Στην τουρκική Εθνοσυνέλευση έρχονται στα χέρια, στελέχη της κυβέρνησης και ο γιος του Ερντογάν φέρονται αναμειγμένα σε σκάνδαλα διαφθοράς. Πρόκειται για απλή εσωκομματική διαμάχη, ή το προαιώνιο παιχνίδι εξουσίας; Πάντως ο στρατός στην Τουρκία για την ώρα, τηρεί στάση αναμονής.
Ο Ταγίπ Ερντογάν κατηγορεί τον ιμάμη Γκιουλέν και τους οπαδούς του ότι επιδιώκουν την ανατροπή του και αντεπιτίθεται, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του. Πρόκειται για έναν εσωκομματικό εμφύλιο πόλεμο, με άγνωστα ακόμη τα αποτελέσματα της αντιπαράθεσης.
Οι προβλέψεις του Χουσεΐν Γκουλερσέ αποδείχθηκαν σωστές. Πριν λίγες μέρες ο τούρκος δημοσιογράφος προειδοποιούσε από την εφημερίδα «Ζαμάν» για καταιγιστικές εξελίξεις.
Ας σημειωθεί ότι τόσο ο Χουσεΐν Γκουλερσέ, όσο και η εφημερίδα «Ζαμάν» ανήκουν στους υποστηρικτές του ιμάμη Φετιουλά Γκιουλέν. Μέσα σε λίγες μέρες η κυβέρνηση Ερντογάν απομάκρυνε από την υπηρεσία τους εκατοντάδες αστυνομικούς που θεωρούνταν φιλικά προσκείμενοι στον ιμάμη, αντικαθιστώντας τους με άλλους.
Την ίδια ώρα, ουδείς από τους δημοσίους υπαλλήλους που δρομολόγησαν τις συλλήψεις υπόπτων στην πολύκροτη υπόθεση διαφθοράς, που ταλανίζει την τουρκική κοινωνία, βρίσκεται πλέον στην θέση που κατείχε μέχρι πρότινος.
Με κλωτσιές, μπουνιές, πλαστικά μπουκάλια, ιπτάμενα I-pad και ντοσιέ αποπειράθηκαν ανεπιτυχώς να συζητήσουν τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για την επίμαχη τροπολογία στον τρόπο διορισμού των μελών του δικαστικού σώματος, αλλά και την αποδυνάμωση του συνταγματικού θεσμού ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης με υπαγωγή της στην δικαιοδοσία του υπουργού Δικαιοσύνης.
Τη θυελλώδη συνεδρίαση παρακολουθούσαν και άλλοι βουλευτές καθώς και μέλη του δικαστικού σώματος που ενεπλάκησαν στα πρωτοφανή επεισόδια βίας και προπηλακισμών, τα οποία εκτυλίχτηκαν στο κτίριο της Εθνοσυνέλευσης στην Άγκυρα.
Την ίδια ώρα, χιλιάδες μέλη εργατικών συνδικάτων αλλά και απλοί πολίτες πραγματοποιούσαν πορεία στο κέντρο της τουρκικής πρωτεύουσας διαμαρτυρόμενοι κατά της διαφθοράς και φωνάζοντας συνθήματα κατά του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης.
Ο Ταγίπ Ερντογάν που επέστρεψε από την περιοδεία του στην Άπω Ανατολή βρίσκει μια χώρα ανάστατη από τη σκληρή αντιπαράθεση κυβέρνησης και δικαιοσύνης, κυβέρνησης και κινήματος του Ισλαμιστή Φετουλάχ Γκιουλέν. Επιπρόσθετο πρόβλημα η παραπαίουσα οικονομία. Έτσι πάνε στο βρόντο οι ισχυρισμοί του πρωθυπουργού της Τουρκίας ότι όλη η πρόσφατη ιστορία περί διαφθοράς πρόκειται για μια τεράστια συνωμοσία κατά της χώρας του.
