Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Όταν ο Ρόι Κόκραμ, ένας πρώην ηθοποιός, αλλά και πρώην μοναχός, κέρδισε ένα τζακ ποτ 259 εκατομμυρίων δολαρίων στο Powerball το 2014, αποφάσισε κάτι ασυνήθιστο. Nα υποστηρίξει το μη κερδοσκοπικό θέατρο.
Έφτιαξε ένα ίδρυμα που έχει δώσει 25 εκατομμύρια δολάρια σε 39 αμερικανικά θέατρα μέχρι στιγμής, γι’ αυτό βρέθηκε πριν λίγες μέρες στο Old Globe στο Σαν Ντιέγκο. Ήταν εκεί για να παρακολουθήσει την πρεμιέρα μιας παραγωγής που υποστήριξε οικονομικά ώστε το θέατρο να μπορέσει να ανεβάσει μια μεγάλης κλίμακας θεατρική παράσταση του μοναδικού έργου του Σαίξπηρ, του «Ερρίκος ο VI».
«Η ερώτηση που έθεσα στους καλλιτεχνικούς διευθυντές είναι: “Υπάρχει ένα έργο που πάντα ονειρευόσασταν να κάνετε και το οποίο δεν μπορούσατε να αντέξετε οικονομικά;” είπε ο 68χρονος Κόκραμ, σε μια συνέντευξη. «Να βοηθήσουμε τους καλλιτεχνικούς διευθυντές να έχουν μεγαλύτερα όνειρα από όσα έκαναν διαφορετικά».
Σε μια εποχή που τα μη κερδοσκοπικά θέατρα σε όλες τις ΗΠΑ παλεύουν με το αυξανόμενο κόστος, τους λιγότερους συνδρομητές, το μικρότερο κοινό και τη συρρίκνωση της εταιρικής φιλανθρωπίας, η γενναιοδωρία του Κόκραμ ξεχωρίζει.
«Είναι μια έμπνευση για άλλους φιλάνθρωπους σε μια εποχή που ο τομέας μας δυσκολεύεται πραγματικά και όπου χρειαζόμαστε καινοτόμες ιδέες για τη φιλανθρωπία για να προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε το πεδίο προς τα εμπρός», δήλωσε ο Μπάρι Έντελσταϊν, καλλιτεχνικός διευθυντής του Old Globe. «Δεν πρόκειται να λύσουμε τα διαρθρωτικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος μέσω των στυλ Μπέρνι Σάντερς εισφορών των 27 δολαρίων. Θα χρειαστούν πραγματικά σημαντικές εγχύσεις στην κλίμακα που κάνει ο Ρόι».
Κατά την τελευταία δεκαετία, το Ίδρυμα Ρόι Κόκραμ έχει υποστηρίξει αμερικανικά θέατρα, στο Σικάγο, στη Μινεάπολη, στη Νέα Υόρκη κ.ά, και προτάθηκε νωρίτερα φέτος για βραβείο Tony για το καλύτερο έργο.
Η πορεία του Κόκραμ να γίνει μεγάλος ευεργέτης του θεάτρου ήταν κάθε άλλο παρά τυπική.
Αρχικά τον τράβηξε η υποκριτική, παίζοντας ως μαθητής στο γυμνάσιο, και αργότερα πήρε πτυχίο στο θέατρο από το Northwestern το 1978. Μετά από θητείες στο Φεστιβάλ Σαίξπηρ της Βιρτζίνια και στο Θέατρο Ηθοποιών του Λούισβιλ ως μαθητευόμενος, εργάστηκε στο Σικάγο και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη, όπου έκανε κάποιες διαφημίσεις και εμφανίστηκε στην Off Broadway επιτυχία “Vampire Lesbians of Sodom”. Για να τα βγάλει πέρα οικονομικά, καταπιάστηκε και με άλλες δουλειές άσχετες με το επάγγελμά του.
«Μετά από 21 χρόνια στη Νέα Υόρκη ως ηθοποιός, δεν ήταν τόσο διασκεδαστικό», θυμάται ο Κόκραμ. «Και συνέβη η 11η Σεπτεμβρίου, και υπήρχαν πολλές σειρήνες συνέχεια και ήμουν χωρίς δουλειά και το μόνο που υπήρχε στην τηλεόραση ήταν κηδείες πυροσβεστών».
