Του Κώστα Μπετινάκη
Τη νύχτα της 16ης προς 17η Ιανουαρίου 1991 άρχισε το σφυροκόπημα του Ιράκ από τις αμερικανο-βρετανικές δυνάμεις υπό τις ΗΠΑ. Ήταν δίχως αμφιβολία, η «μητέρα όλων των μαχών», όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος ο Σαντάμ Χουσεΐν και έχει μείνει στη σύγχρονη ιστορία. Ήταν επίσης αναμφίβολα η αρχή του τέλους για το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.
Η Διεθνής Συμμαχία 34 χωρών υπό τη σκέπη των ΗΠΑ ξεκίνησε να βομβαρδίζει τη Βαγδάτη, αλλά και πλήττοντας με «χειρουργική ακρίβεια» στόχους σε όλο το Ιράκ σε αντίποινα για την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ που είχε ξεκινήσει τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.
Ήταν η πρώτη φορά που σύσσωμος ο δυτικός κόσμος παρακολούθησε από τις τηλεοράσεις μέσω της ζωντανής μετάδοσης του CNN την έναρξη των συμμαχικών βομβαρδισμών, με τα πυρά των βαλλιστικών πυραύλων να φωτίζουν τον σκοτεινό ουρανό της Βαγδάτης. Ήταν ο πρώτος μεγάλος «μιντιακός πόλεμος», όπως χαρακτηρίστηκε, που σημάδεψε όσο κανένας άλλος την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα. Από τότε, το Ιράκ δεν κατάφερε να σταθεί και πάλι στα πόδια του.
Το πετρέλαιο πίσω από την «Καταιγίδα της Ερήμου»
Ο Σαντάμ Χουσεΐν, που διοικούσε ήδη το Ιράκ επί οκτώ χρόνια, είχε αποφασίσει να εισβάλει στο Κουβέιτ το καλοκαίρι του 1991 κι ενώ μαινόταν ήδη πόλεμος με το Iράν για την διευθέτηση ανοιχτών εδαφικών θεμάτων.
Εδώ τα διεθνή Μέσα παραλείπουν την συνομιλία του Σαντάμ Χουσεϊν με την πρεσβευτή των ΗΠΑ Έιπριλ Γκλάσπι, κατά την οποία είχε θεωρήσει ότι του είχε δοθεί το «πράσινο φως » για την εισβολή στο Κουβέιτ.
Η πραγματική ιστορία
Το παραμύθι είναι παλιό. Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, οι ΗΠΑ έβαλαν τον Σαντάμ Χουσεΐν να επιτεθεί στο Ιράν. Την επιχείρηση κανόνισαν και χρηματοδότησε η κοντινότερη τράπεζα, που έχει κρατική υπόσταση- το Κουβέιτ. Έλα όμως που κάποια μέρα το Κουβέιτ ζήτησε τα λεφτά του πίσω…
Ο Σαντάμ, όπως κάθε καλός και υπάκουος ηγέτης, κάλεσε τον εκπρόσωπο του αφεντικού, την πρέσβη των ΗΠΑ April Glaspie και της εξήγησε πως έχει η κατάσταση.
«Οι ενδοαραβικές διενέξεις δεν ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ», απάντησε προβοκατόρικα η αμερικανίδα πρέσβης Έιπριλ Γκλάσπι στον Σαντάμ, κι εκείνος παίρνοντας το πράσινο φως, εισέβαλε στο Κουβέιτ…
Αυτός ήταν ο πρώτος πόλεμος στον Κόλπο. Ύστερα είχαμε την δεύτερη συντονισμένη αμερικανο-βρετανική προβοκάτσια για τα δήθεν όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ, για να δικαιολογηθεί η δεύτερη επίθεση στο Ιράκ και η κατοχή του προς όφελος αμερικανικών πολυεθνικών εταιριών.
Ο ταλαίπωρος Σαντάμ δεν είχε υπολογίσει πως από την αρχή του είχαν στήσει μηχανή, με αποτέλεσμα να πέσει ο ουρανός επάνω στον ιρακινό λαό και στο τέλος να την πληρώσει κι ο ίδιος με τη ζωή του!