Ύστερα από τον τραγέλαφο στην τουρκική εθνοσυνέλευση και τις διαμαρτυρίες στους δρόμους τουρκικών πόλεων, ο παριστάμενος στα επεισόδια στη Βουλή, νέος υπουργός Δικαιοσύνης και έμπιστος του Ερντογάν, Μπεκίρ Μποζντάγ έκανε ένα βήμα πίσω λέγοντας : «Αν όλα τα πολιτικά κόμματα συμφωνήσουν σε αλλαγή άρθρων και το ανακοινώσουν, θα μπορούσαμε να αποσύρουμε αυτό το νομοσχέδιο».
Όμως όλοι γνωρίζουν ότι την τελική γραμμή θα την καθορίσει και πάλι ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος λέγεται ότι είναι αποφασισμένος να τραβήξει το σχοινί στη δικαιοσύνη, στην αστυνομία και στο διαδίκτυο, όπως έδειξαν οι τελευταίες εξελίξεις.
Πάντως, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν κάμψη του κυβερνώντος κόμματος και εντυπωσιακή άνοδο της αξιωματικής (κεμαλικής) αντιπολίτευσης, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοτικές εκλογές του Μαρτίου μπορεί να πάρουν χαρακτήρα δημοψηφίσματος για την τουρκική κυβέρνηση.
Αδελφικά μαχαιρώματα
Η μεγαλύτερη απειλή για τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ερντογάν προέρχεται από έναν πρώην μέντορα και σύμμαχό του: τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη Fethullah Gülen που με ολοφάνερες πλέον κινήσεις μάχεται για την ανατροπή του άλλοτε προστατευόμενού του.
Απαρχή του ακήρυχτου πολέμου υπήρξε η απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν να κλείσει τα εκπαιδευτικά κέντρα ισλαμικής διδασκαλίας που είχε ιδρύσει το κίνημα Γκιουλέν. Η κατηγορία ήταν από κυβερνητικής πλευράς, ότι γινόταν απόπειρα να εγκατασταθεί «παρακυβέρνηση εντός της κυβέρνησης».
Η διαμάχη αυτή τώρα πλέον επιβεβαιώνει όσα είχαν συμπεριληφθεί στις θεωρίες συνωμοσίας ότι δήθεν το κίνημα Γκιουλέν είχε υπό τον έλεγχό του πολλές δομές στην αστυνομία και την δικαιοσύνη στην Τουρκία.
Η διαμάχη άρχισε να ξεκαθαρίζει λίγο πριν τα Χριστούγεννα, όταν η τουρκική αστυνομία συνέλαβε περισσότερους από 50 υπόπτους –ανάμεσά τους υψηλόβαθμα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος της Δικαιοσύνης ΑΚΡ – επιχειρηματίες και γιους τριών υπουργών. Όλοι αυτοί κατηγορούνται πως δέχτηκαν μίζες και είχαν ανάμειξη σε παράνομες συμφωνίες για την παροχή πετρελαίου από το Ιράν.
Ο Gareth Jenkens, Τούρκος ειδικός του «Ινστιτούτου Κεντρικής Ασίας-Καυκάσου» εκφράζει υπόνοιες πως οι υποστηρικτές του Γκιουλέν βρίσκονται πίσω από τις έρευνες για την υπόθεση αυτή διαφθοράς με απώτερο στόχο τον Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να μην κλείσουν τα ισλαμικά κέντρα.
Ο Fethullah Gülen, πρώην ιμάμης στην Αδριανούπολη και τη Σμύρνη, πιστεύεται πως είναι γύρω στα 72, ζει αυτοεξόριστος στην Πενσυλβένια των ΗΠΑ από το 1999. Η τότε κυβέρνηση τον είχε κατηγορήσει για απόπειρα εξισλαμισμού της χώρας. Είχε πετύχει να πάρει γενναιόδωρες προσφορές από επιχειρηματίες για τη δημιουργία των ισλαμικών σχολείων (φροντιστηρίων).
Τα περίπου οκτώ εκατομμύρια των οπαδών του, σήμερα, ελέγχουν τις δομές σε σχολεία, Μέσα Ενημέρωσης, νοσοκομεία και ασφαλιστικές εταιρίες σε περίπου 140 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας, όπως γράφει το SPIEGEL.
