Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Από επιστημονικές ανακαλύψεις που καταγράφηκαν σε χρόνο ρεκόρ, έως την έκρηξη γεννήσεων ελεφάντων, το 2020 ήταν κάτι πολύ περισσότερο από την πανδημία του κορωνοϊού.
Σίγουρα δεν είναι ένας χρόνος που θα κοιτάζουμε πίσω με αγάπη και νοσταλγία. Ξεκίνησε με τις πυρκαγιές στην Αυστραλία και τελειώνει με απολογισμό, μέχρι στιγμής, περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια νεκρούς από την πανδημία. Όμως, υπήρξαν φωτεινά σημεία σε αυτό το annus horribilis. Πολλοί από εμάς έσωσαν ζωές παραμένοντας στο σπίτι και παρακολουθώντας Netflix -μια κοινωνική πράξη ανιδιοτέλειας που δεν θα πρέπει να ξεχαστεί- σημειώθηκε πρόοδος στην επιστήμη, το περιβάλλον και ακόμη και την πολιτική. Ο Biden κέρδισε! Μπορούμε πλέον να αγοράσουμε καλλιεργημένο κρέας! Οι Βρετανικοί κάστορες έχτισαν ένα φράγμα για πρώτη φορά σε 400 χρόνια! Ακολουθεί η λίστα των καλύτερων ειδήσεων που θα κρατήσουμε από το 2020.
Το πρώτο εμβόλιο mRNA στον κόσμο κατασκευάστηκε σε λιγότερο από ένα χρόνο
Οι επιστήμονες του ιατρικού και φαρμακευτικού κόσμου δεν έχουν καταφέρει να κάνουν ποτέ εμβόλιο τόσο γρήγορα όσο φέτος – έχουμε ήδη τρία διαθέσιμα και πολλά ακόμη σε τελική φάση. Όμως, τα εμβόλια BioNTech και Moderna όχι μόνο θα μας απελευθερώσουν από το lockdown, αλλά θα είναι επίσης τα πρώτα που χρησιμοποιούν το messenger RNA, αποδεικνύοντας ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία εμβολίων λειτουργεί. Αυτό όχι μόνο ανοίγει διάπλατα την πόρτα για την θεραπευτική χρήση της σε υπάρχουσες ασθένειες, αλλά επιπρόσθετα σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο γρήγορα εμβόλια για την καταπολέμηση των μελλοντικών πανδημιών – κάτι που ίσως χρειαστεί να κάνουμε ξανά και ξανά κάποια μέρα.
Πωλείται κρέας από καλλιέργεια για πρώτη φορά
Η εποχή της σφαγής για ζωικές πρωτεΐνες θα μπορούσε σύντομα να τελειώσει, με την Υπηρεσία Τροφίμων της Σιγκαπούρης να εγκρίνει για πρώτη φορά την πώληση κοτόπουλου εργαστηρίου. Κατασκευασμένο από την αμερικανική εταιρεία Eat Just, τα κύτταρα για «μπουκιές κοτόπουλου» συλλέγονται από ζωντανά ζώα και αναπτύσσονται σε βιοαντιδραστήρα. Αν και ο εμβρυϊκός βόειος ορός εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στη διαδικασία, η εταιρεία σχεδιάζει να μεταβεί σε φυτικό μέσο ανάπτυξης στην επόμενη γραμμή παραγωγής του.
Το DeepMind έλυσε το πρόβλημα 59 ετών, του τρόπου αναδίπλωσης πρωτεϊνών
Το AI (τεχνητή νοημοσύνη) της DeepMind προέβλεψε με ακρίβεια τα σχήματα πρωτεϊνών μόνο από τις ακολουθίες των αμινοξέων τους, ένα δύσκολο έργο που συνήθως απαιτεί μακροχρόνια, ακριβά εργαστηριακά πειράματα. Αν και το AI, γνωστό ως AlphaFold, δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει, μέχρι στιγμής, όλες τις πρωτεϊνικές δομές, βοήθησε, εν τούτοις, στην απάντηση ερωτήσεων που έχουν προβληματίσει εδώ και καιρό τους ερευνητές – και θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ριζικές αλλαγές στην ιατρική έρευνα.
