Ο αιγύπτιος ερευνητής Πάτρικ Τζορτζ Ζακί καταδικάστηκε χθες Τρίτη να εκτίσει τρία χρόνια φυλάκιση επειδή είχε καταγγείλει διακρίσεις σε βάρος των χριστιανών της Αιγύπτου, απόφαση που εξώθησε μορφές του αγώνα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να ανακοινώσουν πως αποχωρούν από τον «εθνικό διάλογο» στη χώρα με σκοπό να πάρουν όλοι τον λόγο.
Ο Πάτρικ Ζακί συνελήφθη μετά την καταδίκη του από το έκτακτο δικαστήριο κρατικής Ασφαλείας στη Μανσούρα, 130 χιλιόμετρα βόρεια του Καΐρου, ανέφερε ο Χουσέμ Μπάχατζατ, ο ιδρυτής της Αιγυπτιακής Πρωτοβουλίας για τα Ατομικά Δικαιώματα, της ΜΚΟ στην οποία εργάζεται ο νεαρός.
Ο ερευνητής είχε αφεθεί ελεύθερος τον Δεκέμβριο του 2021, έπειτα από 22 μήνες προφυλάκισης.
Η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε τη «σκανδαλώδη» ετυμηγορία, υπογραμμίζοντας ότι η «όψη του Πάτρικ να οδηγείται εκτός της αίθουσας ήταν τρομακτική».
Δεν επιτρέπεται η υποβολή έφεσης στις αποφάσεις τέτοιων δικαστηρίων εξαίρεσης.
Μορφές της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης ανακοίνωσαν αφού έγινε γνωστή η απόφαση πως αποσύρονται από τον «εθνικό διάλογο» που άρχισε τον Μάιο η κυβέρνηση για να συζητηθούν όλα τα προβλήματα στη χώρα, καθώς ως τις επόμενες προεδρικές εκλογές μένει χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους.
«Αποτυχία» του διαλόγου
Ο δικηγόρος Νιγκάντ Ελ Μποράι έκρινε πως η καταδίκη του κ. Ζακί «καθιστά ανώφελη» τη συμμετοχή του στη διαδικασία του εθνικού διαλόγου.
Η συνάδελφός του Μαχινούρ Ελ Μάσρι κάλεσε να υπάρξει «αποχώρηση» από τη «φάρσα του εθνικού διαλόγου».
Ακολούθησαν κι άλλες γνωστές προσωπικότητες, όπως ο αριστερός πολιτικός Χαλέντ Νταγούντ, που εξήγησε πως «παγώνει τη συμμετοχή [του] καθώς δεν μπορεί να λέγεται ότι γίνεται διάλογος όταν εκδίδονται τέτοιες αποφάσεις», και ο δικηγόρος Άχμεντ Ράγεμπ, μέλος της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του εθνικού διαλόγου.
Ο συντονιστής του εθνικού διαλόγου Ντιά Ρασουάν έδωσε στη δημοσιότητα δήλωση εξ ονόματος του φόρουμ αυτού καλώντας τον πρόεδρο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι να δώσει εντολή να «αποφυλακιστεί αμέσως» ο Πάτρικ Ζακί.
Κατά την άποψή του, η προεδρική χάρη θα αποτελούσε «επιβεβαίωση της συνεπούς δέσμευσης του προέδρου» στο «κλίμα που ευνοεί την επιτυχία του εθνικού διαλόγου».
Ο κ. Ζακί διέτρεχε κίνδυνο να του επιβληθεί ποινή ως και πέντε ετών κάθειρξης διότι δημοσίευσε το 2019 άρθρο σε ηλεκτρονική εφημερίδα στο οποίο αναφερόταν σε μια εβδομάδα παραβιάσεων των δικαιωμάτων των Κοπτών, της μεγαλύτερης χριστιανικής μειονότητας στη Μέση Ανατολή, στην οποία ανήκει το 10 ως 15% των 105 εκατομμυρίων Αιγυπτίων.
Ειδικός στα ζητήματα του φύλου, συνελήφθη το 2020 για «τρομοκρατία» μετά την επιστροφή του από την Ιταλία — έκανε μεταπτυχιακές σπουδές σε πανεπιστήμιο στην Μπολόνια. Τον περασμένο μήνα του δόθηκε πτυχίο, αλλά δεν μπορούσε να πάει να το παραλάβει — εκτός των άλλων, του είχε απαγορευτεί η έξοδος από τη χώρα.
Στη φυλακή, ο κ. Ζακί, στον οποίο η Γερουσία στη Ρώμη είχε ζητήσει με απόφασή της να δοθεί η ιταλική υπηκοότητα, υπέστη «ξυλοδαρμούς» και βασανιστήρια «με ηλεκτροσόκ», σύμφωνα με τους συνηγόρους του και υπερασπιστές του.
Η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζα Μελόνι δήλωσε ότι «η δέσμευσή μας για να υπάρξει θετική λύση στην υπόθεση του Πάτρικ Ζακί δεν σταμάτησε ποτέ, συνεχίζεται».
Επί των ημερών του αυταρχικού πρώην ηγέτη της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ (1981-2011), οι ελευθερίες ήταν πολύ περιορισμένες για τους διανοούμενους και ακόμη περισσότερο για άλλους. Τα περιθώρια έγιναν ακόμη πιο ασφυκτικά αφότου ανέλαβε την εξουσία ο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι το 2014.
Η Αίγυπτος βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης ως προς την πανεπιστημιακή ελευθερία, του Academic Freedom Index, μαζί με τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία και την Κίνα.
Από το 2014, οι αρχές έχουν εξαπολύσει ανελέητη καταστολή σε βάρος των πανεπιστημιακών, αλλά και δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, δικηγόρων, συνδικαλιστών και ακτιβιστών.
Εκατοντάδες φοιτητές και πανεπιστημιακοί συνελήφθησαν από το 2013 εξαιτίας της ισλαμιστικής ιδεολογίας τους, ενώ περίπου 10 ερευνητές βρίσκονται στις φυλακές εξαιτίας του έργου τους, σύμφωνα με την Ένωση για την Ελευθερία της Σκέψης και της Έκφρασης.
«Ελευθερία του θρησκεύεσθαι»
Το 2016, η υπόθεση του νεαρού ιταλού ερευνητή Τζούλιο Ρετζένι, που βρέθηκε νεκρός στο Κάιρο, προκάλεσε σοκ. Ο συνεργάτης του πανεπιστημίου Κέμπριτζ καταπιανόταν με τα συνδικάτα, εξαιρετικά λεπτό ζήτημα στην Αίγυπτο.
Το 2022, ο θάνατος υπό κράτηση του αιγύπτιου οικονομολόγου Αϊμάν Χαντούντ πυροδότησε την αγανακτισμένη αντίδραση των ΗΠΑ.
Το Κάιρο, από την πλευρά του, υπόσχεται νέα «στρατηγική ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Χθες Τρίτη, οι αρχές έδωσαν στη δημοσιότητα το «τριμηνιαίο δελτίο για τα ανθρώπινα δικαιώματα», στο οποίο αναφέρεται πως νομιμοποιήθηκαν «216 εκκλησίες και συναφή κτίρια» τους τρεις τελευταίους μήνες για να προωθηθεί η «ελευθερία του θρησκεύεσθαι».
Παρά τις συμβολικές ενέργειες της κυβέρνηση Σίσι, κόπτες ακτιβιστές τονίζουν πως οι διακρίσεις συνεχίζονται, τόσο σε ό,τι αφορά την ανέγερση εκκλησιών, όσο και ως προς την πρόσβαση μειονοτικών στη δημόσια διοίκηση.
