Με πρωτοσέλιδό της, η «Deutsche Welle» περιγράφει το πραγματικό πρόσωπο της Βέρμαχτ στη Σερβία, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανικής Κατοχής. Η γνωστή ηλεκτρονική εφημερίδα αναφέρεται στον θάνατο χιλιάδων άμαχων, οι οποίοι ξεπέρασαν κατά πολύ τους Γερμανούς στρατιώτες που απεβίωσαν την ίδια περίοδο.
Συγκεκριμένα, η «Deutsche Welle» γράφει: Ελάχιστα γνωρίζουν οι σημερινοί Γερμανοί για όσα έγιναν στη Σερβία στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κι όμως, από την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στο «Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας» στις 6 Απριλίου 1941 μέχρι την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων το 1944-45, είχαν σταθμεύσει στη χώρα αυτήν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες. Συνολικά, 719 οικισμοί στη Σερβία διατηρούν μέχρι σήμερα στρατιωτικά νεκροταφεία, στα οποία έχουν θαφτεί περισσότεροι από 15.400 Γερμανοί. Αμέτρητοι είναι, όμως, και οι τάφοι των Σέρβων, των Εβραίων ή των Ρομά, που μαρτυρούν τα εγκλήματα των κατοχικών δυνάμεων. Οι περισσότεροι ήταν αγωνιστές της Αντίστασης. Τουλάχιστον 80.000 ήταν, όμως, οι άμαχοι που εκτελέστηκαν στα πλαίσια «αντιποίνων» από τη Βέρμαχτ ή τις μονάδες των SS.
Τον Απρίλιο του 1941, λίγο μετά την εισβολή στη Γιουγκοσλαβία, οι Γερμανοί επιτελείς διέταζαν τους στρατιώτες τους να απαγάγουν, ως ομήρους, αμάχους απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, με σκοπό να δυσχεράνουν «τον σχηματισμό ληστοσυμμοριών». Για κάθε Γερμανό στρατιώτη που θα σκότωναν οι παρτιζάνοι, «η διαταγή ήταν να εκτελούνται χωρίς έλεος 100 άμαχοι, κατά προτίμηση γνωστές προσωπικότητες της περιοχής, και οι συγγενείς τους», λέει στην «Deutsche Welle» η Γερμανίδα ιστορικός Μαρί Ζανίν Κάλιτς. «Για κάθε τραυματία η διαταγή προέβλεπε την εκτέλεση 50 αμάχων».
Εκδίκηση για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Για τον Μπέμε και άλλους αξιωματικούς που είχαν υπηρετήσει στον στρατό της Αυστροουγγαρίας, η ήττα ήταν ένα τραύμα «το οποίο έπρεπε να διορθωθεί, με όλα τα μέσα». Μια ιδιαίτερα κτηνώδης «επιχείρηση αντιποίνων» έγινε στις 21 Οκτωβρίου στη σερβική πόλη Κραγκούγιεβατς. Είχε προηγηθεί, πριν από λίγες ημέρες, μάχη των στρατιωτών της Βέρμαχτ με παρτιζάνους, στην οποία σκοτώθηκαν 10 Γερμανοί στρατιώτες, ενώ άλλοι 26 τραυματίστηκαν. Σύμφωνα με τις διαταγές, θα εκτελούνταν 2.300 Σέρβοι, Εβραίοι και Ρομά.
Τα απάνθρωπα αντίποινα στο Κραγκούγεβατς
Σχεδόν κανείς δεν προσπάθησε να διαφύγει. Όχι μόνο γιατί φοβήθηκαν μην υποστούν περισσότερα αντίποινα οι συγγενείς τους, αλλά και γιατί οι Γερμανοί στρατιώτες τούς διαβεβαίωναν ότι «πρόκειται απλώς για μία ανταλλαγή εγγράφων και ταυτοτήτων». Στις 20 Οκτωβρίου, στις 6 το απόγευμα, εκτελέστηκαν οι πρώτοι 123 άμαχοι. Μόλις 10 επέζησαν από τη σφαγή. Ένας από αυτούς κατέθεσε ως μάρτυρας το 1947 στη Δίκη της Νυρεμβέργης για τα εγκλήματα πολέμου του ναζιστικού καθεστώτος.
