Οι αστρονόμοι κατόρθωσαν για πρώτη φορά να παρατηρήσουν δραματικές αλλαγές στην ατμόσφαιρα ενός σχετικά κοντινού εξωπλανήτη. Συγκεκριμένα, κατέγραψαν μεγάλες μεταβολές στη θερμοκρασία μιας βραχώδους υπερ-Γης, κάτι που πιστεύουν ότι οφείλεται σε τεράστια ηφαιστειακή δραστηριότητα στον εν λόγω πλανήτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Μπράις-Ολιβιέ Ντεμορί του ιστορικού Εργαστηρίου Κάβεντις του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Monthly Notices” της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας, χρησιμοποίησαν το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο «Σπίτσερ» της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) για να ανιχνεύσουν θερμικές εκπομπές από τον πλανήτη 55 Cancri e.
Ο εν λόγω εξωπλανήτης βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας, σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός από τη Γη (περίπου 380 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα), στον αστερισμό του Καρκίνου. Οι καυτές θερμοκρασίες στη διάρκεια της μέρας του πλανήτη κυμαίνονται από 1.000 έως 2.700 βαθμούς Κελσίου.
«Είναι η πρώτη φορά που έχουμε δει τέτοιες δραματικές μεταβολές στο φως, το οποίο εκπέμπεται από ένα εξωπλανήτη, πράγμα ιδιαίτερα αξιοσημείωτο για μια υπερ-Γη. Καμία “υπογραφή” θερμικών εκπομπών ή επιφανειακής δραστηριότητας δεν είχε ποτέ ανιχνευθεί σε μία υπερ-Γη μέχρι σήμερα» δήλωσε ο ερευνητής δρ Νίκου Μαντουσουντάν του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Κέμπριτζ.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αν «το θερμόμετρο τρελαίνεται» στον συγκεκριμένο εξωπλανήτη, αυτό οφείλεται στο ότι παράγονται τεράστιες στήλες αερίων και σκόνης, οι οποίες περιοδικά σκεπάζουν την επιφάνεια του πλανήτη. Ίσως μάλιστα -λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας- αυτή κατά διαστήματα να λιώνει και μετά να στερεοποιείται πάλι. Πιθανώς, η γεωλογική αυτή δραστηριότητα έχει ηφαιστειακή προέλευση, πολύ μεγαλύτερη μάλιστα από εκείνη στην Ιώ, το δορυφόρο του Δία, που είναι το πιο ενεργό γεωλογικό ουράνιο σώμα στο δικό μας ηλιακό σύστημα.
Ο εξωπλανήτης 55 Cancri e, εμπίπτει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών, καθώς είναι βραχώδης, ενώ έχει διπλάσιο μέγεθος και οκταπλάσια μάζα σε σχέση με τη Γη. Είναι ένας από τους πέντε πλανήτες γύρω από το άστρο 55 Cancri, ευρισκόμενος με τόσο κοντινή τροχιά πέριξ του μητρικού άστρου του, που η «μέρα» του (πλήρης περιφορά) διαρκεί μόνο 18 ώρες. Επιπλέον, ο πλανήτης είναι «κλειδωμένος» από άποψη περιφοράς, δηλαδή έχει στραμμένη μόνιμα την ίδια πλευρά στο άστρο του, συνεπώς δεν εμφανίζει εναλλαγή φωτός και σκότους.
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες ανακαλύψει σχεδόν 2.000 εξωπλανήτες. Όμως έχουν μελετήσει κατά βάση αέριους γίγαντες εξωπλανήτες σαν τον Δία και τον Κρόνο, οι οποίοι, χάρη στο τεράστιο μέγεθός τους, είναι πολύ πιο εύκολο να εντοπισθούν και στη συνέχεια να μελετηθούν. Μόνο τελευταία, οι αστρονόμοι αρχίζουν να κάνουν κάτι ανάλογο σε υπερ-Γαίες, βραχώδεις εξωπλανήτες με μάζες έως δέκα φορές μεγαλύτερες της Γης.
Προηγούμενες παρατηρήσεις του 55 Cancri e, που είχε ανακαλυφθεί το 2004, είχαν δείξει μια αφθονία άνθρακα, γεγονός που είχε οδηγήσει στην εντυπωσιακή εκτίμηση ότι πρόκειται για έναν εξωπλανήτη φτιαγμένο από διαμάντια. Όμως οι νέες ατμοσφαιρικές παρατηρήσεις περιπλέκουν την εικόνα και γεννούν νέα ερωτήματα.