Η πυρηνική σύντηξη θα μπορούσε να μας δώσει απεριόριστη καθαρή ενέργεια
Οι ερευνητές χτίζουν ένα αστέρι στη Γη σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν πυρηνική ενέργεια χωρίς τα ραδιενεργά απόβλητα. Το Joint European Torus (JET) θα αρχίσει να λειτουργεί το επόμενο έτος, συντήκοντας άτομα υδρογόνου για την παραγωγή ενέργειας και θερμότητας, που θα μπορούσαν τελικά να συλλεχθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Kiwis δωρίζουν το κτήμα Remarkables στο κράτος
Ο Dill και η Jillian Jardine θα μπορούσαν εύκολα να πουλήσουν τα 900 εκτάρια της, κατά μήκος της όχθης της λίμνης Wakatipu στην οροσειρά Remarkables της Νέας Ζηλανδίας, ιδιοκτησίας τους, σε εργολάβους του real estate. Η περιοχή είναι δημοφιλής μεταξύ των εξαιρετικά πλούσιων, συμπεριλαμβανομένου του ιδιοκτήτη της PayPal και ιδρυτή της Palantir, Peter Thiel. Αντ ‘αυτού, το ζευγάρι χάρισε τη γη, σε ένα τοπικό ταμείο ως πάρκο για την απόλαυση όλων, και όχι μόνο των δισεκατομμυριούχων.
Κάστορες κατασκεύασαν το πρώτο τους φράγμα εδώ και τέσσερις αιώνες
Το National Trust στο Ηνωμένο Βασίλειο, απελευθέρωσε κάστορες στην άγρια φύση τον Ιανουάριο, αφού τα χαριτωμένα πλάσματα με τα μυτερά δόντια έχουν σχεδόν εξαφανιστεί εδώ και τετρακόσια χρόνια. Οι προσπάθειες για την επιστροφή των ζώων στέφθηκαν με επιτυχία με τους κάστορες στη Σκωτία, που μεταφέρθηκαν στο Holnicote Estate στο Exmoor, να έχουν εγκατασταθεί και προσαρμοστεί τόσο καλά, ώστε να μασήσουν αρκετά δέντρα και να συναρμολογήσουν ένα «μέτριο αλλά… απίστευτα ειδικό» φράγμα, σύμφωνα με το Trust.
Εξαιρετικά σπάνιο είδος αράχνης που είχε εξαφανιστεί, εμφανίστηκε ξανά στο Surrey της Αγγλίας
Ο Mike Waite, του Surrey Wildlife Trust, πέρασε τα δύο προηγούμενα χρόνια ψάχνοντας στο σκοτάδι, γύρω από μια τοποθεσία του Υπουργείου Άμυνας, αναζητώντας ένα συγκεκριμένο είδος αράχνης που δεν έχει εντοπιστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 1999. Τον Οκτώβριο, το εντόπισε: μια μεγάλη αράχνη-αλεπού. «Είναι μια πανέμορφη αράχνη, αν ασχολείσαι με κάτι τέτοια είδη», είπε. Το πλάσμα των 6 cm, δεν χτίζει ιστό, αλλά κυνηγάει σκαθάρια και μικρότερα αραχνοειδή για να τα ακινητοποιήσει με δηλητήριο που υγροποιεί τα όργανα τους – κάτι πολύ ταιριαστό με τη χρονιά που διανύουμε.
Πρώτος νέος κοραλλιογενής ύφαλος που βρέθηκε τα τελευταία 120 χρόνια
Οι επιστήμονες που χαρτογράφησαν τον βυθό της θάλασσας βόρεια του Great Barrier Reef της Αυστραλίας, έκαναν μια τεράστια ανακάλυψη: ένας νέος ύφαλος που είναι ψηλότερος από το Empire State Building. Είναι η πρώτη τέτοια κοραλλιογενής δομή που βρέθηκε στην περιοχή μετά από 120 χρόνια, με τη βοήθεια ενός υποβρύχιου ρομπότ. Το ταξίδι εξερεύνησης που κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο, ανακάλυψε επίσης 30 νέα είδη θαλάσσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς siphonophores (συγγενείς των μεδουσών), μήκους 45 μέτρων – ναι, διαβάζετε καλά – που θεωρείται το μακρύτερο πλάσμα της θάλασσας.
Δυο panda κάνουν σεξ μετά από μια δεκαετία αναμονής
Όταν η πανδημία έπληξε την Κίνα, ο ζωολογικός κήπος του Χονγκ Κονγκ Ocean Park έκλεισε για τους επισκέπτες. Αρκετές εβδομάδες αργότερα, ίσως απολαμβάνοντας το νέο τους απόρρητο, τα pandas Ying Ying και Le Le έκαναν κάτι που οι επιστάτες τους προσπαθούσαν να τους εμπνεύσουν για δέκα χρόνια: σεξ. Το ζευγάρωμα δεν φαίνεται να οδήγησε σε εγκυμοσύνη για την Le Le, αλλά το να το κάνεις μετά από δέκα χρόνια αδιαφορίας του ενός για το άλλο, είναι κάτι εξαιρετικά ενθαρρυντικό για όσους βρίσκονται σε παλιές μακροχρόνιες σχέσεις, παντού.