«Μίρα, να μου φιλήσεις τα παιδιά»
Σχεδόν ταυτόχρονα στρατιώτες της Βέρμαχτ, μαζί με Σέρβους συνεργάτες τους, μπήκαν στο Κράλιεβο, σε απόσταση 50 χιλιομέτρων, όπου σκότωσαν άλλους 1.700 αμάχους. Στο βιβλίο της «Τίτο, ο αιώνιος παρτιζάνος», η ιστορικός Μαρί Ζανίν Κάλιτς παραθέτει τη μαρτυρία ενός επιζώντος: «Κυνήγησαν όλους τους άνδρες στον δρόμο, από παιδιά 14 χρόνων μέχρι τους πιο ηλικιωμένους, 60χρονους, ακόμη και μεγαλύτερους. Με τα χέρια πίσω από το κεφάλι, οδηγήθηκαν στην αποθήκη ενός εργοστασίου τρένων». Οι άνδρες άνοιξαν τάφους. Στη συνέχεια τους εκτέλεσαν μπροστά σε αυτούς τους τάφους». Υπολογίζεται ότι από τον Απρίλιο μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου 1941 είχαν εκτελεστεί έως και 30.000 άμαχοι.
Δικαίωση για τη μνήμη των θυμάτων;
Στη Σερβία κανείς δεν έχει ξεχάσει τα εγκλήματα αυτά. Σχεδόν κάθε οικογένεια έχει χάσει έναν δικό της άνθρωπο. Στο Κραγκούγεβατς, όπου έγιναν οι περισσότερες εκτελέσεις, το «Πάρκο Μνήμης Σουμάριτσε» φιλοξενεί κάθε χρόνο, από το 1971, την κεντρική εκδήλωση για τα θύματα των μαζικών εκτελέσεων. Πολιτικές ομιλίες δεν εκφωνούνται. Επιτρέπονται μόνο πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ κάθε χρόνο ακούγεται το «Ματωμένο Παραμύθι», που έχει γράψει η εθνική ποιήτρια της Σερβίας, Ντεσάνκα Μαξίμοβιτς.
Η Μαρί Ζανίν Κάλιτς επισημαίνει ότι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο «η Γιουγκοσλαβία μέτρησε συνολικά ένα εκατομμύριο νεκρούς, δηλαδή όσους η Αγγλία, η Γαλλία και η Ιταλία μαζί. Άλλοι τόσοι χάθηκαν για τους πιο ετερόκλητους λόγους, άλλοι εκτοπίστηκαν, άλλοι μετανάστευσαν…». Σύμφωνα με υπολογισμούς των συμμάχων, στο τέλος του πολέμου η Γιουγκοσλαβία είχε υποστεί ζημίες ύψους εννέα δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για πολλά χρόνια, καμία γερμανική κυβέρνηση δεν ήθελε να ζητήσει συγγνώμη – πόσω μάλλον να καταβάλει αποζημιώσεις. Το 1968 ο Τίτο και ο Βίλι Μπραντ, ως υπουργός Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας την εποχή εκείνη, συμφώνησαν να διευθετήσουν το ζήτημα των αποζημιώσεων μέσω «μακροχρόνιας συνεργασίας». Η Ομοσπονδιακή Γερμανία παραχώρησε δάνεια ύψους ενός δισεκατομμυρίου μάρκων στην ενιαία, τότε, Γιουγκοσλαβία. «Ήταν μία εκπλήρωση χρέους, η οποία δεν συνοδευόταν από μία ομολογία ενοχής», σημειώνει η ιστορικός Μαρί Ζανίν Κάλιτς.
Πηγή: Deutsche Welle