Μόλις έφτασαν οι Ταλιμπάν στην Καμπούλ στις 15 Αυγούστου οι επικεφαλής του ιδιωτικού, αφγανικού τηλεοπτικού δικτύου Tolo News είχαν δύο επιλογές: να εξακολουθήσουν να εκπέμπουν ή να σταματήσουν.
Τελικά αποφάσισαν να πράξουν το πρώτο, αλλά όπως και τα υπόλοιπα τηλεοπτικά δίκτυα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του Αφγανιστάν, το Tolo News προχωρά στα τυφλά, με την ανησυχία να αναμειγνύεται με τον φόβο για τις προθέσεις των Ταλιμπάν.
Ο αφγανικός Τύπος δεν έχει ξεχάσει τις απειλές και τις δολοφονίες δημοσιογράφων στη διάρκεια των 20 ετών που ακολούθησαν την εκδίωξη του ισλαμιστικού κινήματος από την εξουσία το 2001. Εξάλλου είναι ακόμη ζωντανές και οι μνήμες από την πρώτη διακυβέρνηση των Ταλιμπάν (1996-2001), όταν τα τηλεοπτικά δίκτυα και τα περισσότερα μέσα ψυχαγωγίας απαγορεύονταν.
Η επιστροφή του ισλαμιστικού κινήματος στην εξουσία «μας έφερε σε μια πάρα πολύ δύσκολη θέση», δήλωσε ο Λοτφουλάχ Ναζαφιζάντα διευθυντής του Tolo News σε τηλεφωνική του επικοινωνία με το AFP. «Ως ειδησεογραφικό μέσο που λειτουργούμε 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα δεν είχαμε ούτε ένα λεπτό στη διάθεσή μας να σταματήσουμε και να σκεφτούμε».
Τελικά ελήφθη η απόφαση το δίκτυο να εξακολουθήσει να εκπέμπει, διότι το Tolo έχει καθήκον να καλύπτει την επικαιρότητα, εξήγησε ο ίδιος, αλλά και επειδή θα ήταν «σχεδόν αδύνατο» να διαπραγματευθεί με τους Ταλιμπάν την επανάληψη των προγραμμάτων του, αν αυτά είχαν διακοπεί.
Οι Ταλιμπάν, που αυτή τη φορά προσπαθούν να παρουσιάσουν ένα πιο μετριοπαθές πρόσωπο προκειμένου να καθησυχάσουν τη διεθνή κοινότητα και τους Αφγανούς, ζήτησαν από τα μέσα ενημέρωσης της χώρα να μην αλλάξουν τις συνήθειές τους.
Στις 17 Αυγούστου μάλιστα αξιωματούχος των Ταλιμπάν δέχθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις της δημοσιογράφου Μπεχίστα Αργκάντα από το στούντιο του Tolo News.
«Φοβόμαστε»
Όμως αυτές οι κινήσεις και οι δηλώσεις δεν πείθουν. Ένδειξη της δυσπιστίας και των ανησυχιών που κυριαρχούν η Αργκάντ έχει πλέον καταφύγει στο Κατάρ, φοβούμενη για τη ζωή της.
«Φοβόμαστε, θα είμαι ειλικρινής, ανησυχούμε πολύ», δήλωσε ο Σάαντ Μοχσένι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Moby Group, μητρικής του Tolo News, στην Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) από το Ντουμπάι.
«Η κατάστασή μας δεν διαφέρει πολύ από αυτή των τηλεθεατών μας», πρόσθεσε.
Επί του πεδίου η κατάσταση έχει επιδεινωθεί εδώ και μερικές εβδομάδες για τους δημοσιογράφους, κυρίως τις γυναίκες, οι οποίες υπό το προηγούμενο καθεστώς των Ταλιμπάν είχαν αποκλειστεί από τον δημόσιο χώρο, ενώ τους απαγορευόταν η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία.
Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους χωρίς Σύνορα (RSF), ο αριθμός των γυναικών δημοσιογράφων που δραστηριοποιούνται στην Καμπούλ μειώθηκε τον προηγούμενο μήνα από 700 σε λιγότερες από 100.
Στην υπόλοιπη χώρα η κατάσταση είναι κρίσιμη. Περίπου εκατό ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης σταμάτησαν να λειτουργούν μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, επεσήμαναν οι RSF.
Εξάλλου η επιστροφή στην εξουσία του ισλαμιστικού κινήματος ενδέχεται να βάλει φρένο στην ραγδαία άνοδο των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης που παρατηρούνταν τα τελευταία 20 χρόνια στο Αφγανιστάν. Από το 2001 δημιουργήθηκαν χάρη στη διεθνή βοήθεια και ιδιωτικές επενδύσεις περισσότεροι από 160 ραδιοφωνικοί σταθμοί και δεκάδες τηλεοπτικά δίκτυα.
Τα τελευταία χρόνια οι Αφγανοί μπόρεσαν να παρακολουθήσουν προγράμματα που θα ήταν απαγορευμένα υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν, από ριάλιτι ως τηλεμαχίες πολιτικών στη διάρκεια των προηγούμενων προεδρικών εκλογών.
Μέχρι στιγμής οι Ταλιμπάν δεν έχουν ανακοινώσει σαφείς οδηγίες. Όμως ο Μοχσένι προβλέπει ότι θα απαγορευθεί στις γυναίκες δημοσιογράφους να ασκούν το επάγγελμά τους ή ότι η λογοκρισία τελικά θα αποτελέσει «κόκκινη γραμμή» για τον όμιλο.
Προς το παρόν το Tolo News ασχολείται με την αναζήτηση νέων δημοσιογράφων για να καλύψουν το κενό όσων έφυγαν από το Αφγανιστάν φοβούμενοι τα αντίποινα.
«Αυτό που είναι θλιβερό είναι ότι χάνουμε τόσο ικανούς ανθρώπους, ότι βλέπουμε μια γενιά ανθρώπων στους οποίους είχαμε επενδύσει, οι οποίοι θα μπορούσαν να κάνουν τόσα πολλά για τη χώρα μας να αναγκάζονται να φύγουν», κατέληξε ο Μοχσένι.
