Στον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Στάνφορντ Δρ. Ιωάννη Ιωαννίδη αναφέρεται η Wall Street Journal.
Το άρθρο το υπογράφει η Allysia Finley και ο τίτλος είναι: Ο κομιστής των καλών ειδήσεων για τον κορωνοϊό
(Η κα Finley είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού)
Το άρθρο:
Οι υπερασπιστές της καραντίνας για την καταπολέμηση του κορωνοϊού συνεχίζουν να μιλούν για την 
επιστήμη. «Πρόκειται να κάνουμε το σωστό, δεν κρίνουμε με βάση την πολιτική, ούτε τις διαμαρτυρίες αλλά με βάση την επιστήμη», δήλωσε ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Γκάβιν Νιούσομ αυτή την εβδομάδα. Η κυβερνήτης του Μίσιγκαν Γκρέτσεν Γουίτμερ εξέδωσε διαταγή που, μεταξύ άλλων, απαγόρευε τη πώληση χρωμάτων και σπόρων αλλά επέτρεπε τη πώληση ποτών και τη λαχειοφόρο αγορά. «Κάθε δράση είναι σε γνώση των καλύτερων συμβούλων επιστήμης και επιδημιολογίας» έγραψε.
Αλλά οι απόψεις των επιστημόνων σχεδόν ποτέ δεν είναι ομόφωνες. Σκεφθείτε την περίπτωση του Ιωάννη Ιωαννίδη, του καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Στάνφορντ. Η εμπειρογνωμοσύνη του είναι ευρεία – στατιστική, βιοιατρικά δεδομένα, έρευνες πρόληψης και υγείας. Η Google τον κατατάσσει μεταξύ των 100 πιο γνωστών επιστημόνων στον κόσμο. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 1.000 εργασίες, πολλές από αυτές μετά-αναλύσεις και κριτικές άλλων μελετών. Ωστόσο τώρα στοχοποιήθηκε επειδή διαφωνεί με τη θεωρία της καραντίνας –επειδή κοίταξε τα δεδομένα και βρήκε καλά νέα.
Σε ένα άρθρο του Μαρτίου για το Stat News, ο Δρ. Ιωαννίδης υποστήριξε ότι ο Covid-19 είναι πολύ λιγότερο θανατηφόρος από ό, τι υποθέτουν οι αυτοί που εξετάζουν τα μοντέλα. Μελέτησε την περίπτωση του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess, που μπήκε σε καραντίνα στις 4 Φεβρουαρίου στην Ιαπωνία. Εννέα από τους 700 μολυσμένους επιβάτες και πλήρωμα πέθαναν. Με βάση τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού του πλοίου, ο Δρ. Ιωαννίδης υπολόγισε ότι το ποσοστό θνησιμότητας στις ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι τόσο χαμηλό όσο 0.025% έως 0,625% και έθεσε το ανώτατο όριο στο 0,05% έως 1% -σε σύγκριση με αυτό της εποχικής γρίπης.
«Εάν αυτό είναι το πραγματικό ποσοστό», έγραψε, «η καραντίνα που θα έχει δυνητικά τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες είναι παράλογη. Είναι σαν ένας ελέφαντας να δέχεται επίθεση από μία οικόσιτη γάτα. Απογοητευμένος και προσπαθώντας να αποφύγει τη γάτα, ο ελέφαντας πηδά κατά λάθος από έναν βράχο και πεθαίνει».
Στον Δρ. Ιωαννίδη, 54 ετών, αρέσουν οι μεταφορές. Ένας ντόπιος της Νέας Υόρκης που μεγάλωσε στην Αθήνα, διδάσκει επίσης λογοτεχνία και έχει εκδώσει επτά λογοτεχνικά βιβλία –ποίηση και μυθοπλασία, με το τελευταίο να είναι ένα μυθιστόρημα στα ελληνικά. Στον ελεύθερο χρόνο του αρέσει να ξιφομαχεί, να κολυμπά, να πεζοπορεί και να παίζει μπάσκετ.