Πόσο «καθαρός» ήταν εκείνος ο πόλεμος;
Ο πόλεμος, με αφορμή την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, αποτέλεσε ένα νέο κεφάλαιο στην σύγχρονη ιστορία των πολέμων, ειδικά σε ό,τι αφορά την τηλεοπτική «σκηνοθεσία». Ήταν ο πρώτος πόλεμος σε ζωντανή μετάδοση. Οι απογειώσεις μαχητικών αεροπλάνων, ο φωτισμένος ουρανός πάνω από τη Βαγδάτη, οι ορατοί στόχοι στα ηλεκτρονικά συστήματα, όπου εν συνεχεία έπεφταν οι βόμβες: όλα αποδείκνυαν την απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ, που εξαπέλυσαν «χειρουργικές επιθέσεις» εναντίον του πληθυσμού.
Όμως, ο υψηλής τεχνολογίας «καθαρός πόλεμος» είχε και τις βρώμικες σελίδες του: τις πολλές παράπλευρες απώλειες. Το Νοέμβριο του 2014 η ανθρωπιστική οργάνωση Reprieve δημοσίευσε έκθεση σύμφωνα με την οποία τα τελευταία χρόνια θανατώθηκαν από επιθέσεις μη επανδρωμένων αποστολών 41 μαχητές και 1147 πολίτες.
Έτσι άνοιξε ο ασκός του Αιόλου
Με το ξέσπασμα του πολέμου στο Κουβέιτ ξεκίνησε στη Μέση Ανατολή ένας άλλος πόλεμος.
«Καλούμε όλους τους Άραβες, όλους τους πιστούς αγωνιστές, οι οποίοι συνδέονται με τη Τζιχάντ» ήταν τα λόγια του Σαντάμ Χουσεΐν τον Ιανουάριο του 1991. «Τους καλούμε να πολεμήσουν ενάντια στις δυνάμεις του κακού, της προδοσίας και της διαφθοράς. Αυτό είναι το καθήκον σας.» Η έκκληση εκείνη όμως, απέβη μάταιη, καθώς ουδένας την είχε ακολουθήσει.
Αλλά εκείνο που δεν είχε καταφέρει ο Σαντάμ Χουσεΐν το κατάφεραν εκείνοι που επέβαλαν το εμπάργκο ενάντια στο Ιράκ, που είχε έντονη επίδραση στον ιρακινό λαό.
Μπορεί η διεθνής κοινότητα να αποδυνάμωσε στρατιωτικά τον κοσμικό δικτάτορα Χουσεΐν αλλά αντικαταστάθηκε από δυνάμεις με έντονη πλέον επιθετικότητα προς τη Δύση«Ίσως να ήταν η επιστροφή στο Θεό», ένας τρόπος με τον οποίο οι Ιρακινοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν την καταστροφή από τον Πόλεμο του Κόλπου» γράφει ο ιρακινός πολιτειολόγος Φάναρ Χάνταντ. Η ανάγκη για αντιμετώπιση της πολιτικής διαφθοράς που ήταν ήδη έντονη τη δεκαετία του ’80 κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον του Ιράν και η διεθνής εισβολή το 2003 αύξησαν πολύ τη επιρροή του ριζοσπαστικού Ισλάμ.
Η επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου» με την έντονη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας άφησε πίσω της πολλές αμερικανικές δυνάμεις στη χώρα, κάτι που οδήγησε το 1993 στην ενδυνάμωση της τρομοκρατικής ομάδας αλ Κάιντα.
Μπορεί η διεθνής κοινότητα να αποδυνάμωσε στρατιωτικά τον κοσμικό δικτάτορα Χουσεΐν αλλά αντικαταστάθηκε από δυνάμεις με έντονη πλέον επιθετικότητα προς τη Δύση.
