Ανταπόκριση από Στρασβούργο – Νίκος Ρούσσης
Με δημόσια παρέμβασή του σήμερα, ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Νιλς Μουίζνιεκς τάσσεται αναφανδόν υπέρ της χορήγησης νομικής αναγνώρισης των σχέσεων στα ζευγάρια του ιδίου φύλου σ’ όλη την Ευρώπη.
Επισημαίνοντας ότι υπάρχει μια αυξανόμενη τάση στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής για χορήγηση νομικής αναγνώρισης στα ζευγάρια του ιδίου φύλου, αναφέρει πως η πρώτη χώρα που παρείχε «καταχωρημένη συμβίωση» ήταν η Δανία το 1989, ενώ η Ολλανδία ήταν η πρώτη που υιοθέτησε τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων το 2001.
Σήμερα, συμπεραίνει, 47 χώρες στον κόσμο, 27 από τις οποίες είναι μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, παρέχουν κάποια μορφή νομικής αναγνώρισης στις σχέσεις των ζευγαριών του ιδίου φύλου.
Διευκρινίζοντας, δε, αναφέρει ότι:
Είκοσι επτά από τα 47 κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης παρέχουν ήδη κάποια μορφή νομικής αναγνώρισης στις σχέσεις ατόμων του ιδίου φύλου (Ανδόρα, Αυστρία, Βέλγιο, Κροατία, Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Δεκατρία ευρωπαϊκά κράτη έχουν θεσπίσει νόμους με τους οποίους επιτρέπεται ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου (το Βέλγιο, η Δανία, η Φινλανδία – θα τεθεί σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2017, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Σουηδία, οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κοινή γνώμη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι όλο και περισσότερο υπέρ της αναγνώρισης των δικαιωμάτων των ζευγαριών του ιδίου φύλου – πολύ περισσότερο από ό,τι οι πολιτικοί μερικές φορές φαίνεται να πιστεύουν.
Για να ενισχύσει την άποψή του ο επίτροπος Μουίζνιεκς επικαλείται την πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, που, όπως υποστηρίζει, με τις κατά καιρούς αποφάσεις του, έχει δημιουργήσει «στέρεο έδαφος» για την αναγνώριση των υφιστάμενων αναγκών των σταθερών ζευγαριών του ιδίου φύλου, που θα πρέπει να είναι σε θέση να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τα σταθερά ζευγάρια διαφορετικού φύλου. Με βάση αυτές τις αποφάσεις, τονίζει, δεν αμφισβητείται ότι η σχέση ενός ζευγαριού του ιδίου φύλου εμπίπτει στην έννοια της «ιδιωτικής ζωής», όπως προστατεύεται από το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Στις υποθέσεις Schalk και Kopf (2010) και Βαλλιανάτος κατά Ελλάδος (2013), το Δικαστήριο έκρινε τελεσίδικα ότι η σταθερή σχέση ενός ζευγαριού του ιδίου φύλου εμπίπτει επίσης στην έννοια της «οικογενειακής ζωής», σύμφωνα με το άρθρο 8.
Το 2015, το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση στην υπόθεση Oliari, όπου τρία ομόφυλα ζευγάρια είχαν παραπονεθεί ότι δεν είχαν καμία δυνατότητα να αποκτήσουν νομική αναγνώριση της σχέσης τους στην Ιταλία, είτε μέσω γάμου είτε μέσω μιας καταχωρημένης συμβίωσης. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι η Ιταλία είχε παραβιάσει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, δημιουργώντας δεδικασμένο και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, να παρέχουν νομική αναγνώριση στα ζευγάρια του ιδίου φύλου, ως έναν τρόπο για να προστατεύσουν το δικαίωμά τους στην οικογενειακή τους ζωή.
Βέβαια, διευκρινίζει ο επίτροπος, το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα σήμερα δεν δημιουργεί υποχρέωση στα κράτη να επιτρέψουν στα ζευγάρια του ιδίου φύλου να παντρεύονται. Την ίδια άρνηση εξέφρασε και το Δικαστήριο στην υπόθεση Schalk και Kopf, όπου δεν αναγνώρισε το δικαίωμα να συνάψουν πολιτικό γάμο ζευγάρια του ιδίου φύλου, σύμφωνα με το άρθρο 12 της ΕΣΔΑ (το δικαίωμα να παντρευτεί).
Ωστόσο, με την απόφαση αυτή, καταλήγει, το Δικαστήριο έκρινε ότι θα εξετάσει στο μέλλον αν θα πρέπει να διατηρηθεί ο γάμος ως αποκλειστικό προνόμιο των ζευγαριών διαφορετικού φύλου κι αν το δικαίωμα αυτό θα πρέπει να επεκταθεί και στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια!