Νωρίς στην καριέρα του, συνειδητοποίησε ότι «ο κοινός παρανομαστής για όλα όσα έκανα ήταν ότι με ενδιέφεραν πολύ οι μέθοδοι –όχι απαραίτητα τα αποτελέσματα αλλά πως ακριβώς κάνεις κάτι, πώς αποφεύγεις την προκατάληψη, πως αποφεύγετε το λάθος». Όταν άρχισε να εξετάζει μελέτες, ανακάλυψε ότι λίγα ευρήματα από αυτά που γίνονται πρωτοσέλιδα θα μπορούσαν να επαναληφθούν και πολλά άλλα αργότερα αντικρούστηκαν από νέα στοιχεία.
Οι επιστημονικές μελέτες συχνά μολύνονται από προκαταλήψεις. «Πριν από αρκετά χρόνια, μαζί με έναν από τους συναδέλφους μου, είχαμε χαρτογραφήσει 235 προκαταλήψεις σε όλη την επιστήμη. Και ίσως το μεγαλύτερο σύμπλεγμα είναι οι προκαταλήψεις που προσπαθούν να δημιουργήσουν σημαντικά, θεαματικά, συναρπαστικά, εξαιρετικά αποτελέσματα », λέει. «Τα πρώτα αποτελέσματα τείνουν να διογκώνονται. Οι ισχυρισμοί για τη σημασία τείνουν να είναι υπερβολικοί».
Ένα παράδειγμα είναι μια μετα-ανάλυση του 2012 για τη διατροφική έρευνα, στην οποία επιλέχθηκαν τυχαία 50 κοινά συστατικά μαγειρέματος, όπως ζάχαρη, αλεύρι και γάλα. Ογδόντα τοις εκατό από αυτά είχαν μελετηθεί για συνδέσεις με καρκίνο και το 72% των μελετών συνέδεσε ένα συστατικό με υψηλότερο ή χαμηλότερο κίνδυνο. Ωστόσο, τα τρία τέταρτα των ευρημάτων ήταν αδύναμα ή στατιστικά ασήμαντα.
Ο Δρ. Ιωαννίδης αποκαλεί την πανδημία του κορωνοϊού «την τέλεια καταιγίδα αυτής της αναζήτησης για πολύ επείγοντα, εντυπωσιακά, συναρπαστικά, αποκαλυπτικά αποτελέσματα. Και όπως βλέπετε, προφανώς οι πρώτες εκτιμήσεις μας φαίνεται να ήταν εξαιρετικά υπερβολικές σε πολλά μέτωπα».
Επικεφαλής μεταξύ αυτών ήταν μια μελέτη του Imperial College London, η οποία προέβλεπε περισσότερους από 2,2 εκατομμύρια θανάτους από κορωνοϊό στις Η.Π.Α. ελλείψει «οποιωνδήποτε μέτρων ελέγχου ή αυθόρμητων αλλαγών στην ατομική συμπεριφορά». Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 16 Μαρτίου – την ίδια ημέρα που η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε την πρωτοβουλία «15 Days to Slow the Spread», η οποία περιελάμβανε αυστηρές οδηγίες.
Ο Δρ. Ιωαννίδης λέει ότι η τρομερή προβολή φαίνεται τώρα να είναι μια χονδροειδής υπερεκτίμηση. «Χρησιμοποίησαν δεδομένα που ήταν εντελώς άσχετα σε ορισμένους υπολογισμούς τους», λέει. «Εάν τα δεδομένα είναι περιορισμένα ή ελαττωματικά, τα λάθη τους διαδίδονται μέσω του μοντέλου. . . . Επομένως, εάν έχετε ένα μικρό σφάλμα και εκτείνετε αυτό το σφάλμα, το μέγεθος του τελικού σφάλματος στην πρόβλεψη ή οτιδήποτε μπορεί να είναι αστρονομικό».
