O Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί έναν κλασικό διπλωματικό ελιγμό στα χνάρια του οθωμανικού παρελθόντος, προκειμένου να ενισχύσει την επιρροή του στα Δυτικά Βαλκάνια Στα παλιά κιτάπια του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας υπάρχει μια κλασική οθωμανική ρήση: «Η καρδιά των Βαλκανίων χτυπά στο Βελιγράδι». Τη ρήση αυτή φαίνεται πως θυμήθηκε ο Νεο-οθωμανός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επισκέπτεται τη Σερβία συνοδευόμενος από δεκάδες επιχειρηματίες και με προτάσεις για ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα. Παρά την παραδοσιακή τοποθέτηση της Άγκυρας υπέρ των μουσουλμάνων της Βοσνίας και τις προσπάθειες της Τουρκίας να ηγεμονεύσει του μουσουλμανικού στοιχείου στο Νόβι Παζάρ και στο Κόσοβο, ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί έναν κλασικό διπλωματικό ελιγμό στα χνάρια του οθωμανικού παρελθόντος, προκειμένου να ενισχύσει την επιρροή του στα Δυτικά Βαλκάνια.
Όπως σημειώνει και η Deutsche Welle, μεταξύ του εθνικιστή προέδρου της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς και του Ερντογάν υπάρχει ακόμη μία σοβαρή ταύτιση. Η ταύτιση αυτή είναι ενδυματολογική. Στις πρόσφατες εκλογές στην Τουρκία και τη Σερβία και οι δύο πρόεδροι προσήλθαν στην κάλπη φορώντας ακριβώς το ίδιο σακάκι. Σύμπτωση βέβαια, αλλά με σημειολογικό ενδιαφέρον. Και οι δύο ισοπέδωσαν τους αντιπάλους τους, αλλά και οι δύο εξακολουθούν να πορεύονται σε αμφιλεγόμενα μονοπάτια.
Διαβάζουμε στην Deutsche Welle:
Συνοδευόμενος από δεκάδες Τούρκους επιχειρηματίες, ο πρόεδρος Ερντογάν επισκέπτεται σήμερα τη Σερβία. Οι πόρτες είναι ορθάνοιχτες, αλλά η Άγκυρα επιδιώκει να ασκήσει και πολιτική επιρροή στις παρυφές της Ε.Ε.
Βαθύ μπλε καρό σακάκι. Αυτή η ενδυματολογική ομοιότητα έφερε τον περασμένο Απρίλιο τύχη στους δύο πολιτικούς. Έτσι ντυμένος πήγε ο Αλεξάντερ Βούτσιτς να ψηφίσει στις προεδρικές εκλογές στη Σερβία, τις οποίες κέρδισε από τον πρώτο γύρο. Με το ίδιο outfit πήγε να ψηφίσει και ο Ταγίπ Ερντογάν, ο Τούρκος ομόλογός του, στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία. Ένα συμβολικής σημασίας κομμάτι υφάσματος που κάνει τους δύο πολιτικούς πιο μοντέρνους και πιο χαλαρούς.
«Με τη σέσουλα τα τουρκικά λεφτά»
Βέβαια, δεν είναι μόνο το ενδυματολογικό στιλ που ενώνει τους δύο πολιτικούς, αλλά και η ροπή τους στην απόλυτη άσκηση εξουσίας, ο παραγκωνισμός της αντιπολίτευσης και των επικριτικών ΜΜΕ.
Σήμερα ο Βούτσιτς υποδέχεται τον Ερντογάν, τον οποίο συνοδεύει αντιπροσωπεία 150 επιχειρηματιών και οικονομικών παραγόντων. Για τον Τούρκο πρόεδρο δεν είναι ασυνήθιστο να συνοδεύεται από μεγάλη αντιπροσωπεία επενδυτών, αλλά για τη Σερβία είναι γεγονός. Το μήνυμά του είναι ότι τα λεφτά θα τρέξουν με τη σέσουλα! Η μαγική λέξη είναι εξαγωγές. Μόνο όποιος αυξήσει τις εξαγωγές του μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις για ανάπτυξη του 5,5% ετησίως.
Όχι μόνο επενδυτικό ενδιαφέρον
Το θέμα είναι ότι το τουρκικό χρήμα θα πέσει σε βιομηχανίες με μικρή προστιθέμενη αξία, όπου χρειάζονται απλοί εργάτες και όχι προσωπικό πρωτοπορίας, επισημαίνει ο Γεσίλαντα. Ήδη πάνω από 1.000 εργάτες στη Σερβία κατασκευάζουν φτηνά τζιν για τουρκικές επιχειρήσεις, αριθμός που σύμφωνα με τη σερβική κυβέρνηση θα τριπλασιαστεί. Επιπλέον, στην τουρκική κοινή γνώμη έχει διαρρεύσει ότι υπάρχει τουρκικό ενδιαφέρον για τη βιομηχανία ξύλου και παραγωγής γαλακτοκομικών.
Επενδυτική εισβολή ή «οι Τούρκοι εισβάλλουν και πάλι στη Σερβία», όπως τιτλοφορούσε πέρυσι η λαϊκή εφημερία «Blic» σχετικό άρθρο, ορμώμενη από το ιστορικό παρελθόν. Βέβαια, αυτήν τη φορά ο τόνος είναι θετικός. Η Μπιγιάνα Στεπάνοβιτς, αρχισυντάκτρια της οικονομικής επιθεώρησης «Νova economija», συστήνει περισσότερο ρεαλισμό, μιας και μέχρι τώρα οι τουρκικές επενδύσεις στην περιοχή δεν ήταν αξιόλογες. Σε έξι βαλκανικές χώρες με 20 εκατ. κατοίκους οι εξαγωγές δεν ξεπέρασαν τα δύο δις δολάρια. Αλλά προς το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ με λιγότερο από 10 εκατ. κατοίκους οι Τούρκοι εξήγαγαν πολύ περισσότερο.
«Έχουμε να κάνουμε με έναν νεο-οθωμανισμό, οι Τούρκοι ζουν με την αυταπάτη ότι οι πάλαι ποτέ κατακτήσεις της θα τη δεχτούν με ανοιχτές αγκάλες» υποστηρίζει ο Αττίλα ΓεσίλανταΒέβαια, παρατηρητές υποθέτουν ότι η Τουρκία δεν εποφθαλμιά να κατακτήσει τα Βαλκάνια μόνο επενδυτικά. Σε χώρες με μουσουλμανικό στοιχείο χρηματοδοτεί σχολεία και ανθρωπιστικές οργανώσεις.
«Έχουμε να κάνουμε με έναν νεο-οθωμανισμό, οι Τούρκοι ζουν με την αυταπάτη ότι οι πάλαι ποτέ κατακτήσεις της θα τη δεχτούν με ανοιχτές αγκάλες» υποστηρίζει ο Αττίλα Γεσίλαντα.
«Αν και δεν ισχύει, η Τουρκία έχει λόγους να ενδιαφέρεται για την περιοχή και πολιτικά. Από τη μια η περιοχή χρειάζεται σταθερότητα, από την άλλη όμως η τουρκική κυβέρνηση πιστεύει – και το θεωρώ λάθος – ότι μεσοπρόθεσμα η Ε.Ε. θα γίνει αντίπαλος και όχι εταίρος. Και τα Βαλκάνια μπορεί να γίνουν χώρος όπου θα εκδηλωθούν οι αντιπαραθέσεις» καταλήγει ο Τούρκος σχολιαστής.
