Πολλά έχουν γραφτεί και σχολιαστεί για το γεγονός ότι οι Ρώσοι δείχνουν ψυχροί, σκυθρωποί κι αγέλαστοι άνθρωποι, σε σημείο μάλιστα πριν από χρόνια, ακόμα και το Russia Beyond είχε ασχοληθεί με το θέμα, δίνοντας εξηγήσεις και απαντήσεις.
Εξηγήσεις όπως, το γεγονός ότι δεν είναι πολύ επικοινωνιακοί και δεν χαμογελούν εύκολα μπορεί να οφείλεται στην παιδεία τους, στο κατά πόσο καλά γνωρίζουν τον άλλον, σε ποιο χώρο και περιβάλλον βρίσκονται, ότι το χαμόγελο για αυτούς δεν είναι απαραίτητα ένδειξη ευγένειας, στο ότι πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος που χαμογελούν κι όχι αναίτια – και πολλές άλλες.
Καταρχάς, προσωπικά δεν μου αρέσουν οι γενικολογίες – οι Ρώσοι είναι έτσι, οι Έλληνες είναι αλλιώς – κάθε λαός είναι ένας μπαξές, κι έχει απ’ όλα τα ζαρζαβατικά.
Ωστόσο υπάρχει μια γενικότερη τάση, και να ποια είναι αυτή που αποκόμισα στον σχεδόν ένα μήνα (πότε πέρασε κιόλας;) διαμονής μου στην Αγία Πετρούπολη: είναι άνθρωποι φιλόξενοι κι ευγενικοί, πρόθυμοι να σε βοηθήσουν, αγχώνονται αν δεν μπορούν, και… χαίρονται πολύ που σε βλέπουν!
Στις όσες φορές σταμάτησα κάποιον στο δρόμο να ζητήσω πληροφορία ή βοήθεια, με τα σπαστά μου ρώσικα μου ή ρωτώντας αν μιλούν αγγλικά, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, οι περισσότεροι ήταν πρόθυμοι να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να με εξυπηρετήσουν.
Αν δεν μιλούν αγγλικά, βγάζουν αμέσως το κινητό και κάνουν μετάφραση τι τους ρώτησα, κι απαντούν πάλι με αυτό. Χαμογελούν, αλλά και αγχώνονται, κυρίως επειδή θέλουν να βοηθήσουν και δυσκολεύονται. Κι όταν το κάνουν και τους ευχαριστείς, νιώθουν μεγάλη χαρά κι ανακούφιση που το κατάφεραν.
Μοναδική εξαίρεση ένας τυπάς που μόλις άκουσε τη λέξη english αντέδρασε με μεγάλο εκνευρισμό, φωνάζοντας διάφορα και επαναλαμβάνοντας δυνατά τη λέξη english, english. Όμως μην ξεχνάμε, εδώ και 10 χρόνια οι ξένοι, και ειδικά οι Αμερικάνοι, τους έχουν ταράξει στην απομόνωση και τις κυρώσεις.
Αλλά εκεί που ένας άλλος απαξίωσε να μου μιλήσει όταν του είπα στα ρώσικα “συγνώμη… παρακαλώ…” καταλαβαίνοντας ότι είμαι ξένη, κάποιος που είδε το όλο σκηνικό, πλησίασε αμέσως για να αναλάβει αυτός να βοηθήσει.
Την πρώτη μέρα που βγήκα βόλτα κι έψαχνα για σούπερ μάρκετ, ρώτησα έναν νέο αν ξέρει ποιο είναι το πιο κοντινό, και μου είπε το eurospar, εκεί πάω γιατί εργάζομαι σε αυτό, αν θέλετε πάμε μαζί. Κι όταν αποδείχθηκε ότι δεν μπορούσα να ανταποκριθώ στο γρήγορο νεανικό βηματισμό του μέσα στο χιονισμένο τοπίο, είπε μην αγχώνεστε, δεν πειράζει, και μάλιστα σε δύσκολα σημεία προσέφερε και το μπράτσο του να τα περάσω με ασφάλεια. Θέλει ιδιαίτερη προσοχή όταν το χιόνι παγώνει εδώ κι εκεί, είδα και Ρώσους μαθημένους να “φεύγουν” αν βιάζονται.
Σε άλλη περίπτωση με σταμάτησε ένας ηλικιωμένος κύριος που είδε ότι κάπνιζα και ζήτησε φωτιά. Πιάσαμε κουβέντα, αποδείχθηκε συνάδελφος μουσικός, μαέστρος συγκεκριμένα, βρεθήκαμε να έχουμε και κοινούς γνωστούς, και μετά προσφέρθηκε να με πάει μέχρι το ξενοδοχείο με το αυτοκίνητο του.