«Λατρεύω τα μοντέλα», προσθέτει. «Κάνω πολλά μαθηματικά μοντελοποιώντας τον εαυτό μου. Αλλά νομίζω ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι είναι πολύ, πολύ χαμηλά όσον αφορά το πόσο σημασία μπορούμε να τους δώσουμε και πόσο μπορούμε να τα εμπιστευτούμε. . . . Μπορούν να σας δώσουν ένα πρώτο είδος μαθηματικής αιτιολόγησης, αλλά πέρα από αυτό το σημείο, το να βασίζεται σε μοντέλα για αποδείξεις, νομίζω ότι είναι μια πολύ κακή συνταγή».
Αυτοί που κάνουν τα μοντέλα μερικές φορές αρνούνται να αποκαλύψουν τις παραδοχές ή τα δεδομένα τους, επομένως τα λάθη τους δεν εντοπίζονται. Η κομητεία του Λος Άντζελες προέβλεψε την περασμένη εβδομάδα ότι το 95,6% του πληθυσμού της θα είχε μολυνθεί έως τον Αύγουστο, εάν τα κοινωνικά μέτρα χαλαρώνουν. (Οι επιβεβαιωμένες περιπτώσεις ήταν 0,17% του πληθυσμού από την Πέμπτη.) Αλλά η βάση για αυτήν την πρόβλεψη είναι ασαφής. «Το λιγότερο που χρειαζόμαστε είναι ειλικρίνεια και διαφάνεια για να είμαστε σε θέση να πούμε κάτι», λέει ο Δρ. Ιωαννίδης.
Και το πιο σημαντικό, «αυτό που χρειαζόμαστε είναι δεδομένα. Χρειαζόμαστε πραγματικά δεδομένα. Χρειαζόμαστε δεδομένα σχετικά με το πόσα άτομα έχουν μολυνθεί μέχρι τώρα, πόσα άτομα έχουν μολυνθεί ενεργά, ποιο είναι το ποσοστό θανάτου, πόσα κρεβάτια πρέπει να διαθέσουμε».
Αυτό θα απαιτήσει περισσότερες δοκιμές. Ο Δρ. Ιωαννίδης και οι συνάδελφοί του στο Στάνφορντ την περασμένη εβδομάδα δημοσίευσαν μια μελέτη σχετικά με τον επιπολασμό των αντισωμάτων κορωνοϊού στην κομητεία Santa Clara. Με βάση τις εξετάσεις αίματος 3.300 εθελοντών στην κομητεία – που περιλαμβάνει το Σαν Χοσέ, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Καλιφόρνιας – κατά την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου, υπολόγισαν ότι μεταξύ 2,49% και 4,16% του πληθυσμού είχαν μολυνθεί. Αυτός είναι 50 έως 85 φορές ο αριθμός των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων και συνεπάγεται ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ 0,12% και 0,2%, σύμφωνα με αυτό του Diamond Princess.
Η μελέτη αμέσως δέχθηκε επίθεση. Ορισμένοι στατιστικολόγοι αμφισβήτησαν τις μεθόδους του. Οι κριτικοί σημείωσαν ότι το δείγμα της μελέτης δεν επιλέχθηκε τυχαία και οι λευκές γυναίκες κάτω των 64 ετών εκπροσωπήθηκαν δυσανάλογα. Η ομάδα του Στάνφορντ προσαρμόστηκε για τη μεροληψία δειγματοληψίας σταθμίζοντας τα αποτελέσματα ανά φύλο, φυλή και ταχυδρομικό κώδικα, αλλά η μελέτη αναγνωρίζει ότι άλλες προκαταλήψεις είναι δύσκολο να εξακριβωθούν.
