Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέπεμψε τον διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας Μίκολα Όλεστσουκ, ημέρες μετά τη συντριβή ενός πολεμικού αεροσκάφους F-16 σε ένα περιστατικό που μπορεί να οφείλεται σε φίλια πυρά.
Σε δημοσίευμά τους οι New York Times αναφέρουν ότι ένας δυτικός αξιωματούχος που ενημερώθηκε για την προκαταρκτική έρευνα της συντριβής είπε ότι υπήρχαν «ενδείξεις» ότι το αεροσκάφος μπορεί να καταρρίφθηκε από ουκρανικό πύραυλο Patriot, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η μηχανική βλάβη ή λάθος χειρισμός του πιλότου.
Η αποπομπή του διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας, υποστράτηγου Μίκολα Όλεστσουκ, που ανακοίνωσε ο πρόεδρος σε ανάρτησή του στην εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης Telegram, είναι η δεύτερη αποχώρηση αξιωματούχου υψηλού προφίλ φέτος. Τον Φεβρουάριο, ο Ζελένσκι απέπεμψε τον ανώτατο στρατιωτικό ηγέτη της Ουκρανίας, στρατηγό Βαλερί Ζαλούζνι, αντικαθιστώντας τον με τον στρατηγό Ολεξάντρ Σίρσκι .
Ο Ζελένσκι δεν έδωσε συγκεκριμένο λόγο για την απόφαση, η οποία ήρθε μία ημέρα αφότου η Πολεμική Αεροπορία ανακοίνωσε την απώλεια του F-16, αλλά είπε ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η στρατιωτική ηγεσία. «Πρέπει να γίνουμε πιο δυνατοί», είπε. «Και πρέπει να φροντίζουμε τους ανθρώπους. Φροντίστε το προσωπικό. Να προσέχετε όλους τους στρατιώτες μας».
Το αεροσκάφος συνετρίβη τη Δευτέρα ενώ συμμετείχε στην επιχείρηση άμυνας εναντίον μιας μεγάλης αεροπορικής επίθεσης των ρωσικών δυνάμεων.
Η πιθανότητα συμβάντων που οφείλονται σε φίλια πυρά γίνεται ιδιαίτερα έντονη κατά τη διάρκεια μαζικών επιθέσεων από πυραύλους και drones, λένε στρατιωτικοί ειδικοί.
«Το να παρακολουθείς ποιος είναι ο καλός και ο κακός, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν πύραυλοι που πετούν ταυτόχρονα, είναι δύσκολο», είπε ο Mark Cancian, ανώτερος σύμβουλος στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, ένα think tank που εδρεύει στην Ουάσιγκτον. «Η αδελφοκτονία είναι τεράστιο πρόβλημα».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προμήθευσαν την Ουκρανία με Patriots, οι οποίοι περιλαμβάνουν ένα ισχυρό σύστημα από ραντάρ και κινητούς εκτοξευτές και ο ουκρανικός στρατός τους έχει χρησιμοποιήσει ως μέρος της άμυνάς του έναντι των ρωσικών αεροπορικών επιθέσεων.
Η Ουκρανία παρέλαβε έξι F-16 μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, τα πρώτα από τα συνολικά 45 που υποσχέθηκαν οι σύμμαχοί της στην Ευρώπη. Η απώλεια ενός σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την άφιξή τους είναι ένα σημαντικό πλήγμα στην προσπάθεια της Ουκρανίας να ενσωματώσει το αεροσκάφος στην πολεμική της προσπάθεια και να πείσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ότι μπορεί να χειριστεί αποτελεσματικά εξελιγμένα δυτικά όπλα.
Ο πιλότος του αεροπλάνου, ο αντισυνταγματάρχης Oleksiy Mes, έχασε τη ζωή του στη συντριβή. Ήταν ένας από τους μόλις δώδεκα Ουκρανούς που είχαν περάσει από ένα πρόγραμμα ταχείας εκπαίδευσης πριν μπουν στη μάχη, στοιχείο πρόσθετου κινδύνου, είπαν οι ειδικοί.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία συνεργάζονται ήδη σε μια έρευνα για το θέμα και ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Λόϊντ Όστιν και ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, Ρούστεμ Ούμεροφ, πραγματοποίησαν προγραμματισμένη συνάντηση στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή.
Το αεροσκάφος, που παραδόθηκε μετά από πολύμηνες πιέσεις από τον Ζελένσκι και άλλους ανώτερους αξιωματούχους, αποτελούν τον πιο δημοφιλή στρατιωτικό εξοπλισμό που προμήθευσαν οι σύμμαχοι στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Ως εκ τούτου, έχουν γίνει σύμβολο της άμυνας της Ουκρανίας και οι πιλότοι τους θεωρούνταν από πολλούς εθνικούς ήρωες.
Σε δήλωση σχετικά με τη συντριβή την Πέμπτη, η Πολεμική Αεροπορία είπε μόνο ότι «έχασε η επικοινωνία» με το αεροπλάνο, αφήνοντας ασαφές εάν καταρρίφθηκε, είτε από εχθρικά είτε από φίλια πυρά, από μηχανική βλάβη ή σφάλμα του πιλότου. Η Πολεμική Αεροπορία είπε επίσης ότι τα F-16 κατέρριψαν τέσσερις ρωσικούς πυραύλους κρουζ τη Δευτέρα.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι, ενώ η απώλεια του αεροσκάφους αποτελεί οπισθοδρόμηση, δεν είναι ασυνήθιστο για μαχητικά αεροσκάφη να συντρίβονται, ακόμη και σε εκπαιδευτικές αποστολές εν καιρώ ειρήνης, και ότι ο αντίκτυπος στη συνολική πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας είναι πιθανό να είναι μικρός.
Οι Ουκρανοί έχουν εναποθέσει πολλές ελπίδες για τον πιθανό αντίκτυπο στο πεδίο της μάχης των F-16, τα οποία είναι καλύτερα εξοπλισμένα τόσο για αμυντικές όσο και για επιθετικές επιχειρήσεις από τον στόλο των αεροσκαφών της Σοβιετικής εποχής που χρησιμοποιεί η Πολεμική Αεροπορία της Ουκρανίας. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια μέχρι να παραδοθούν αρκετά από τα αεροπλάνα – και να εκπαιδευτούν αρκετοί πιλότοι και πληρώματα εδάφους – για να γίνει αισθητός ο πλήρης αντίκτυπός τους.
Μια πρόσφατη έκθεση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών ανέφερε ότι θα πρέπει να επιτραπεί στην Ουκρανία να αρχίσει να χρησιμοποιεί το αεροσκάφος για να χτυπά επίγειους στόχους σύντομα, αλλά «θα περάσουν χρόνια πριν η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία έχει αρκετή εμπειρία για να εκτελέσει αποτελεσματικές αποστολές μάχης».
