Kώστας Μπετινάκης
Ακριβώς πριν 15 χρόνια, στις 24 Μαρτίου, το NATO είχε ξεκινήσει τον 78-ήμερο βομβαρδισμό της -ακόμη τότε- Γιουγκοσλαβίας.
Η Ατλαντική συμμαχία, είχε «παρακάμψει» τον ΟΗΕ και με πρόφαση «ανθρωπιστική» ξεκίνησε την βομβιστική της δράση. Η πρόφαση ήταν να αποτραπεί «η εξάπλωση της αποσταθεροποίησης στο Κοσσυφοπέδιο».
Ο τότε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Javier Solana είχε διατάξει να ξεκινήσει η «ΝΑΤΟϊκή δράση» μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Rambouillet της γαλλίας για την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο, το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1999.
Το αποτέλεσμα:
-Οι απώλειες σε ανθρώπινα θύματα ουδέποτε επακριβώς έχουν υπολογιστεί. Η κυβέρνηση της Σερβίας υπολογίζει ότι κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών σκοτώθηκαν 2500 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 1008 ήταν ένστολοι (αστυνομικοί και στρατιωτικοί), ενώ τραυματίστηκαν 12.500, μεταξύ των οποίων 2700 παιδιά.
Ανεξάρτητες πηγές, ωστόσο, που καταμετρούν και τα θύματα των βομβαρδισμών στο Κόσοβο, όπου η σερβική κυβέρνηση δεν έχει πρόσβαση, αναφέρουν ότι οι νεκροί είναι περίπου 4000.
-Η Γιουγκοσλαβία -και κυρίως η Σερβία- να υποστεί τεράστιες υλικές ζημιές. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών, 44 μεγάλες γέφυρες εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς. Επίσης, σοβαρές ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία. Η σερβική κυβέρνηση εκτίμησε τις υλικές ζημιές που υπέστη η χώρα σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όλα τούτα εντάσσονται στις «παράπλευρες απώλειες», όπως τις αποκαλούσε ο ανεκδιήγητος εκείνος εκπρόσωπος της συμμαχίας Σέι…
-Το ΝΑΤΟ ουδέποτε ανακοίνωσε τις απώλειες που είχε. Στο μουσείο αεροπορίας του Βελιγραδίου, ωστόσο, ακόμη και σήμερα εκτίθενται τα συντρίμμια του αποκαλούμενου “αόρατου” αεροσκάφους F-117, ενός F-16 και κάποιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που κατέρριψε η γιουγκοσλαβική αεράμυνα.
Οι βομβαρδισμοί έληξαν με την υπογραφή, στις 9 Ιουνίου 1999, της συμφωνίας του Κουμάνοβο (ΠΓΔΜ), που προέβλεπε την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στο Κόσοβο υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ μέχρι να διευθετηθεί το καθεστώς αυτονομίας του Κοσόβου.
Ουδείς έχει απαντήσει στο αν υπήρχε νομιμότητα πίσω από την καταστροφική επιθετική αυτή ενέργεια του ΝΑΤΟ.
Επρόκειτο για την πλέον εκτεταμένη επίθεση που είχε ως τότε αναλάβει το ΝΑΤΟ. Και η πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ αναλάμβανε δράση δίχως την έγκριση του Συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ. Μάλιστα, εναντίον κυρίαρχου κράτους, που δεν απειλούσε κάποιο από τα μέλη της συμμαχίας.
Έτσι το 1999, το ΝΑΤΟ έδειξε ότι μπορεί με προφάσεις όπως «ανθρωπιστική επέμβαση», «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας», ή «αποτροπή πολέμου» να αναλαμβάνει δράση όπου γης, όπς απέδειξε τα επόμενα χρόνια.
Στην επιχείρηση –που διήρκεσε επί 11 εβδομάδες, ως τις 10 Ιουνίου 1999- εναντίον της Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας –τότε- (Σερβία και Μαυροβούνιο) συμμετείχαν 19 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ.
Στην διάρκεια των επιχειρήσεων εκείνων, το ΝΑΤΟ είχε εξαπολύσει 2.300 πυραύλους εναντίον 990 στόχων και έριξε 14.000 βόμβες συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιείχαν «εξασθενημένο» ουράνιο και θραυσματικές.
Με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Διεθνής Αμνηστία» πιστεύει πως οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις έκαναν σοβαρές παραβιάσεις των νόμων του πολέμου ιδιαίτερα στο θέμα του φόνου αμάχων, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2000.