Θεωρούνται το πλέον ισχυρό ισλαμικό κίνημα στην Τουρκία, όπως αναφέρουν τηλεγραφήματα του Στέητ Ντηπάρτμεντ που απεκάλυψε το WikiLeaks στα 2010.
Το παράδοξο είναι πως ένας τόσο τεράστιος οργανισμός, δεν διαθέτει ταχυδρομική διεύθυνση και αρχηγείο.
Ο ίδιος ο Γκιουλέν καθορίζει την τύχη των φίλα προσκείμενων επιχειρήσεων. Και ανάμεσά τους η εφημερίδα «Ζαμάν» με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Τουρκία, μαζί με την μεγαλύτερη Τράπεζα στη χώρα «Aysa».
Πριν περίπου δύο χρόνια, ένα βίντεο είχε απαθανατίσει τον Γκιουλέν σε τελετή να καλεί τους οπαδούς του «να διεισδύσουν στις αρτηρίες του συστήματος απαρατήρητοι και να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή ώστε να πάρουν τον έλεγχο της χώρας στα χέρια τους».
Όταν το 2002 ο Ερντογάν ανέλαβε την πρωθυπουργία, ήταν σύμμαχος του κινήματος Γκιουλέν και είχε τοποθετήσει στελέχη του σε κρατικές θέσεις κλειδιά, τόσο στην αστυνομία όσο και τη δικαιοσύνη προπσαθώντας να ανατραπεί το στρατιωτικό κατεστημένο, που εγγυόταν ως τότε το κοσμικό κράτος.
Η πεντάχρονη δίκη για το δίκτυο «Ergeneko» η πολυσυζητημένη υπόθεση στην σύγχρονη Τουρκία είχε καταλήξει στη σύλληψη στρατηγών ενώ πολλοί δημοσιογράφοι, πολιτικοί δικηγόροι είχαν κατηγορηθεί για ανάμειξη σε σχέδιο πραξικοπήματος.
Ένας από τους κυριότερους πρωθυπουργικούς συμβούλους, είχε παραδεχθεί πριν δύο εβδομάδες ότι αξιωματούχοι του δικαστικού σώματος είχαν συνωμοτήσει εκείνη την εποχή εναντίον των στρατιωτικών.
Το Γενικό Επιτελείο έχει ζητήσει τώρα. Επανεξέταση της υπόθεσης, ενώ ανακοίνωση που είχε εκδοθεί αναφέρει πως «ο στρατός δεν αναμειγνύεται στις ενδοκομματικές διαμάχες».
Αλλά η ενδοκυβερνητική διαμάχη επεκτείνεται και στο ζήτημα χειρισμού του κουρδικού ζητήματος. Ο φυλακισμένος κούρδος ηγέτης Οτζαλάν(PKK), επικροτεί το ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης το οποίο χειρίζεται ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Hakan Fidan. Αλλά ο Γκιουλέν έχει καλέσει τους στατιωτικούς με βιντεοσκοπημένο μήνυμά του να επιτεθούν εναντίον των αυτονομιστών, που τώρα χαίρουν το αγαθό μιας εύθραυστης εκεχειρίας.
Επίσης, το καλοκαίρι του 2013 ο Gülen είχε επικρίνει τον Erdogan για τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων για το πάρκο Gezi. Και η διαμάχη κλιμακώθηκε με την κυβερνητική απόφαση να κλείσουν ντα ισλαμικά φροντιστήρια. Ο βουλευτής Hakan Sukur, πρώην δημοφιλής ποδοσφαιριστής ανακοίνωσε την παραίτησή του από το κυβερνητικό κόμμα AKP, ως οπαδός του κινήματος Γκιουλέν. Και η «Ζαμάν» τον ανακήρυξε «εθνικό ήρωα με καρδιά λεονταριού».
Το σκάνδαλο διαφθοράς είχε ξεσπάσει ακριβώς την επομένη. Περισσότεροι από 500 αστυνομικοί έχουν μετατεθεί.