Ο Δρ. Ιωαννίδης παραδέχεται ότι η μελέτη του δεν είναι «αλεξίσφαιρη» και λέει ότι χαιρετίζει τον έλεγχο. Ωστόσο, είναι πεπεισμένος ότι τα ευρήματα θα διατηρηθούν και λέει ότι μελέτες αντισωμάτων από όλο τον κόσμο θα αποφέρουν περισσότερα δεδομένα. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και το Τμήμα Δημόσιας Υγείας του Λος Άντζελες υπολόγισε ότι ο ιός είναι 28 έως 55 φορές πιο διαδεδομένος σε αυτήν την κομητεία. Μια μελέτη της Νέας Υόρκης που κυκλοφόρησε την Πέμπτη εκτιμά ότι το 13,9% της πολιτείας και το 21,2% της πόλης είχαν μολυνθεί, σε 10 δεκαπλάσιο βαθμό από τις επιβεβαιωμένες περιπτώσεις.
Ωστόσο, οι περισσότερες κριτικές για τη μελέτη του Στάνφορντ στοχεύουν στην υπεράσπιση της εφαρμογής της καραντίνας έναντι στον υπαινιγμό ότι είναι υπερβολική αντίδραση. «Υπάρχει κάποιο είδος νοοτροπίας εδώ που απλά επιμένει ότι πρέπει να είναι το τέλος του κόσμου και ότι ο ουρανός ετοιμάζεται να πέσει. Επιτίθενται σε μελέτες με δεδομένα που βασίζονται σε εικασίες και επιστημονική φαντασία », λέει. «Αλλά η απόρριψη πραγματικών δεδομένων για χάρη της μαθηματικής κερδοσκοπίας είναι εντυπωσιακή».
Εν μέρει κατηγορεί τα μέσα ενημέρωσης: «Έχουμε κάποιες ενδείξεις ότι οι κακές ειδήσεις, οι αρνητικές ειδήσεις [ιστορίες], είναι πιο ελκυστικές από τις θετικές ειδήσεις – οδηγούν σε περισσότερα κλικ. Και φυσικά γνωρίζουμε ότι τα ψεύτικα νέα ταξιδεύουν γρηγορότερα από τα αληθινά. Δυστυχώς, λοιπόν, στην προκειμένη περίπτωση, δημιουργήσαμε μια κατάσταση πανικού και τρόμου».
Τα νέα είναι γεμάτα με ιστορίες υγιών νέων που πεθαίνουν από κορωνοϊό. Αλλά ο Δρ. Ιωαννίδης δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο με τη σύζυγό του, Δέσποινα Κοντοπούλου-Ιωαννίδη, ειδική για τις μολυσματικές ασθένειες στο Στάνφορντ, που έδειξε ότι πρόκειται για μια υπερβολή. Το ζευγάρι διαπίστωσε ότι άτομα κάτω των 65 ετών χωρίς υποκείμενες καταστάσεις αντιπροσώπευαν μόνο το 0,7% των θανάτων από κορωνοϊό στην Ιταλία και το 1,8% στη Νέα Υόρκη.
«Σε σύγκριση με σχεδόν οποιαδήποτε άλλη αιτία ασθένειας που μπορώ να σκεφτώ, πραγματικά είναι πολύ «φειδωλή» με τους νέους. Δεν λέω ότι οι ζωές των 80 ετών δεν έχουν αξία – έχουν» λέει. «Αλλά υπάρχουν πολύ περισσότεροι νέοι που αυτοκτονούν». Εάν συνεχιστεί ο πανικός και η αναστάτωση, λέει, «θα δούμε πολλούς νέους να αυτοκτονούν. . . απλώς επειδή διαδίδουμε ιστορίες τρόμου με τον Covid-19. Υπάρχουν πολύ περισσότεροι νέοι που πάσχουν από καρκίνο και δεν θα υποβληθούν σε θεραπεία, γιατί και πάλι, δεν θα πάνε στο νοσοκομείο για να λάβουν θεραπεία λόγω του Covid-19. Υπάρχουν πολύ περισσότεροι άνθρωποι των οποίων η ψυχική υγεία θα καταρρεύσει».
Υποστηρίζει ότι οι δημόσιοι αξιωματούχοι πρέπει να σταθμίσουν αυτούς τους παράγοντες κατά τη λήψη αποφάσεων για τη δημόσια υγεία και νέα δεδομένα από αντισώματα και άλλες μελέτες θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
«Νομίζω ότι πρέπει να πάρουμε ό, τι γνωρίζουμε, να το βάλουμε στο τραπέζι και να προσπαθήσουμε να δούμε ποιο είναι το επόμενο βήμα και να δούμε τι θα συμβεί όταν κάνουμε το επόμενο βήμα. Πιστεύω ότι αυτό το είδος ανατροφοδότησης βάσει δεδομένων θα είναι το καλύτερο. Ξεκινάτε λοιπόν, αρχίζετε να ανοίγετε τα σχολεία σας. Μπορείτε να δείτε τι συμβαίνει », λέει. «Πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι, πρέπει να είμαστε ήρεμοι, να αφήσουμε κάποιο λάθος, είναι αναπόφευκτο. Όταν αρχίσαμε δεν γνωρίζαμε τίποτα. Τώρα γνωρίζουμε πολλά, αλλά ακόμα δεν γνωρίζουμε τα πάντα».
Προειδοποιεί για την εξαγωγή ευρέων συμπερασμάτων σχετικά με την αποτελεσματικότητα της καραντίνας βάσει των εθνικών ποσοστών μόλυνσης και θνησιμότητας. «Δεν είναι ότι έχουμε επιλέξει τυχαία 10 χώρες να μπουν σε καραντίνα και άλλες 10 χώρες να παραμείνουν σχετικά ανοιχτές και να δούμε τι συμβαίνει και να το κάνουμε τυχαία. Διαφορετικοί πρωθυπουργοί, διαφορετικοί πρόεδροι, διαφορετικές ομάδες εργασίας λαμβάνουν αποφάσεις, τις εφαρμόζουν σε διαφορετικές ακολουθίες, σε διαφορετικές στιγμές, σε διαφορετικές φάσεις της επιδημίας. Και τότε οι άνθρωποι αρχίζουν να βλέπουν αυτά τα δεδομένα και λένε: Κοίτα αυτό, αυτό το μέρος τα πήγε πολύ καλά. Γιατί; Ω, λόγω αυτού του μέτρου. Αυτό είναι καθαρά υποκειμενική κρίση».
Οι άνθρωποι κάνουν «μεγάλες δηλώσεις σχετικά με το ότι η καραντίνα σώζει τον κόσμο. Νομίζω ότι είναι ανώριμο. Είναι εξαιρετικά ανώριμο. Μπορεί να έχουν δουλέψει σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να μην είχαν καμία επίδραση σε άλλες, και μπορεί να ήταν βλαβερές σε κάποιες άλλες».
Οι περισσότερες διαφωνίες μεταξύ των επιστημόνων, σημειώνει, αντανακλούν διαφορές στην προοπτική και όχι στα γεγονότα. Μερικοί θεωρούν τη μελέτη του Στάνφορντ ανησυχητική επειδή υποδηλώνει ότι ο ιός μεταδίδεται πιο εύκολα, ενώ άλλοι ελπίζουν επειδή υποδηλώνει ότι ο ιός είναι πολύ λιγότερο θανατηφόρος. Είναι βασικά ένα ζήτημα αν είστε αισιόδοξος ή απαισιόδοξος. Ακόμη και οι επιστήμονες μπορούν να είναι αισιόδοξοι και απαισιόδοξοι. Συνήθως είμαι απαισιόδοξος, αλλά σε αυτήν την περίπτωση, είμαι μάλλον αισιόδοξος».
Πηγή: Wall Street Journal
