Του Κώστα Μπετινάκη
Έπεσαν οι υπογραφές για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «NordStream-2», ανάμεσα στους μετόχους εταιρειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον ρωσικό κολοσσό Gazprom. Με τον τρόπο αυτόν η Γερμανία καθίσταται ο κύριος διαμετακομιστής ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη ώστε να παρακαμφθεί η Ουκρανία.
Η ιστορικής σημασίας συμφωνία υπεγράφη στη διάρκεια του Eastern Economic Forum που έγινε στο Βλαδιβοστόκ στις 3-5 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Κομερσάντ». Στη συμφωνία αυτή προβλέπεται, εκτός από την Gazprom που ως ο κύριος χορηγός του αερίου είναι και μεγαλομέτοχος, ότι από 10% θα μοιράζονται οι γερμανικές εταιρείες E.ON και BASF/Wintershall, η αυστριακή OMV και η Royal Dutch Shell, ενώ η γαλλική Engie θα συμμετέχει με 9%.
Προτεραιότητα το οικονομικό συμφέρον
Όπως σημειώνει το δημοσίευμα της ρωσικής εφημερίδας, η συμφωνία των μετόχων του Nord Stream-2 αποτελεί ακόμη μία απόδειξη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει κοινή θέση ούτε ως προς τις σχέσεις της με την Gazprom αλλά ούτε ως προς τη συνολική της στάση απέναντι στην ουκρανική κρίση και στη μεταφορά ρωσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Ο Nord Stream -2
Ο νέος αγωγός θα συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας και θα έχει δυνατότητα μεταφοράς 55 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Το «λιμάνι εισόδου» του νέου αγωγού από τη Βαλτική αναμένεται να είναι εκ νέου το Greifswald της Γερμανίας, όπως και του προηγούμενου αγωγού Nord Stream1, που είχε κατασκευαστεί το 2011.
Στο κονσόρτσιουμ συμμετέχουν μεγάλες εταιρείες της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Αυστρίας που υπέγραψαν τη συμφωνία, που προβλέπει την παράκαμψη (και σταδιακή κατάργηση) του αγωγού ο οποίος διέρχεται από το ουκρανικό έδαφος. Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική των κρατών που θεωρητικά στηρίζουν την Ουκρανία. Ουσιαστικά, η συμφωνία αυτή έρχεται σε αντίθεση και με τη θέση των Βρυξελλών, η οποία θεωρεί ότι η νέα ενεργειακή δίοδος είναι απαραίτητο να διέρχεται από το ουκρανικό έδαφος.
«Η Γερμανία πιστεύει πως η Ουκρανία θα πρέπει να υποστηριχτεί, αλλά το μονοπάτι στη δημοκρατία και στις μεταρρυθμίσεις είναι πολύ μακρύ και χάνουμε χρόνο» δήλωσε ο Alexander Rahr, διευθυντής του ερευνητικού προγράμματος «Ρωσο-Γερμανικό Forum». «Το ουκρανικό σύστημα μεταφοράς αερίου πρέπει να εκσυγχρονιστεί, αλλά ουδείς είναι έτοιμος να επενδύσει» πρόσθεσε. Παράλληλα, υποστηρίζει πως το πρόγραμμα του NordStream-2 δεν παραβιάζει τον νόμο της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου και του τρίτου ενεργειακού πακέτου.
Η Νότια Ευρώπη στα κρύα του λουτρού
Η υπογραφή της συμφωνίας του NordStream-2 αποτελεί καίριο πλήγμα για τις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης-μέλη της Ε.Ε., στις οποίες είχαν μπει εμπόδια από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. για τον αγωγό «SouthStream». Παράλληλα, η εξέλιξη αυτή ρίχνει στις καλένδες τόσο τον αγωγό Turkish Stream όσο και τις ευρωπαϊκές διακλαδώσεις του (π.χ. Greek Stream).
Ο νέος αγωγός φυσικού αερίου θα προσφέρει δισεκατομμύρια δολάρια στη Γερμανία και την Τσεχία, μια και το κέντρο διανομής θα βρίσκεται σε γερμανικό έδαφος και από εκεί το πολύτιμο καύσιμο θα μοιράζεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι οι γερμανικές εταιρείες θα έχουν ένα σταθερό κέρδος επί δεκαετίες.
Το κόστος πληρώνει με την άρνησή της, κυρίως, η Βουλγαρία. Όπως σχολιάζει στην «Κομερσάντ» ο Fyodor Lukyanov, επικεφαλής του «Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και Αμυντικής Πολιτικής (ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης στη Μόσχα), «οι χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Βουλγαρία δεν είχαν το πολιτικό ανάστημα, όπως η Γερμανία, για να επιτύχουν συμφωνία εκτός της πολιτικής γραμμής της Ε.Ε. (υποχρεωτική διέλευση του αγωγού από την Ουκρανία)».
Σύμφωνα με την άποψη του Lukyanov, το Βερολίνο μπορεί να ισχυρίζεται πως θα πρέπει να σταματήσει να εξαρτάται αποκλειστικά από το ρωσικό φυσικό αέριο και να συνεχίσει να υποστηρίζει πολιτικά την Ουκρανία, ωστόσο ενέκρινε την παράκαμψη του αγωγού με καθαρά οικονομικά κριτήρια.
Θα παίξει ρόλο η αμερικανική άποψη;
Πηγές της «Κομερσάντ» συμφωνούν ότι η άποψη των ΗΠΑ αναφορικά με τη συμφωνία θα παίξει μεγάλο ρόλο στην πορεία υλοποίησής της.
Την ίδια ώρα, πραγματοποιούνται σημαντικές διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή της Διατλαντικής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου, μέρος της οποίας περιλαμβάνει και την παροχή αμερικανικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Επισημαίνεται ότι ήταν γνωστές οι αντιρρήσεις των ΗΠΑ και για την κατασκευή του Nord Stream-1 -έργο που τελικά προχώρησε κανονικά.
Ο Lukyanov υποστηρίζει πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να επηρεάσουν την πολιτική του Βερολίνου στα ανατολικά που έχει διάρκεια μισού αιώνα, επειδή «η Γερμανία έχει τον δικό της τρόπο όταν πρέπει να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της».