Τι μας είχαν πει
Ως αιτία για την εισβολή στο Κουβέιτ, το Ιράκ προέβαλε τον αθέμιτο ανταγωνισμό του δεύτερου αναφορικά με τις ποσοστώσεις στις τιμές του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής. Αλλά και την απαίτηση από το Κουβέιτ να του επιστραφεί το δάνειο που είχε χορηγήσεις τη Βαγδάτη για να αντιμετωπίσει τα έξοδα του πολέμου εναντίον του Ιράν.
Η εισβολή του Ιράκ από τον δυτικό Τύπο υποστηρίχθηκε πως είχε ως στόχο την de facto κατάληψη των πετρελαιοπηγών του Κουβέιτ προς όφελος των συμφερόντων της Βαγδάτης. Τότε ο Σαντάμ Χουσεΐν απέρριπτε κάθε τελεσίγραφο της Δύσης, όπως επίσης και σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Οι ΗΠΑ παρουσίασαν ως νομιμοποιητική βάση των βομβαρδισμών του Ιανουαρίου στο Ιράκ την εισβολή των στρατευμάτων του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ και την απόρριψη όλων των δυτικών προειδοποιήσεων που είχαν προηγηθεί.
«Ο κόσμος δεν μπορεί άλλο να περιμένει», είχε δηλώσει ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρζτ Μπους, δίνοντας το έναυσμα για την έναρξη του σφυροκοπήματος του Ιράκ. Η «Καταιγίδα της Ερήμου», όπως ήταν η κωδική ονομασία της στρατιωτικής επιχείρησης που ξεκίνησε σαν σήμερα, ταυτίστηκε με τον τότε αμερικανό υπ. Άμυνας Ντικ Τσένι και τον αρχηγό του Αμερικανικού Στρατιωτικού Επιτελείου Κόλιν Πάουελ.
Ο «πόλεμος του καναπέ»
Η αμερικανική επέμβαση κατά του ιρακινού καθεστώτος έχει μείνει στην ιστορία και για έναν ακόμη λόγο, που ακούει στο όνομα «παράγοντας CNN». Το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN, που ήταν ακόμη περιορισμένης εμβέλειας, ταυτίστηκε με τον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου λόγω των ζωντανών συνδέσεών του από τη Βαγδάτη.
Οι ανταποκρίσεις του Πίτερ Άρνετ από ξενοδοχείο της Βαγδάτης, με τα πυρά των βομβαρδισμών να φωτίζουν τον ουρανό, έμειναν στη μνήμη εκατομμυρίων τηλεθεατών παγκοσμίως. Ωστόσο ήδη από την εποχή εκείνη είχε ασκηθεί έντονη κριτική για την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία τόσο των εικόνων όσο και των πληροφοριών, ενώ πολλές ήταν οι αιτιάσεις για χειραγώγηση της ενημέρωσης από το αμερικανικό Πεντάγωνο.
Οι επόμενοι μήνες σημαδεύτηκαν από μεγάλες διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο με κύριο σύνθημα «Όχι άλλο αίμα για το πετρέλαιο», ενώ την ίδια εποχή γεννιέται ένα νέο μεγάλο αντιπολεμικό ρεύμα στις ΗΠΑ και πολλές άλλες δυτικές χώρες.
Οι δυτικές συμμαχικές δυνάμεις αποχώρησαν από το Ιράκ στις 28 Φεβρουαρίου, αφήνοντας πίσω τους μια κατεστραμμένη αλλά και διαλυμένη χώρα.
Το 2003, οι δυτικοί σύμμαχοι αυτή τη φορά υπό το «πρόσταγμα» του Τζωρτζ W. Μπους του νεότερου (Τζούνιορ) επέστρεψαν και πάλι στο Ιράκ στρατιωτικά, αυτή τη φορά με στόχο την τελειωτική καταστροφή του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν. Η δεύτερη επέμβαση στο Ιράκ θεωρείται ως μέγα στρατιωτικό και διπλωματικό λάθος, σκορπώντας την ευρύτερη περιοχή σε χάος, με τον θρησκευτικό φανατισμό να δεσπόζει μέχρι σήμερα.
(Deutsche Welle dpa styx.gr)
