Μετά από δύο μέρες διαβουλεύσεων οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ φαίνονται διχασμένοι και σαστισμένοι μπροστά στο πρόβλημα της προσφυγικής κρίσης που παραμένει άλυτη ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται.
Η φράση «πρέπει να καταπολεμήσουμε τα αίτια που ωθούν τους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν τις χώρες καταγωγής τους» είναι πλέον μέρος του «ρεπερτορίου» των συνόδων της ΕΕ.
Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια πολιτική απάτη διότι η αλήθεια είναι απλώς κυνική. Ποιος σταμάτησε το δολοφονικό εμφύλιο πόλεμο στη Συρία; Ποιος έθρεψε το Ισλαμικό Χαλιφάτο στο Ιράκ; Ποιος έβαλε τέλος στη δικτατορία στην Ερυθραία, επεδίωξε την ειρήνη στο Σουδάν και μια νέα πολιτική τάξη στο Αφγανιστάν; Το μαζικό κύμα προσφύγων είναι απόρροια όλων αυτών. Στο παρελθόν χάθηκαν πολλές ευκαιρίες και τώρα ούτε μία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δείχνει πρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και να γίνει μέρος της λύσης.
Όταν ακούς από διπλωμάτες ότι «η συζήτηση εμπεριείχε αντίθετες απόψεις» τότε μάλλον οι μετέχοντες διαφωνούσαν, ή ακόμη ήρθαν σε σύγκρουση. Η διήμερη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο έδειξε για μια ακόμη φορά, πως οι διαφορές μεταξύ της πλειοψηφίας ανατολικοευρωπαϊκών χωρών και χωρών της δυτικής Ευρώπης ήταν εμφανείς.
Εκτός από τη Γαλλία και τη Γερμανία, πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων η Τσεχία και η Πολωνία, τάχθηκαν κατά της καθιέρωσης υποχρεωτικής ποσόστωσης στην κατανομή των προσφύγων.
Αντ´ αυτού υπογράμμισαν ότι η Ευρώπη θα κάνει τα πάντα για να διαφυλάξει τα εξωτερικά της σύνορα, ώστε να μην φθάνουν πρόσφυγες σε ευρωπαϊκά εδάφη. Οι προτεραιότητες πολλών χωρών τη δεδομένη στιγμή εστιάζονται σε θέματα εσωτερικής πολιτικής. Αλλού επίκεινται εκλογές, αλλού η οικονομία βρίσκεται σε αλγεινή κατάσταση, αλλού ο ντόπιος πληθυσμός δεν αποδέχεται τους μετανάστες.
Οι δικαιολογίες είναι πολλές. Χειρότερη έκφανση αυτής της στάσης είναι ο απροκάλυπτος εθνικισμός της ουγγρικής κυβέρνησης. Πολλοί μάλιστα επαναφέρουν στο δημόσιο διάλογο το παλιό διαλεκτικό δίπολο της σύγκρουσης θρησκειών και πολιτισμών: Χριστιανισμός έναντι Ισλάμ.
Προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι επιστρέφουμε σε μια ρητορεία που παραπέμπει στον 16ο αιώνα, στον αγώνα της Δύσης να διασώσει τη χριστιανική Βιέννη από τους Οθωμανούς κατακτητές ή ακόμη, στο πιο πρόσφατο παρελθόν, σε ιδεολογίες όπως ο ναζισμός. Είναι αστείο να λέει ο Βίκτορ Όρμπαν ότι θέλει να διαφυλάξει την «χριστιανική Ευρώπη» και ως προς αυτό μάλλον θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον υπ. Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, που απάντησε σε όλα αυτά ως εξής: «Εάν ο Βίκτορ Όρμπαν είναι χριστιανός, τότε χριστιανός είναι και ο Κιμ Ιλ Σουνγκ!».
Πράξεις αντί λόγων
O γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ επανέλαβε από το Λουξεμβούργο το δίλημμα της Ευρώπης: Εάν κλείσουμε τα σύνορα, προδίδουμε τις ευρωπαϊκές αξίες μας. Αλλά εάν επιλέξουμε να μη διαχειριστούμε το μεταναστευτικό, θα χάσουμε τη λαϊκή συναίνεση. Είναι σαφές ότι μια πανευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν και τις δύο πτυχές. Για το λόγο αναμένεται να συγκληθούν στο επόμενο διάστημα έκτακτες σύνοδοι των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων αλλά και των αρμόδιων υπουργών. Τα κράτη μέλη της ΕΕ κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: οργανώνουν συναντήσεις.
Στο προοίμιο του συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, Γερμανία και Γαλλία ανέλαβαν από κοινού πρωτοβουλία υπέρ μιας δεσμευτικής ποσόστωσης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών στις χώρες-μέλη της ΕΕ.
Οι πρωθυπουργοί Ουγγαρίας, Πολωνίας, Τσεχίας και Σλοβακίας, οι οποίοι έγιναν αποδέκτες επικρίσεων το τελευταίο διάστημα επειδή απορρίπτουν τη γαλλογερμανική πρόταση της ποσόστωσης, είχαν πραγματοποιήσει νωρίτερα, χωριστή συνάντηση στην Πράγα, με σκοπό τον συντονισμό της πολιτικής των χωρών τους στο προσφυγικό ζήτημα ενόψει και του έκτακτου συμβουλίου των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της ΕΕ στις 14 Σεπτεμβρίου.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος σε συνέντευξή του στην ουγγρική δημόσια ραδιοφωνία -με αφορμή την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Βουδαπέστης με τους εκατοντάδες πρόσφυγες να απαιτούν άδεια για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στη Γερμανία- δήλωσε ότι η Ουγγαρία δεν μπορεί να επιτρέψει την έξοδό τους διότι ως αντίδραση η γειτονική Αυστρία ενδέχεται να κλείσει τα σύνορά της. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «αν η Γερμανία εκδώσει βίζα για τους μετανάστες, τότε θα τους αφήσουμε να ταξιδέψουν».
Σύμφωνα πάντως με διπλωματικούς κύκλους, οι πρωθυπουργοί προτείνουν εντατικοποίηση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τη δημιουργία κέντρων υποδοχής προσφύγων και μεταναστών σε Ιταλία και Ελλάδα.
Ωστόσο τα μηνύματα που εκπέμπονται τις τελευταίες ημέρας από τις τραγικές εικόνες που κυκλοφόρησαν δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αναλύσεις. Τα πράγματα είναι σαφή. Χρειάζεται άμεση δράση και συγκεκριμένες ενέργειες, όχι άλλες συζητήσεις επί συζητήσεων.
Βεβαίως, ταυτόχρονα οφείλει να γίνει μια διεξοδική συζήτηση για την μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του προβλήματος, εντούτοις τα άμεσα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη είναι επείγοντα. Ο χειμώνας έρχεται και τα καταλύματα υποδοχής προσφύγων δεν είναι οργανωμένα να δεχθούν όλους αυτούς τους ανθρώπους.
Απαιτούνται τρόφιμα, φάρμακα, διερμηνείς, γιατροί, συνοριοφύλακες, στρατιώτες, ειδικό προσωπικό παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα πρέπει να βοηθηθούν χώρες όπως η Ελλάδα και η πΓΔΜ που αντιμετωπίζουν εντονότερα το πρόβλημα. Πρόκειται για πρακτικά θέματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι πρέπει να επιδείξουν τώρα τις ηγετικές τους ικανότητες προκειμένου να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική καταστροφή.
Πηγές: Deutsche Welle / dpa / Reuters / afp
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