Αναζητώντας ανάπαυλα, πήγε σε ένα πενθήμερο σιωπηλό καταφύγιο στο Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού στην κοιλάδα Χάτσον της Νέας Υόρκης και «κόλλησε». Το 2002 έγινε ο μαθητευόμενος αδελφός Ρόι, εισερχόμενος στο Επισκοπικό μοναστήρι της Εταιρείας του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή στο Κέιμπριτς, της Μασαχουσέτης.
Κατά την επίσκεψή του στο Λονδίνο το 2004, ο Κόκραμ συγκινήθηκε από την αρκετά μεγάλη παραγωγή του Nicholas Hytner στο «His Dark Materials» στο Εθνικό Θέατρο. Άρχισε να σκέφτεται πώς στην Ευρώπη, η κρατική υποστήριξη των τεχνών κάνει δυνατές τόσο μεγάλες σκηνές, ενώ το θέατρο στις Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτάται από εμπορικούς υποστηρικτές ή από ιδιωτική φιλανθρωπία.
«Σκέφτηκα, αν είχα ποτέ δύο νίκελ για να τρίψω μεταξύ τους, θα προσπαθούσα να βοηθήσω να καλύψω το κενό που υπάρχει για τα μη κερδοσκοπικά θέατρα στην Αμερική», είπε.
Ήταν περίπου εκείνη την εποχή που αποφάσισε να μην πάρει τον όρκο να μείνει μοναχός για το υπόλοιπο της ζωής του, ώστε να επιστρέψει στο Τενεσί για να φροντίσει τους γονείς του, οι οποίοι είχαν προβλήματα υγείας σε επιδείνωση.
«Αποφάσισα ότι περισσότερο απαραίτητος στο Νόξβιλ παρά στην Ανατολική Αφρική», είπε. Και ήταν πίσω στο Νόξβιλ που πήρε ένα λαχνό Powerball και κέρδισε 259 εκατομμύρια δολάρια. «Έπεσα στα γόνατα», θυμάται.
Αυτό που έκανε μετά διαμορφώθηκε από την εμπειρία του στο μοναστήρι. «Ζεις κάτω από έναν όρκο φτώχειας για λίγο και μετά βγάζεις πολλά χρήματα – το πώς αποφασίζεις να ξοδέψεις αυτά τα χρήματα επηρεάζεται από αυτή την άποψη του κόσμου», είπε.
Για να εισπράξει τα χρήματα νωρίτερα, επέλεξε να πάρει το τζακ ποτ ως μικρότερο εφάπαξ ποσό 158 εκατομμυρίων δολαρίων (μείον 25 τοις εκατό μετά τους φόρους) για να μπορέσει να ξεκινήσει το ίδρυμά του, που έχει ένα μικρό διοικητικό συμβούλιο και έναν εκτελεστικό διευθυντή.
Ο Κόκραμ έχει δώσει προσωπικά σε άλλους φιλανθρωπικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και ενός θρησκευτικού στρατοπέδου για την Επισκοπική Επισκοπή. Συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της Knoxville Symphony, όπου είναι ο κύριος χορηγός της σειράς Chamber Classics της.
Και ο Κόκραμ περιποιήθηκε λίγο τον εαυτό του, ξοδεύοντας μερικά από τα κέρδη του σε «ταξίδια πολυτελείας» και σε μια ηλεκτρική BMW iX. Αλλά η μόνη εστίαση του ιδρύματος είναι το θέατρο.
Κάθε συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου ξεκινά με την ανάγνωση της δήλωσης σκοπού και ένα απόσπασμα από τον Αλμπέρ Καμύ: «Χωρίς πολιτισμό και τη σχετική ελευθερία που συνεπάγεται, η κοινωνία, ακόμη και όταν είναι τέλεια, δεν είναι παρά μια ζούγκλα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάθε αυθεντική δημιουργία είναι ένα δώρο στο μέλλον».
