Κρύο, βροχές, χιόνια και βοριάδες είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του καιρού για την Καθαρά Δευτέρα, με τους πιο θαρραλέους να επιχειρούν να πετάξουν τον χαρταετό, τηρώντας με ευλάβεια τα έθιμα.
Από το βράδυ της Κυριακής εκδηλώθηκε νέο κύμα κακοκαιρίας, με καταιγίδες, ισχυρούς ανέμους και πτώση της θερμοκρασίας.
Αν και η έξοδος των εκδρομέων πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες ηλιοφάνειας, το πέταγμα του χαρταετού, όπως όλα δείχνουν, θα γίνει μετά βροχής.
Μετά το γλέντι της Αποκριάς και το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου, το έθιμο επιβάλλει υπαίθριο εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας. Τα κούλουμα περιλαμβάνουν κατανάλωση σαρακοστιανών εδεσμάτων και κρασιού, τραγούδι, χορό και πέταγμα του χαρταετού. Αν και φέτος, λόγω καιρού, ο υπαίθριος εορτασμός δεν ευνοείται, πολλοί είναι αυτοί που δεν το βάζουν κάτω.
Δείτε πού θα βρέξει τις επόμενες ώρες:
Την Καθαρά Δευτέρα, η Ε.Μ.Υ. προβλέπει πρόσκαιρες καταιγίδες στα δυτικά, τα νότια και το Ανατολικό Αιγαίο, χιονοπτώσεις στα ορεινά αλλά και σε ημιορεινές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας.
Δορυφορική εικόνα από την Αν. Μεσόγειο:
Τα φαινόμενα πιθανώς να είναι κατά τόπους έντονα, όμως από το απόγευμα θα αρχίσουν να εξασθενούν από τα βόρεια και τα δυτικά.
Τα φαινόμενα θα είναι περισσότερο έντονα στο Κεντρικό και Νότιο Ιόνιο, στην Πελοπόννησο και στο Ανατολικό Αιγαίο, ενώ μέχρι το βράδυ στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα ο καιρός θα βελτιωθεί. Παράλληλα, οι χιονοπτώσεις από τις βραδινές ώρες θα κατέβουν σε αρκετά χαμηλά υψόμετρα, στη Θεσσαλία, στη Βόρεια Στερεά, στη Βόρεια Εύβοια και σε νησιωτικά τμήματα του Βορείου Αιγαίου.
Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στη Βόρεια Ελλάδα από -6 έως 6 βαθμούς, στη Δυτική Ελλάδα από 5 έως 12, στην Κεντρική Ελλάδα από 2 έως 6 βαθμούς, στη Ανατολική Ελλάδα από 5 έως 10, στα νότια ηπειρωτικά από 5 έως 15 βαθμούς, στα νησιά του Βορείου Αιγαίου από 2 έως 7 και στις υπόλοιπες νησιωτικές περιοχές από 7 έως 16 βαθμούς Κελσίου. Πάντως, μετά το μεσημέρι η θερμοκρασία σε ολόκληρη τη χώρα θα σημειώσει πτώση.
Οι άνεμοι στο Αιγαίο θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις ισχυροί μέχρι σχεδόν θυελλώδεις και τοπικά θυελλώδεις, με σταδιακή ενίσχυση στα επίπεδα των 8 με 9 μποφόρ. Ισχυροί μέχρι σχεδόν θυελλώδεις και τοπικά θυελλώδεις άνεμοι βορείων διευθύνσεων θα πνέουν αρχικά στο Ιόνιο, αλλά μετά το μεσημέρι θα εξασθενήσουν σε μέτριους μέχρι ισχυρούς.
Νεφώσεις με βροχές κατά περιόδους στα πεδινά, πιθανόν σποραδικές καταιγίδες μετά το μεσημέρι και παροδικές χιονοπτώσεις στα ορεινά, που από αργά το απόγευμα θα επηρεάσουν και ημιορεινές περιοχές, περιμένουμε στην Αττική. Τις βραδινές ώρες ο καιρός είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσει πρόσκαιρη βελτίωση.
Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 5 έως 10 βαθμούς, αλλά στα βόρεια δεν θα ξεπεράσει τους 7. Οι άνεμοι στον Σαρωνικό και τον Νότιο Ευβοϊκό θα πνέουν βόρειοι-βορειοανατολικοί ισχυροί μέχρι σχεδόν θυελλώδεις, ενισχυόμενοι σταδιακά σε θυελλώδεις εντάσεων 8 με 9 μποφόρ, ενώ αργά το βράδυ θα παρουσιάσουν μικρή εξασθένηση στρεφόμενοι σε βόρειους.