Υπάρχει μια έκρηξη γεννήσεων ελεφάντων
Το Εθνικό Πάρκο Amboseli στην Κένυα ανέφερε περισσότερα από 170 νεογέννητα ελεφαντάκια μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, έναντι 113 σε ολόκληρο το 2018 – συμπεριλαμβανομένων δύο σετ διδύμων. Το ρεκόρ εγκυμοσύνης ακολούθησε τις έντονες βροχοπτώσεις τον προηγούμενο χρόνο, πράγμα που σημαίνει καλύτερη βόσκηση και πιο επιτυχημένες γεννήσεις. Παράλληλα με την έκρηξη των γεννήσεων ελεφάντων, η Κένυα δήλωσε ότι το ποσοστό λαθροθηρίας μειώθηκε σε μόλις επτά – από 80 το 2018 – με τον αριθμό των ζώων να ανακάμπτουν από 16.000 το 1989 σε πάνω από 34.000.
Η βαφή των πτερυγίων των ανεμογεννητριών μειώνει τους θανάτους των πτηνών
Η μετάβαση στην αιολική ενέργεια οπωσδήποτε είναι καλά νέα για τον πλανήτη, αλλά μάλλον άσχημα νέα για τα πουλιά που πετούν ανάμεσα στα πτερύγια των στροβίλων, σε αιολικά πάρκα. Ερευνητές στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας για τη Φύση βρήκαν μια πιθανή λύση: βαφή ενός από τα τρία πτερύγια με μαύρο χρώμα, για να τα καταστήσει ευκολότερα αντιληπτά. Και λειτούργησε υπέροχα, μειώνοντας τις απώλειες πουλιών κατά 70% – καθόλου αμελητέο κατόρθωμα για μόνο ένα στρώμα βαφής.
Ρεκόρ 67 ημερών, αποχής χρήσης άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο
67 ημέρες, 22 ώρες και 55 λεπτά – είναι ο μεγαλύτερος χρόνος που έχει περάσει το Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς ενέργεια από άνθρακα, από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Το ρεκόρ έληξε στα τέλη Ιουνίου μόνο επειδή ένας σταθμός παραγωγής ενέργειας στο βόρειο Yorkshire πυροδότησε μια μονάδα άνθρακα, προκειμένου να κάνει συντήρηση. Το υπόλοιπο ενεργειακό μείγμα κατά τη διάρκεια των δύο μηνών που προηγήθηκε, κυριαρχείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά 36%, ακολουθούμενη από το αέριο στο 33% και το πυρηνικό στο 21%.
Ανακάλυψη ενζύμου που αποσυνθέτει πλαστικό
Τα πλαστικά απόβλητα πνίγουν τον πλανήτη, αλλά ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης βρήκαν ένα μεταλλαγμένο βακτηριακό ένζυμο που μπορεί να μασήσει με ευκολία όλα αυτά, διαλύοντας τα και επιτρέποντας την εύκολη ανακύκλωση τους σε νέα πλαστικά υλικά. Το ένζυμο ανακαλύφθηκε αρχικά σε ένα σωρό από κομπόστ φύλλων, αν και χρειάστηκε κάποια γενετική τροποποίηση για να βελτιστοποιήσει την ικανότητά του να διασπά το πλαστικό. Η μεταλλαγμένη έκδοση κατάφερε να αποσυνθέσει έναν τόνο απορριμμάτων πλαστικών σε δέκα ώρες.
Η πρώτη εκτόξευση του SpaceX με πλήρωμα ανθρώπων είναι γεγονός
Η SpaceX του Elon Musk ξεκίνησε την εμπορική εποχή της διαστημικής πτήσης, εκτοξεύοντας με επιτυχία έναν πύραυλο Falcon 9 που μετέφερε την κάψουλα Crew Dragon και δύο αστροναύτες της Nasa, τον Doug Hurley και τον Bob Behnken, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Ο πύραυλος Falcon 9, είχε προηγουμένως μεταφέρει φορτίο σε τροχιά, αλλά το ταξίδι σηματοδοτεί την πρώτη ιδιωτική εκτόξευση του διαστήματος με ανθρώπους στο όχημα – και την έναρξη της ιδιωτικής διαστημικής πτήσης, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού.
