Του Κώστα Μπετινάκη
Η ανακοίνωση του Trump ξάφνιασε το Πεντάγωνο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τους Κούρδους της Συρίας, καθώς η Τουρκία αναλαμβάνει πρωτοβουλία με την έγκριση του προέδρου των ΗΠΑ, παρά το φιάσκο με τους ρωσικούς S-400.
Έντονες ανησυχίες εκφράζονται από Αμερικανούς αναλυτές, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν και την κατοπινή ανακοίνωση από τον Λευκό Οίκο το βράδυ της Κυριακής ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα στηρίξουν την τουρκική επιχείρηση αλλά ότι θα αποχωρήσουν από την περιοχή.
Ήδη από το βράδυ της Κυριακής οι αμερικανικές δυνάμεις άρχισαν να αποσύρονται από δύο ελεγχόμενες από τους Κούρδους πόλεις στη βόρεια Συρία, για να αφήσουν χώρο για την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων. Κάτι που οι Κούρδοι χαρακτήρισαν «ιστορική προδοσία» από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μοιάζει μάλλον με περισσότερη σύγχυση για την αμερικανική πολιτική στην περιοχή.
Εξαιρετικά τεταμένο είναι το κλίμα στη βόρεια Συρία, εν μέσω των αναφορών περί αεροπορικών επιδρομών της Τουρκίας εναντίον θέσεων των κουρδικών Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF).
Αργά το βράδυ της Δευτέρας, δημοσιεύματα έκαναν λόγο για τουρκικά αεροπορικά πλήγματα στο σημείο ελέγχου «Σαμάλκα», στα σύνορα Συρίας – Ιράκ.
Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι η εναέρια επιχείρηση προκάλεσε την καταστροφή δύο γεφυρών, οι οποίες ελέγχονταν από τις δυνάμεις των SDF.
Εκείνο που θα πρέπει να επισημανθεί είναι πως η Τουρκία θα είναι πλέον υπεύθυνη για όλους τους τζιχαντιστές του ISIS στην περιοχή που καταγράφηκαν τα τελευταία δύο χρόνια μετά την ήττα του Χαλιφάτου.
Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Ο Trump προσπάθησε αρκετές φορές να απομακρύνει τις ΗΠΑ από τη Συρία. Τον περασμένο Δεκέμβριο ο υπουργός Άμυνας James Mattis παραιτήθηκε όταν ο Trump διέταξε τα στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη Συρία. Ουδείς γνωρίζει τι τελικά θα αποφασίσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ τώρα.
Η Τουρκία ήθελε πολύ καιρό να καταλάβει την περιοχή εντός της Συρίας ανατολικά του Ευφράτη.
Βλέπει την ομάδα αντίστασης YPG, με την οποία οι ΗΠΑ ένωσαν τις δυνάμεις τους εναντίον του ISIS, ως απειλή για τη χώρα.
Η Τουρκία θέλει να αντικαταστήσει τους Κούρδους με Άραβες σουνίτες από τη Συρία που έχουν εγκατασταθεί εδώ και πολλά χρόνια ως πρόσφυγες στο έδαφός της.
Η μετακίνησή τους στη βόρεια Συρία θεωρείται από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης που ο κόσμος έχει δει πρόσφατα.
Μια παροιμία λέει: «Οι Κούρδοι δεν έχουν φίλους παρά τα βουνά». Αλλά δεν υπάρχουν βουνά στη βορειοανατολική Συρία.
Παρόλο που το YPG ίσως θέλει να πολεμήσει εναντίον της τουρκικής εισβολής, έχει ελάχιστες πιθανότητες να το καταφέρει.
Η γη είναι επίπεδη και οι δυνάμεις του YPG έχουν μόνο ελαφρύ οπλισμό.
Η μόνη λύση για αυτούς είναι να καλέσουν σε βοήθεια τη συριακή κυβέρνηση και να της ζητήσουν να επιστρέψει στη βορειοανατολική χώρα. Αυτό δεν θα εξαλείψει τις τουρκικές ανησυχίες, αλλά θα δυσκολέψει πιθανώς περαιτέρω τουρκικές επιθετικές κινήσεις.
Είναι πολλοί εκείνοι που από καιρό είχαν προβλέψει πως οι Κούρδοι θα ήταν και πάλι οι μεγάλοι ηττημένοι του πολέμου στη Συρία.
Έχασαν ήδη το Αφρίν στην προηγούμενη τουρκική εισβολή.
Οι αντίπαλοι του Trump στην Ουάσινγκτον έχουν καταγγείλει την απόφασή του ως «προδοσία» των Κούρδων, κατηγορώντας τον πρόεδρο ότι εγκατέλειψε τη δύναμη που το Πεντάγωνο χρησιμοποίησε ενάντια στο ISIS στην ανατολική Συρία.
Υπενθυμίζουμε ότι τον Οκτώβριο του 2017 απελευθερώθηκε η Ράκκα -«πρωτεύουσα» του Ισλαμικού Xαλιφάτου (ISIS), που πέρασε στις Κουρδικές «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF).
Το θέμα είναι ότι η διακυβέρνηση Obama προσπάθησε να δημιουργήσει κάποιου είδους παράλληλη κυβέρνηση σε αυτά τα εδάφη, σύμφωνα με την πολιτική της που απαιτούσε αλλαγή καθεστώτος στη Δαμασκό και την ανατροπή του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Ο Trump κατέστησε σαφές από την αρχή της προεδρίας του ότι δεν είχε κανένα ενδιαφέρον για «οικοδόμηση κουρδικού έθνους».
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τι ακριβώς συνέβη τον Αύγουστο του 2016 – το οποίο παρέχει μια πιθανή εξήγηση στο παρόν αίνιγμα.
Την εποχή εκείνη η Τουρκία εισέβαλε από τον Βορρά με την «Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη», εναντίον των Κούρδων.
Οι ΗΠΑ δεν έκαναν κάτι για να τους σταματήσουν.
Μόνον όταν ο Αραβικός Στρατός της Συρίας – συνοδευόμενος από Ρώσους παρατηρητές – χρειάσθηκε να δημιουργήσει ζώνη ασφαλείας μεταξύ των Τούρκων και της SDF, σταμάτησε η εισβολή.
Ενώ η Άγκυρα δεν δυσκολεύεται να επιτεθεί στους Κούρδους, είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος ότι θα τολμούσε να ανοίξει πυρ στα συριακά στρατεύματα – με τους Ρώσους που αγωνίζονται μαζί τους.
Η προφανής λύση για τους Κούρδους είναι να κάνουν συμφωνία με τη Δαμασκό για να εξασφαλίσουν την προστασία της συριακής κυβέρνησης.
Αυτό θα τους κρατούσε ασφαλείς, διατηρώντας παράλληλα τη Δαμασκό ικανοποιημένη και κάνοντας την Άγκυρα να μην μπορεί να αντιταχθεί.
Οι μόνοι που δεν είναι ικανοποιημένοι από αυτό θα ήταν οι υποστηρικτές της αλλαγής του συριακού καθεστώτος στην Ουάσινγκτον. Αλλά αυτό είναι πρόβλημά τους.
