Την Κυριακή που μας έρχεται καταφθάνει στα Σκόπια αποστολή με ανώτατα στελέχη της Ε.Ε., την ώρα που την Παρασκευή στις Βρυξέλλες η καγκελάριος Μέρκελ και ο πρωθυπουργός Τσίπρας θα βάλουν πάνω στο τραπέζι τις συνιστώσες που καθορίζουν την επίλυση του ζητήματος με την ΠΓΔΜ.
Ψηλά στην ατζέντα της άτυπης συνόδου στις Βρυξέλλες που αρχίζει σήμερα βρίσκεται και το θέμα των τουρκικών προκλήσεων – διεκδικήσεων στην κυπριακή ΑΟΖΘεωρητικά ο Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη στη διάθεσή του το draft του σχεδίου συμφωνίας μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων στο οποίο έχει καταλήξει μέχρι στιγμής ο ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς. Είναι προφανές ότι η συζήτηση Τσίπρα-Μέρκελ θα κινηθεί στο πλαίσιο αυτής της πρώτης εκδοχής.
Την Κυριακή η επίτροπος για την Εξωτερική Πολιτική της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι και ο επίτροπος υπεύθυνος για τη διεύρυνση της Ε.Ε. Γιοχάνες Χαν μαζί με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θα βρίσκονται στα Σκόπια. Στην ΠΓΔΜ ήδη γίνονται οι απαραίτητες προετοιμασίες για την υποδοχή σε διαφορετικό περιβάλλον του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος έχει προαναγγείλει την επίσκεψή του στην πρωτεύουσα της FYROM. Οι αλλαγές συνίστανται στην αποκαθήλωση των πινακίδων και των ενδείξεων που αφορούν στο αεροδρόμιο των Σκοπίων, στον αυτοκινητόδρομο προς τα ελληνικά σύνορα καθώς και σε μεγάλες λεωφόρους της πόλης.
Μέχρι και την άφιξη του Νίκου Κοτζιά τα ονόματα και οι πινακίδες θα έχουν αλλάξει.
Ήδη από χθες, Πέμπτη, ο επίτροπος Γιοχάνες Χαν είχε ανοίξει την πόρτα για την ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ με στόχο την κατά το δυνατόν συντομότερη ενσωμάτωσή τους στην Ε.Ε. με χρονικό ορίζοντα το 2025, σύμφωνα με την απόφαση-ορόσημο της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου πριν από τρεις εβδομάδες στο Στρασβούργο.
Στη διαδικασία αυτή αναμένεται και η συμμετοχή των υπόλοιπων συνιστωσών των δυτικών Βαλκανίων, ενώ προτεραιότητα δίδεται χρονικά στις διαπραγματεύσεις της Ε.Ε. με το Μαυροβούνιο και τη Σερβία. Όπως επανειλημμένα έχει επισημανθεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το Ευρωκοινοβούλιο, η ενταξιμότητα των χωρών των δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. εξαρτάται απόλυτα από την κατ’ αρχήν επίλυση όλων των διμερών εκκρεμοτήτων μεταξύ των υπό ένταξη χωρών αλλά και μεταξύ αυτών των κρατών με μέλη της Ε.Ε.
Το πράγμα είναι ξεκάθαρο. Πριν από την ένταξη των χωρών αυτών στην Ε.Ε. θα πρέπει να έχουν προσδιοριστεί και εφαρμοστεί όροι, συμφωνίες και δεσμεύσεις που αφορούν α) στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας και στην άρση του εμπολέμου β) στις σχέσεις Ελλάδας – ΠΓΔΜ και στην άρση των εκκρεμοτήτων επί του ονοματολογικού αλλά και των παράπλευρων ζητημάτων που απορρέουν από αυτό, όπως ο αλυτρωτισμός και γ) στην επίλυση του προβλήματος του Κοσόβου που αποτελεί και τη λυδία λίθο για την ένταξη της Σερβίας και της Αλβανίας στην Ε.Ε.