Η βιομηχανία πορνό ξεκινά να λαμβάνει υπόψη κανόνες ηθικής
Το Pornhub αφαίρεσε τα δύο τρίτα των βίντεο στον ιστότοπό του – περίπου δέκα εκατομμύρια κλιπ – μετά από μια έρευνα από τους New York Times, που αποκάλυψε ότι μερικά από τα κλιπ που ανέβηκαν από χρήστες αφορούσαν κακοποιήσεις παιδιών, προκαλώντας τη διακοπή πληρωμών από την Visa και MasterCard. Από τώρα και στο εξής, ο ιστότοπος θα επιτρέπει μόνο σε διαπιστευμένους χρήστες να ανεβάζουν βίντεο. Ίσως τελικά να ξεκινήσει μια εποχή ηθικής σε mainstream πορνό ιστότοπους.
Το πρώτο εργατικό συνδικάτο στον χώρο της τεχνολογίας, ιδρύθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο
Η United Tech και οι Allied Workers δημιούργησαν το πρώτο συνδικάτο στο Ηνωμένο Βασίλειο, εν μέσω ευρύτερου ακτιβισμού στον τομέα στις ΗΠΑ, με απεργίες στο Facebook, το Google και την Amazon. Ο στόχος είναι να δοθεί στους εργαζομένους περισσότερη δύναμη για να υποχρεώνουν τους εργοδότες τους να λογοδοτούν χωρίς να χρειάζεται να παραιτηθούν και να βρουν άλλη δουλειά – όχι εύκολο κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.
Γλυπτό τέχνης σώζει τη ζωή οδηγού τρένου
Οι δημόσιες μεταφορές συναντήθηκαν με τη δημόσια τέχνη με δραματικό τρόπο, όταν ένα τρένο του μετρό του Ρότερνταμ συνέτριψε το προστατευτικό κιγκλίδωμα στο τέλος της υπερυψωμένης γραμμής στην ολλανδική πόλη. Η άμαξα του οδηγού σώθηκε (μαζί με τον ίδιο), από την πτώση 10 μέτρων στο έδαφος από μια δημόσια εγκατάσταση τέχνης του Maarten Struijs, στηριζόμενη από μία από τις δύο ουρές φάλαινας. Ο Struijs χαρακτήρισε το ατύχημα «μάλλον ποιητικό» και δεν κάνει λάθος: το όνομα του έργου του είναι: «Η Σωτηρία που ήρθε από Tale (παραμύθι αλλά και ουρά) Φάλαινας»!
Η Kamala Harris γίνεται η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ πλέον έχουν γυναίκα αντιπρόεδρο, και είναι μια γυναίκα – γνωστή στα παιδιά της ως «Momala». Σε μια χρονιά δύσκολων πολιτικών αντιπαραθέσεων και μέσα σε ένα πλαίσιο φυλετικής έντασης, οι ΗΠΑ κατάφεραν να κάνουν ένα σημαντικό βήμα μπροστά, εκλέγοντας την Kamala Harris ως την πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρο.
Η Αργεντινή θα νομιμοποιήσει την άμβλωση
Η άμβλωση παραμένει παράνομη στις περισσότερες χώρες της Νότιας Αμερικής, αλλά η Αργεντινή πρόκειται να γίνει το πρώτο μεγάλο κράτος (και μόλις το τέταρτο στην ήπειρο) που θα επιτρέπει στις γυναίκες το δικαίωμα να επιλέγουν. Ακολουθεί το παράδειγμα της Κούβας, της Ουρουγουάης και της Γουιάνας, αν και η έρευνα του ΟΗΕ δείχνει ότι περισσότερα από έξι εκατομμύρια αμβλώσεις εξακολουθούν να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στην περιοχή, η πλειονότητα των οποίων είναι ανασφαλείς για τις γυναίκες. Το νομοσχέδιο θα πρέπει να εγκριθεί από τη Γερουσία τις προσεχείς εβδομάδες.
Δρομέας αντοχής μεταφέρει φίλη του στην κορυφή του Ολύμπου
Η Ελευθερία Τοσίου ήθελε πάντα να αναρριχηθεί στον Όλυμπο, την υψηλότερη κορυφή στην Ελλάδα. Η μαθήτρια με αναπηρικό καροτσάκι, έφτασε στο στόχο της με τη βοήθεια του φίλου της, δρομέα αντοχής μεγάλων αποστάσεων. Ο Μάριος Γιαννάκου, ανέβηκε το βουνό των 2.917 μέτρων με την Τοσίου δεμένη στην πλάτη του. «Δεν έχω κάνει ποτέ κάτι πιο όμορφο», είπε ο Γιαννάκου. «Νομίζω ότι με έχει ολοκληρώσει ως άτομο», συμπλήρωσε.
Πηγή: Wired
