Δεν θέλω να είμαι πιόνι στο παιχνίδι του Eρντογάν. Αυτό απαντά ο νομπελίστας Τούρκος συγγραφέας Ορχάν Παμούκ ερωτηθείς για τη νέα δίωξη σε βάρος του από το τουρκικό κράτος, την οποία αντιμετώπισε ήπια και συντηρητικά σε συνεννόηση με τον δικηγόρο του. Και αυτό διότι, όπως εξηγεί σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό Le Point, «δεν θέλω να είμαι πιόνι στο παιχνίδι του Eρντογάν και στο μπρα-ντε-φερ που παίζεται με την Ευρώπη… Κάθε φορά καταλήγει σε πολιτική σύγκρουση ανάμεσα στην Ευρώπη –η οποία διαμαρτύρεται επαναλαμβάνοντας ‘η Τουρκία δεν είναι δημοκρατική’– και στην Τουρκία, η οποία με χαρά δείχνει ότι δεν την ενδιαφέρει τι σκέφτεται η Ευρώπη».
«Το να πω ότι έγραφα αυτό που ήθελα θα ήταν, στα μάτια τους, να πω ότι ήμουν ένοχος. Και συγγνώμη, αλλά δεν ζω σε μια δημοκρατική χώρα όπου ένας συγγραφέας μπορεί να πει ‘Γράφω ό,τι θέλω’. Το έκανα για να κατευνάσω τον εισαγγελέα και ήταν το σωστό. Όταν δέχομαι επίθεση, θέλω να μπορώ να αμυνθώ. (…) Αυτό που θέλω, ακριβώς, είναι να μην είμαι στο πολιτικό παιχνίδι: είναι να μπορώ να συνεχίσω να γράφω τα βιβλία μου» τονίζει ο Ορχάν Παμούκ.
Και συνεχίζει: «Τα καλά νέα είναι ότι όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Eρντογάν θα χάσει τις εκλογές. Αλλά μπορεί να είναι κι άσχημα νέα αν αποφασίσει να μην το δεχτεί και να αναποδογυρίσει το τραπέζι και τη δημοκρατία… Και αν το κάνει αυτό, πώς θα αντιδράσουν οι άλλες χώρες και η Ευρώπη; Θα συνεργαστούν μαζί του; Αυτά είναι τα ερωτήματα που ταράζουν αυτή τη στιγμή την Τουρκία. Η φτώχεια είναι τόσο μεγάλη. Έχει χτυπήσει δραματικά τη χώρα και τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να ελέγχονται, αλλά όταν η τιμή στις ντομάτες είναι διπλάσια από πριν, δεν μπορείς να ξεγελάσεις τους ανθρώπους ή απλώς να τους αφαιρέσεις την ελευθερία της έκφρασης ή να τους τρομάξεις: όταν είναι στην αγορά και κάνουν τα ψώνια τους, μιλάνε! Δυστυχώς, η αντιπολίτευση είναι διχασμένη και ο Eρντογάν φαίνεται πάντα να την ξεπερνά…
»Μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν σπουδαίο υποψήφιο ικανό να σαρώσει τον Eρντογαν αλλά οι Τούρκοι δικαστές μπορούν επίσης να αποφασίσουν την τελευταία στιγμή ότι αυτός ο υποψήφιος είναι τρομοκράτης. Αυτός είναι ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα εδώ… Οπότε, είμαι ανυπόμονος όπως όλοι τη στιγμή της ψήφου των Τούρκων, όταν ο Eρντογάν θα πρέπει να φύγει, όμως θυμάμαι επίσης τι συνέβη κατά τη διάρκεια δημοτικών εκλογών. Το κόμμα του δεν άντεξε να χάσει την Κωνσταντινούπολη, η ψηφοφορία ακυρώθηκε κατόπιν αιτήματός του και χρειάστηκε να ξαναψηφίσει ο κόσμος. Ομολογουμένως, η νίκη ήταν ακόμη πιο συντριπτική, αλλά αυτή η συνήθεια του κυβερνώντος κόμματος να μη σεβαστεί τις εκλογές συνεχίζει να ανησυχεί…»
Ερωτηθείς για το γεγονός ότι πρέπει να κυκλοφορεί με σωματοφύλακα αναφέρει: «Ναι, μπορεί να είναι άδικο, αλλά δεν θέλω να παραπονιέμαι έναντι τόσων ανθρώπων που είναι στη φυλακή. Τι τα θέλετε, έχουμε μια κυβέρνηση που υπερηφανεύεται ότι χτίζει νέες φυλακές σαν να χτίζει νοσοκομεία…»
Ερωτηθείς για την Αγία Σοφία ως τζαμί απαντά: «Ηταν πολύ καλή η απόφαση του Ατατούρκ να τη μετατρέψει σε μουσείο. Ήταν μάλιστα τιμητικό να πούμε στους Έλληνες ότι θα τους ευχαριστούσαμε, διασφαλίζοντας ότι αυτό το θαύμα της Ορθόδοξης Χριστιανικής τέχνης δεν θα ήταν πλέον ένας χώρος θρησκευτικής αφοσίωσης, αλλά ένα μουσείο για όλους. Επιπλέον, όταν οι ριζοσπάστες άρχισαν να απαιτούν να γίνει ξανά τζαμί η Αγία Σοφία, ακόμη και ο Eρντογάν τους ρώτησε ποια ήταν η έκτακτη ανάγκη, αφού όλα τα τζαμιά τριγύρω ήταν άδεια! Το πρόβλημα είναι ότι όταν τελικά το έκανε, οι Τούρκοι κοσμικοί δεν άνοιξαν το στόμα τους να ασκήσουν κριτική για να μην χάσουν κάποιες μουσουλμανικές φωνές».
Ερωτηθείς, τέλος, για την κατάσταση στην Ουκρανία, απαντά: «Η ρωσική επιθετικότητα πρέπει να σταματήσει… Μια μεγάλη χώρα με ατομική δύναμη που αποκόπτει το έδαφος του γείτονά της και εισβάλλει; Είναι μια επαίσχυντη απόφαση να ξεκινήσει αυτός ο πόλεμος και ο ρωσικός λαός θα είναι εναντίον αυτού του πρωτόγονου και σκληρού πολέμου στην καρδιά της Ευρώπης».