Ανησυχεί η Ουάσιγκτον για όσα συμβαίνουν στην Τουρκία
Την ανησυχία της για το σκάνδαλο διαφθοράς που συγκλονίζει την Αγκυρα, εξέφρασε η Ουάσινγκτον.
Σε ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ πάντως, επαναλαμβάνονται η σημασία της συμμαχίας των ΗΠΑ με την Τουρκία.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι “κοινοποίησε απευθείας” στην τουρκική κυβέρνηση “την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς την επιθυμία του τουρκικού λαού για δικαιϊκό σύστημα δίκαιο και διαφανές” και την προσήλωση των Αμερικανών “στην ελευθερία της έκφρασης και την ελευθεροτυπία”.
Η εκπρόσωπος του State Department Τζένιφερ Πσάκι αναφέρθηκε στις “ανησυχίες” της αμερικανικής κυβέρνησης, «για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Τουρκία», χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες και χωρίς να βάλει στο στόχαστρο τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν.
Επαναλαμβάνεται πάντως ότι, «η Τουρκία, ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, είναι και παραμένει σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ σε μία σειρά θεμάτων”, όπως δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο Ερντογάν αντεπιτίθεται στο κίνημα Γκιουλέν
Ο Ταγίπ Ερντογάν κατηγορεί τον ιμάμη Γκιουλέν και τους οπαδούς του ότι επιδιώκουν την ανατροπή του και αντεπιτίθεται, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του. Πρόκειται για έναν εσωκομματικό εμφύλιο πόλεμο, με άγνωστα ακόμη τα αποτελέσματα της αντιπαράθεσης.
Ο Ερντογάν ξηλώνει τις «παράλληλες δομές»
Το παντοδύναμο κίνημα του Γκιουλέν είναι ένα από τα ισχυρότερα ισλαμικά κινήματα της Τουρκίας. Ελέγχει δικαστικούς, αστυνομικούς, μερίδα του τύπου, αλλά και πολλούς πολιτικούς. Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται ωστόσο το δίκτυο ιδιωτικών σχολείων σε 140 χώρες, το οποίο θεωρείται ότι διαθέτει ισλαμιστική ατζέντα.
Για «αντιδημοκρατική συμπεριφορά» και «αυταρχική στάση» κατηγορούν οι οπαδοί του Γκιουλέν τον πρωθυπουργό.
Λέγεται ότι η τουρκική κυβέρνηση αντιδρά τώρα στις «παράλληλες δομές» που δημιούργησαν οι οπαδοί του Φετουλάχ Γκιουλέν στην Τουρκία. Δομές τις οποίες καταπολεμά τώρα ο πρωθυπουργός Ερντογάν, μεταξύ άλλων, και με τις μαζικές μεταθέσεις αστυνομικών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η απομάκρυνση δύο εισαγγελέων από τη διερεύνηση της υπόθεσης διαφθοράς που πιέζει αφόρητα την τουρκική κυβέρνηση.
Ένας από αυτούς, ο Ζεκερίγια Οζ, οπαδός του Φετουλάχ Γκιουλέν αντιμετωπίζει πειθαρχική έρευνα. Κατηγορείται ότι απέκρυψε για έξι μήνες στοιχεία στην υπόθεση διαφθοράς και τα έδωσε στη δημοσιότητα όταν συνέφερε το κίνημα Γκιουλέν.
Κλειδί στην διαμάχη θα αποτελέσει το εκλογικό αποτέλεσμα για τον Τούρκο πρωθυπουργό, στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση στις 30 Μαρτίου και τις προεδρικές το καλοκαίρι. Ο Ερντογάν προσπαθεί με τη βοήθεια της συσπείρωσης των οπαδών του και αποστασιοποίησης από άλλα πολιτικά στρατόπεδα να βγει κερδισμένος.
Ωστόσο, οι καταιγιστικές εξελίξεις για την Τουρκία, τις οποίες έχει προβλέψει ο δημοσιογράφος Χουσεΐν Γκουλερσέ μόλις άρχισαν.
Επιμέλεια: Κώστας Μπετινάκης