Θα πρέπει, επίσης, να έχουν επιλυθεί παράπλευρα ζητήματα, όπως ο καθορισμός των ΑΟΖ στην ανατολική Αδριατική και στο Ιόνιο που αφορά την Ελλάδα και την Αλβανία. Ωστόσο, το μείζον ζήτημα για όλες αυτές τις χώρες θα αφορά στη διαμόρφωση κράτους δικαίου σε όλες τις βαθμίδες των κοινωνιών των Βαλκανίων καθώς και στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα προσδιορίζουν τη λειτουργία της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης και θα καθορίζουν τη συνταγματική τάξη αυτών των χωρών στα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι προφανές πως το «πακέτο» είναι πολύπλοκο και βαρύ, και για αυτόν τον λόγο ο προσδιορισμός του χρονικού ορίζοντα για το 2025 είναι και παραμένει θεωρητικός.
ΝΑΤΟ και Σκόπια
Δεν είναι, όμως, μόνο η Ε.Ε. που ανεβάζει ρυθμούς όσον αφορά στο μέλλον των δυτικών Βαλκανίων. Είναι και το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει τοποθετήσει πολύ ψηλά στην ατζέντα της συνόδου κορυφής της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες στις αρχές του επόμενου Ιουλίου την ένταξη της ΠΓΔΜ στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο.
Σε αυτήν την περίπτωση το χρονοδιάγραμμα είναι εξαιρετικά σφιχτό και η όποια συμφωνία προφανώς δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη μέχρι τον Ιούλιο. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως εάν Αθήνα και Σκόπια καταλήξουν σε πλαίσιο συμφωνίας που θα επιτρέπει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, η συμφωνία αυτή θα περιλαμβάνει και οδικό χάρτη με συγκεκριμένες δεσμεύσεις εκ μέρους της FYROM για μεταρρυθμίσεις και συνταγματικές αλλαγές που θα έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων.
Είναι ηλίου φαεινότερον πως ένα τέτοιο πλαίσιο συμφωνίας που θα αφορά το ΝΑΤΟ και το οποίο θα πρέπει να επικυρωθεί από την ελληνική Βουλή θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα λόγω των πολιτικών συσχετισμών που έχουν διαμορφωθεί την τελευταία περίοδο στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό. Είναι αμφίβολο, δηλαδή, εάν θα επιτευχθεί ευρεία συμφωνία μεταξύ των κομμάτων και άρα ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή, ώστε μια τέτοια συμφωνία με τη FYROM να είναι δυνατόν να επικυρωθεί. Η κοινωνική αντίδραση στη σύνθετη ονομασία με τον όρο Μακεδονία καθώς και οι εξελίξεις που απορρέουν από το σκάνδαλο Novartis καθορίζουν πολιτικούς συσχετισμούς οι οποίοι μειώνουν τη δυνατότητα επίτευξης πολιτικών συναινέσεων. Αυτό το πρόβλημα το γνωρίζουν και στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, αλλά και στους υπόλοιπους κοινοτικούς θεσμούς.
Στο μενού και η ΑΟΖ της Κύπρου
Ψηλά στην ατζέντα της άτυπης συνόδου στις Βρυξέλλες που αρχίζει σήμερα βρίσκεται και το θέμα των τουρκικών προκλήσεων – διεκδικήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, με αιχμή του δόρατος την υπόθεση του γεωτρύπανου της εταιρείας ΕΝΙ και την εμπλοκή στο θαλάσσιο οικόπεδο «Σουπιά».
Ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας προτίθενται να θέσουν το ζήτημα αυτό πάνω στο τραπέζι των συζητήσεων. Δηλαδή, δύο μέλη της Ευρωζώνης θα θέσουν το πρόβλημα της συμπεριφοράς της Τουρκίας όχι γενικά και αόριστα αλλά στη βάση των επιχειρηματικών σχεδίων κολοσσών της Ε.Ε. στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ αργά την Πέμπτη παρενέβη με μια ασυνήθιστα επιθετική δήλωση, ζητώντας από την Ε.Ε. να διαμορφώσει πλαίσιο αντιμετώπισης της τουρκικής συμπεριφοράς στην ανατολική Μεσόγειο. Με λίγα λόγια, εδώ δεν μιλάμε για διμερείς διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο ή Κύπρου και Τουρκίας αλλά για ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα στην ανατολική Μεσόγειο. Το πράγμα σοβαρεύει.
Διαβάστε επίσης:
