Σοβαρές αμφιβολίες για την πορεία των μεταρρυθμίσεων στην Άγκυρα, αλλά και επαίνους για τη συμμετοχή της στο προσφυγικό, περιέχει η έκθεση προόδου της Τουρκίας, που συνέταξε η Ολλανδή ευρωβουλευτής Κάτι Πίρι και η οποία θα συζητηθεί την Τετάρτη στην Επιτροπή Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ).
Η έκθεση κάνει λόγο για οπισθοδρόμηση στην ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος και την ελευθερία της έκφρασης, και επικρίνει έντονα την Κομισιόν που λέγεται πως επέλεξε να καθυστερήσει τη δημοσιοποίηση της δικής της έκθεσης για να βοηθήσει εκλογικά τον Ερντογάν. Η Κάτι Πίρι επισημαίνει ότι δόθηκε η εσφαλμένη εντύπωση πως ήταν κάποιου είδους αντάλλαγμα για το προσφυγικό.
Η έκθεση στην παράγραφο «ΙΙ» ασκεί κριτική στην Τουρκία για τον αντιτρομοκρατικό νόμο, τις πιέσεις και τις φυλακίσεις δημοσιογράφων, και ζητεί ένα νέο σύνταγμα που να εγγυάται την πολυφωνία.
Για την παράγραφο που αφορά στις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας και τη σημερινή κατάσταση, στην έκθεση εκφράζεται ανησυχία για το γεγονός ότι συνολικά ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία επιβραδύνθηκε και υπήρξε οπισθοδρόμηση σε ορισμένους βασικούς τομείς, όπως η ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος και η ελευθερία της έκφρασης.
Εκφράζεται ικανοποίηση για την απενεργοποίηση της διαδικασίας προσχώρησης και το ΕΚ ελπίζει ότι μπορεί να επιτευχθεί συγκεκριμένη πρόοδος με το άνοιγμα νέων κεφαλαίων διαπραγμάτευσης, όταν πληρούνται τα κριτήρια αξιολόγησης.
Στην παράγραφο II της έκθεσης με τίτλο «Σεβασμός του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών» αναφέρεται ότι το ΕΚ επιμένει σθεναρά ότι είναι αναγκαίο η τουρκική κυβέρνηση να επιδείξει σημαντική πρόοδο στον τομέα του κράτους δικαίου. Ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, τη διατύπωση των επίσημων κριτηρίων αξιολόγησης και, στη συνέχεια, το άνοιγμα των κεφαλαίων 23 (δικαστικό σύστημα και θεμελιώδη δικαιώματα) και 24 (δικαιοσύνη, ελευθερία και ασφάλεια), γεγονός το οποίο αποτελεί σημαντικό βήμα για την προώθηση πραγματικά αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία με βάση τις αξίες και τα πρότυπα της Ε.Ε.
Εκφράζεται λύπη για τη σοβαρή οπισθοδρόμηση της ελευθερίας της έκφρασης στην Τουρκία, επαναλαμβάνει ότι η ελευθερία του λόγου και η ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης βρίσκονται στο επίκεντρο των αξιών της Ε.Ε. και ζητεί την άμεση απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένων των Can Dündar και Erdem Gül.
Σε άλλο σημείο παροτρύνει την κυβέρνηση της Τουρκίας να θέσει τέρμα στις πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που ασκούνται στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, καταδικάζει έντονα τις λεκτικές και σωματικές επιθέσεις, καθώς και την αυξανόμενη χρήση της νομοθεσίας περί δυσφήμησης και της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας εις βάρος δημοσιογράφων. Παράλληλα, καταδικάζει τις απαγορεύσεις περιεχομένου για τη διαδικτυακή και συμβατική δημοσιογραφία καθώς και τη φραγή ιστοτόπων. Εκφράζεται, ιδιαίτερα, λύπη για τις έρευνες, τις συλλήψεις, τις ποινές φυλάκισης και τα τιμωρητικά πρόστιμα για υποτιθέμενη προσβολή του αρχηγού του κράτους, βάσει του άρθρου 299 του τουρκικού ποινικού κώδικα.
Το ΕΚ, σύμφωνα με την έκθεση, επαναλαμβάνει την ανησυχία του για τον αντιτρομοκρατικό νόμο και συγκεκριμένα για τον ευρύ ορισμό της τρομοκρατίας που περιλαμβάνει.
Επιμένει ότι η ποινική και αντιτρομοκρατική νομοθεσία πρέπει να συνάδει με τη νομολογία του ΕΔΑΔ.
Επιπλέον, εκφράζει τον προβληματισμό του για τις πολυάριθμες ανατοποθετήσεις, ανεπιθύμητες μεταθέσεις και παύσεις δικαστών και εισαγγελέων, που θέτουν υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία, την αμεροληψία και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος, καθώς και την τήρηση των αρχών της δίκαιης δίκης και της διάκρισης των εξουσιών.
