Η Μισέλ Μπατσελέτ, η επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, καθώς και η αμερικανική διπλωματία, ζήτησαν χθες Τρίτη να διενεργηθεί ταχεία και ανεξάρτητη έρευνα για τις φονικές συγκρούσεις που ξέσπασαν την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια μαζικών κινητοποιήσεων στο Ουζμπεκιστάν.
Οι ουζμπεκικές αρχές ανακοίνωσαν τη Δευτέρα ότι τουλάχιστον 18 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις της Παρασκευής στην αυτόνομη δημοκρατία Καρακαλπάκσταν, όπου ξέσπασαν διαδηλώσεις εναντίον σχεδίου αναθεώρησης του Συντάγματος που θα μείωνε δραστικά τον βαθμό αυτονομίας της φτωχής περιφέρειας στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας με πρωτεύουσα τη Νούκους.
«Οι πληροφορίες που λάβαμε για πολύ σοβαρά βίαια επεισόδια, ανάμεσά τους φόνους, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων είναι πολύ ανησυχητικές», επισήμανε η κυρία Μπατσελέτ στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποιήθηκε από την Αρμοστεία, καλώντας «τις αρχές να δείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» και «να αρχίσουν αμέσως διαφανή και ανεξάρτητη έρευνα για κάθε καταγγελία περί εγκληματικών ενεργειών (…), συμπεριλαμβανομένων παραβιάσεων που διαπράχθηκαν από λειτουργούς του κράτους».
Από την πλευρά του, το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εξέφρασε την ανησυχία του και παρότρυνε όλα τα μέρη να επιδιώξουν «ειρηνική επίλυση» των εντάσεων.
«Παροτρύνουμε τις αρχές να διενεργήσουν πλήρη, αξιόπιστη και διαφανή έρευνα για τα βίαια επεισόδια, η οποία θα συμμορφώνεται προς τους διεθνείς κανόνες και τις βέλτιστες πρακτικές», τονίζεται σε ανακοίνωση Τύπου που υπογράφεται από τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τον Νεντ Πράις.
Η κυρία Μπατσελέτ επισήμανε εξάλλου πως πάνω από πεντακόσιοι άνθρωποι συνελήφθησαν. «Δεν θα έπρεπε να καταδικάζεται κόσμος επειδή άσκησε τα δικαιώματά του», έκρινε η πρώην πρόεδρος της Χιλής, υπενθυμίζοντας ότι «δυνάμει του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο έχει κυρώσει το Ουζμπεκιστάν, όλοι έχουν δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, στην ειρηνική συνάθροιση και στη συμμετοχή στα κοινά», στο να έχουν συνήγορο το ταχύτερο μετά τη σύλληψή τους και σε δίκαιη δίκη.
Οι αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα στους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές και τις δυνάμεις ασφαλείας χαρακτηρίζονται η σοβαρότερη κρίση που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει ο Σαφκάτ Μιρζίγιοεφ, ο πρώην πρωθυπουργός που μετατράπηκε σε πρόεδρο το 2016, μετά τον θάνατο του προκατόχου του, του ανελέητου Ισλάμ Καρίμοφ.
Μολονότι πιστώθηκε εκτενείς οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και υποσχέθηκε κάποια μέτρα φιλελευθεροποίησης, αφού επανεξελέγη την περασμένη χρονιά, κατηγορείται πως έκανε αυταρχική στροφή. Η αναθεώρηση του Συντάγματος που προώθησε είχε εξάλλου βασικό στόχο να παραταθεί η θητεία του.
Το Σάββατο κηρύχθηκε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην περιοχή, με διάρκεια έναν μήνα, ωστόσο η Ύπατη Αρμοστής υπενθύμισε στις ουζμπεκικές αρχές πως οι περιορισμοί που θα επιβληθούν ενόσω εφαρμόζεται το μέτρο αυτό πρέπει να συμμορφώνονται προς το διεθνές δίκαιο, να είναι απαραίτητοι, αναλογικοί, να μην οδηγούν σε διακρίσεις, να είναι περιορισμένου χρόνου και να επιτηρούνται ώστε να αποφευχθούν ακρότητες.
Η κυρία Μπατσελέτ κάλεσε ακόμη την κυβέρνηση να αποκαταστήσει αμέσως την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, εκτιμώντας ότι η διακοπή της πλήττει ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα (της ελευθερίας της έκφρασης, της πληροφόρησης…).
Τα επεισόδια στο Ουζμπεκιστάν προστέθηκαν στον μακρύ κατάλογο ταραχών, εξεγέρσεων, κυμάτων καταστολής και συγκρούσεων που συνταράσσουν συχνά τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας, στις οποίες η Ρωσία διατηρεί μεγάλη επιρροή.