Στο μπαλκόνι της “αμαρτίας”
Στο μπαλκονάκι της “αμαρτίας”, όπως το έχω ονομάσει, εκεί που μαζευόμαστε οι καπνιστές του ξενοδοχείου μου, συναντιέμαι με πολύ κόσμο. Τουρίστες, κυρίως από διάφορες περιοχές της Ρωσίας. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι πιο καλόκαρδοι και ζεστοί Ρώσοι που έχω συναντήσει ως τώρα, που αγγίζουν τα όρια του μεσογειακού τύπου, είναι αυτοί από την μακρινή Σιβηρία!
Χαμόγελα, γέλια, ενδιαφέρον να μάθουν για σένα, να ανταλλάξουν απόψεις και πληροφορίες κι ευχές πάντα τη στιγμή του αποχαιρετισμού. Μάλιστα στη ρεσεψιόν εργαζόταν μια κοπέλα από εκεί, η οποία δυστυχώς έφυγε για να επισκεφτεί την οικογένεια της για ένα μήνα, αλλά ανταλλάξαμε τηλέφωνα να βρεθούμε όταν επιστρέψει. Σκιζόταν αυτή η κοπέλα να μου δείξει τις πρώτες μέρες πώς λειτουργούν οι ρώσικες εφαρμογές στο κινητό για ταξί, μάρκετ, ρεστοράν κ.λπ και μέχρι την τελευταία στιγμή, λίγη ώρα πριν την παραίτηση της, έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της να με αφήσει σε μια καλή κι ασφαλή κατάσταση.
Μια άλλη κοπέλα που έχει τώρα βάρδια στη ρεσεψιόν, στην αρχή κοιτούσε ψηλά προς τον ουρανό σαν να ζητάει βοήθεια μόλις με έβλεπε. Όχι, τίποτα προσωπικό, απλά αγχωνόταν εξαιρετικά γιατί τα αγγλικά της δεν ήταν καλά, κι ένιωθε αδυναμία. Την ηρέμησα, της είπα όλα καλά, να μην αγχώνεται, έχουμε και τον γκούγκλι άμα λάχει κάτι πιο σοβαρό, και η κατάσταση εξομαλύνθηκε. Τέρμα οι επικλήσεις προς το θείο!
Και χαιρετάνε, και χαμογελάνε
Συγκάτοικοι και προσωπικό ξενοδοχείου, γνωστοί και άγνωστοι, συνήθως σε χαιρετούν ή ανταποδίδουν το χαιρετισμό σου – ζντράσβουϊτιε, στον πληθυντικό, ή απλά ζντρας, ο σύντομος και πιο οικείος.
Το ίδιο αν μπεις σε κάποιο κατάστημα, είτε είναι αφεντικά, είτε υπάλληλοι. Κατήφεια και βαρεμάρα δεν είδα, αλλά ούτε και χαζοχαρούμενη επιθετικότητα για να σε πιάσουν πελάτη.
Κι αν αρχικά σε περάσουν για ντόπιο και μετά αποκαλυφθεί ότι είσαι ξένος, χαίρονται, και χαίρονται γνήσια, γιατί έχουν φάει το πικρό φαγητό της απομόνωσης με το κουτάλι.
«Είσαι η πρώτη μου Ελληνίδα»
Πολλές φορές με ρωτάνε γιατί ήρθα για να μείνω τόσο μεγάλο διάστημα στη Ρωσία. Γιατί αγαπώ τη χώρα σας, το λαό και την κουλτούρα σας, και ιδιαίτερα την Αγία Πετρούπολη, απαντώ, για να δω τα πρόσωπα να λάμπουν από χαρά, συγκίνηση κι ευγνωμοσύνη. Το εκτιμούν, όσο τίποτα άλλο, κι αυτό ψυχρότητα δεν το λες!
Σε ανάλογη συζήτηση με τρία νεαρά παιδιά, όχι πάνω από 20 χρονών, δυο αγόρια κι ένα κορίτσι, ρώτησα τον ένα κι εγώ: Εσύ αγαπάς του Έλληνες;
Δεν τους γνωρίζω καλά, είπε με στεναχώρια, είσαι η πρώτη μου Ελληνίδα, συμπλήρωσε.
Και πώς σου φαίνομαι; τον ρώτησα περιπαιχτικά.
Σ’ αγαπώ! απάντησε με αυθόρμητο ενθουσιασμό, και μου ευχήθηκε καλή τύχη στη διάρκεια της διαμονής μου.
Οπότε ο μύθος περί σκυθρωπών Ρώσων, προσωπικά σε μένα καταρρίπτεται. Δώστε χαμόγελο, και χαμόγελο θα λάβετε. Φτάνει να μην είναι προκλητικό κι ανόητο, και να αποπνέει σεβασμό, αυτός που απαιτείται να έχει κάθε ξένος στη χώρα όπου φιλοξενείται.
