Ανταπόκριση από Στρασβούργο – Νίκος Ρούσσης
Με δημόσια δήλωση της, που δεν έτυχε της απαιτούμενης προβολής, η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, διαπιστώνει ότι η ακραία φτώχεια αυξάνεται στην Ευρώπη και παγκοσμίως.
Η πανδημία COVID-19 έχει αντιστρέψει σημαντικά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη μείωση της φτώχειας στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας προϋπάρχουσες και διαρθρωτικές ελλείψεις στα συστήματα κοινωνικής προστασίας. Το 2022, ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι υψηλές τιμές της ενέργειας, οι διαταραχές του εμπορίου και ο αυξανόμενος πληθωρισμός αποσταθεροποιούν ένα ήδη αποδυναμωμένο σύστημα, ωθώντας όλο και περισσότερες οικογένειες στη φτώχεια.
Επικαλούμενη έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η Επίτροπος τονίζει ότι, ο αντίκτυπος της αύξησης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων είναι ιδιαίτερα τρομερός σε χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπου ένα σχετικά μεγαλύτερο μερίδιο του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, ενώ τα ποσοστά αποταμίευσης και τα εισοδήματα τείνουν να είναι συνολικά χαμηλότερα.
Αλλά, υπογραμμίζει, η φτώχεια αυξάνεται παντού στην Ευρώπη.
Τον Ιούλιο του 2022, η κύρια τράπεζα τροφίμων της Γερμανίας ανέφερε ότι περισσότερα από δύο εκατομμύρια άτομα είχαν ζητήσει βοήθεια, καθώς 600.000 περισσότεροι άνθρωποι ζουν τώρα κάτω από το όριο της φτώχειας από ό,τι πριν από την πανδημία.
Σύμφωνα με την έκθεση του Ηνωμένου Βασιλείου για τη φτώχεια, η χώρα αντιμετώπισε μια επάνοδο της φτώχειας» το 2021.
Αυτή η τάση επιδεινώνεται από έναν πληθωρισμό περίπου 10% από το καλοκαίρι του 2022, ο οποίος πλήττει έναν αυξανόμενο αριθμό οικογενειών με χαμηλό εισόδημα. σπρώχνοντάς τους βαθύτερα στην εξαθλίωση.
Στην Ισπανία, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βασίζονται σε επείγουσα επισιτιστική βοήθεια και η ζήτηση για κοινωνική στέγαση έχει αυξηθεί απότομα.
Οπως επισημαίνει η Επίτροπος, η φτώχεια είναι μια πολύπλευρη κοινωνική μάστιγα που υπονομεύει την άσκηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξαφανίζοντας τη βασική ικανότητα να ζεις με αξιοπρέπεια.
Σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ενα άτομο που ζει στη φτώχεια αντιμετωπίζει μια σειρά αλληλεξαρτώμενων στερήσεων, όπως επισφαλής στέγαση, ανεπαρκής τροφή, επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, περιορισμένη πρόσβαση σε εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη, έλλειψη πολιτικής εξουσίας και άνιση πρόσβαση στη δικαιοσύνη.
Η φτώχεια προκαλείται θεμελιωδώς από διαρθρωτικές ανισότητες που προκύπτουν από την άνιση κατανομή και ανακατανομή του εισοδήματος και του πλούτου, αντανακλώντας το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Πράγματι, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ/Παγκόσμιας Τράπεζας, πάνω από μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι ωθήθηκαν στην ακραία φτώχεια λόγω του αυξανόμενου κόστους υγείας το 2021, οι δέκα πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου διπλασίασαν τον πλούτο τους.
Οι γυναίκες, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένες γυναίκες, βιώνουν συστηματικά τη φτώχεια σε υψηλότερα ποσοστά από τους άνδρες, καθώς συχνά φέρουν την κύρια ευθύνη για τα έξοδα του νοικοκυριού και αντιμετωπίζουν επίμονες μισθολογικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων που μεταφράζονται σε διαφορές στις συντάξεις των φύλων αργότερα στη ζωή τους.
Οπως υπογραμμίζει η Επίτροπος, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι, ένα στα τέσσερα παιδιά που μεγαλώνει στην Ευρώπη κινδυνεύει από φτώχεια, υποσιτισμό και κοινωνικό αποκλεισμό, με σοβαρές δια βίου επιπτώσεις που κυμαίνονται από την καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης έως τις μόνιμες επιπτώσεις στην υγεία, τα χαμηλότερα εκπαιδευτικά επιτεύγματα και τη δια βίου εργασιακή ανασφάλεια, καθιστώντας τη φτώχεια κληρονομική απειλή.
Σε μια εποχή που ο πόλεμος και οι υψηλές τιμές της ενέργειας αυξάνουν σημαντικά το κόστος ζωής παντού, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπάθησαν να ανακουφίσουν την αυξανόμενη πίεση στα νοικοκυριά μέσω πακέτων πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, που συχνά περιέχουν φορολογικές περικοπές, ανώτατα όρια τιμών και εφάπαξ επιδόματα.
Αν και αυτά τα μέτρα μπορεί να έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι γρήγορα, συνήθως δεν δίνουν προτεραιότητα σε αυτούς που είναι πιο εκτεθειμένοι και δεν έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην αντιμετώπιση της φτώχειας.
Τα μόνιμα βήματα προς την εξάλειψη της φτώχειας απαιτούν μετατόπιση της αφήγησης από τη φιλανθρωπία στα δικαιώματα που βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα και την απομόνωση των προγραμμάτων κοινωνικής βοήθειας από τις βραχυπρόθεσμες πολιτικές πιέσεις.
Η Επίτροπος, τέλος, καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν υγιή επίπεδα κοινωνικής προστασίας για τους πιο ευάλωτους, να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις τους στην υποστήριξη και την εκπαίδευση στην πρώιμη παιδική ηλικία και να αντιμετωπίσουν τη σημαντική μη ανάληψη δικαιωμάτων απλοποιώντας τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων και εμπλέκοντας αυτούς που επηρεάζονται στο σχεδιασμό των συστημάτων .
Το σπάσιμο του κύκλου της φτώχειας μεταξύ των γενεών, μεταξύ άλλων μέσω δίκαιων δημοσιονομικών πολιτικών και βιώσιμων πόρων για ολοκληρωμένα και βασισμένα στα δικαιώματα προγράμματα εξάλειψης της φτώχειας, πρέπει να γίνει κορυφαία προτεραιότητα για τα κράτη μέλη, καταλήγει η Επίτροπος!