Εκφράζει την πεποίθηση ότι ένα νέο Σύνταγμα το οποίο θα βασίζεται σε διατάξεις που θα προωθούν μια πολυφωνική και ανεκτική κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς, θα ενίσχυε τη μεταρρυθμιστική διαδικασία και υπογραμμίζει ότι το νέο Σύνταγμα θα πρέπει να βασίζεται στην ευρεία συναίνεση όλου του πολιτικού φάσματος και της κοινωνίας στο σύνολό της.
Στην παράγραφο IV. Με τίτλο «Συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας για τη μετανάστευση» η έκθεση αναφέρεται εκτενώς στο προσφυγικό.
Εξαίρει τη στάση της Άγκυρας σε ό,τι αφορά στην υποδοχή του μεγαλύτερου προσφυγικού πληθυσμού στον κόσμο, υπενθυμίζει ότι η Τουρκία είναι μία από τις κύριες χώρες διέλευσης για τους αιτούντες άσυλο που ταξιδεύουν προς την Ε.Ε., ενώ τονίζει τη σημασία της συνεργασίας με την Τουρκία για να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών που φθάνουν στην Ευρώπη και να αποτραπούν περαιτέρω απώλειες ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα.
Εκφράζει ικανοποίηση για το κοινό σχέδιο δράσης Ε.Ε.-Τουρκίας για τους πρόσφυγες και τη διαχείριση της μετανάστευσης.
Τονίζει, ωστόσο, ότι η συνεργασία για τη μετανάστευση δεν θα πρέπει να συνδέεται με τη διαδικασία προσχώρησης.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι το ποσό των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, που αποτελεί μέρος της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία, θα πρέπει να ωφελήσει άμεσα τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής τους.
Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει τη θέση σε λειτουργία ενός μηχανισμού για να ελέγχεται η κατάλληλη χρήση των κονδυλίων.
Υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.
Επικροτεί την πρόσφατη απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να ανοίξει την αγορά εργασίας της χώρας για τους Σύρους πρόσφυγες.
Παροτρύνει την ανάληψη περαιτέρω επείγουσας δράσης για να διασφαλιστεί ότι και τα 700.000 παιδιά από τη Συρία έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Επαινεί την τουρκική κυβέρνηση διότι παρέχει δωρεάν υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση στους Σύρους πρόσφυγες.
Συγχαίρει την Τουρκία για τη διατήρηση πολιτικής ανοιχτών συνόρων για τους Σύρους πρόσφυγες.
Τονίζει, ωστόσο, ότι πρέπει να εφαρμόζεται πολύ αυστηρότερη πολιτική θεωρήσεων όσον αφορά στις τρίτες χώρες για τη μείωση της εισροής οικονομικών μεταναστών στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η Τουρκία πρέπει να βελτιώσει περαιτέρω την ασφάλεια των συνόρων της και να εντείνει τον αγώνα της κατά των διακινητών ανθρώπων, ενώ καλεί την Frontex να προβεί σε στήριξη της τουρκικής ακτοφυλακής και ανταλλαγή πληροφοριών.
Επισημαίνει, ακόμη, ότι η αναχαίτιση της μετανάστευσης προς την Ε.Ε. δεν θα πρέπει να οδηγεί σε απωθήσεις προσφύγων ή σε παράνομη κράτηση.
Επαναλαμβάνει την έκκληση προς την Τουρκία να άρει τη γεωγραφική επιφύλαξή της όσον αφορά στη σύμβαση της Γενεύης του 1951, επιμένει ότι είναι σημαντικό να δημιουργηθούν ασφαλείς και νόμιμες οδοί για τους πρόσφυγες, και καλεί τα κράτη-μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις προσπάθειές τους για επανεγκατάσταση των προσφύγων.
Εκφράζει την άποψη ότι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η ροή προσφύγων προς την Ευρώπη είναι η εξεύρεση πολιτικής λύσης στη συριακή κρίση.
Τονίζει ότι η εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής είναι καίριας σημασίας για την Ε.Ε., καθώς παρέχει την ευκαιρία για μια αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής οικονομικών μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας. Καλεί, εν τω μεταξύ, την Τουρκία να εφαρμόζει πλήρως και αποτελεσματικά τις υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής.
Τέλος, ενθαρρύνει την κυβέρνηση να εκπληρώσει τα κριτήρια που προσδιορίζονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων.
Υπενθυμίζει ότι η ελευθέρωση των θεωρήσεων συνιστά αξιοκρατική διαδικασία και μόνον όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις θα παρέχεται στους Τούρκους πολίτες η δυνατότητα πραγματοποίησης ταξιδιών χωρίς υποχρέωση θεώρησης. Ζητεί από την Επιτροπή να παράσχει περισσότερη τεχνική βοήθεια για την εκπλήρωση των όρων του χάρτη πορείας.
Πηγή: ΚΥΠΕ
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