Εκδηλώσεις της Καθαράς Δευτέρας
Γιορτή προγραμματίστηκε στον Λόφο του Φιλοπάππου με το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής του Δήμου Αθηναίων με τη Νάντια Καραγιάννη και τον Νίκο Καραγιάννη. Θα προσφερθούν φασολάδα, λαγάνες, ελιές και χαλβάς.
Στο Πάρκο ΚΑΠΑΨ (Τριφυλλίας και Λάμψα – Αμπελόκηποι), το πέταγμα του χαρταετού θα συνοδευτεί από παραδοσιακό γλέντι, σε συνεργασία με την 7η Δημοτική Κοινότητα και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Α. Αμπελοκήπων.
Τα ψώνια της τελευταίας στιγμής
Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών, προκειμένου να προμηθευτούν την παραδοσιακή λαγάνα για το Σαρακοστιανό τραπέζι, τα αρτοποιεία θα μείνουν ανοιχτά μέχρι τις 17.00 το απόγευμα.
Υπενθυμίζεται πως και η Βαρβάκειος αγορά θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 13.00 το μεσημέρι.
Χαλβάς, λαγάνα, θαλασσινά, τουρσί, ελιές και άλλα εδέσματα θα κοσμούν το σαρακοστιανό τραπέζι. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των προϊόντων.
Tα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας
Η έντονη αθυροστομία και η καυστική σάτιρα είναι από τα χαρακτηριστικά της Καθαράς Δευτέρας σε πολλούς εορτασμούς της ανά την επικράτεια:
Ο Αλευροπόλεμος στο Γαλαξίδι είναι ένα έθιμο που διατηρείται από το 1801. Εκείνα τα χρόνια, παρόλο
που το Γαλαξίδι τελούσε υπό την τουρκική κατοχή, όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις Αποκριές για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους. Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άνδρες. Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα.
Βλάχικος Γάμος στη Θήβα. Είναι ένα έθιμο που φθάνει στις μέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα. Το θέαμα είναι έξοχο, η γαμήλια πομπή πολύχρωμη, η μουσική που τη συνοδεύει (πίπιζες, νταούλια κ.ά.) εξαιρετικά ζωντανή.
Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη Μεσσηνίας. Καρναβαλίστικος γάμος, που κρατάει από τον 14ο αιώνα. Στις μέρες μας, το ζευγάρι των νεονύμφων είναι δύο άνδρες, που μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία, όπου γίνεται ο γάμος με παπά και με κουμπάρο. Διαβάζεται το προικοσύμφωνο και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.
Στη Μεσσήνη Μεσσηνίας γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης μιας γερόντισσας, της γριάς Συκούς, που, κατά την παράδοση, κρεμάστηκε στη θέση Κρεμάλα της πόλης, με εντολή του Ιμπραήμ Πασά, επειδή είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει ότι η εκστρατεία του και ο ίδιος θα είχαν οικτρό τέλος από την αντίδραση και το σθένος των επαναστατημένων Ελλήνων. Μετά την αναπαράσταση, μπορεί κάθε επισκέπτης να “κρεμαστεί” από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας. Το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας γίνεται η παρέλαση με μαζορέτες, άρματα, μεταμφιεσμένους μικρούς και μεγάλους και χορευτικά συγκροτήματα.
Μπουρανί στον Τύρναβο. Μπουρανί είναι μία χορτόσουπα δίχως λάδι, γύρω από την προετοιμασία της οποίας στήνεται ολόκληρο το σκηνικό του παιχνιδιού με φαλλικά σύμβολα και τολμηρά πειράγματα από τους μπουρανίδες.
Στην Κάρπαθο λειτουργεί το Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων. Κάποιοι κάνουν άσχημες χειρονομίες σε κάποιους άλλους και συλλαμβάνονται από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες) για να οδηγηθούν στο Δικαστήριο, που το αποτελούν οι σεβάσμιοι του νησιού. Τα αυτοσχέδια αστεία και τα γέλια ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.
Στις κοινότητες Ποταμιά, Καλόξιδο και Λιβάδια της Νάξου οι κάτοικοι ντύνονται Κορδελάτοι ή Λεβέντες. Οι Κορδελάτοι είναι φουστανελοφόροι και η δεύτερη ονομασία τους «Λεβέντες» αποδίδεται στους πειρατές. Από κοντά τούς ακολουθούν και οι ληστές, οι Σπαραρατόροι, που αρπάζουν τις κοπέλες για να τις βάλουν με το ζόρι στον χορό και στο γλέντι, που κρατάει έως το πρωί.
Στα χωριά Μέρωνα και Μελιδόνια του Ρεθύμνου αναβιώνουν έθιμα όπως το κλέψιμο της νύφης, ο Καντής, το μουντζούρωμα, τα οποία, σε συνδυασμό με το καλό κρασί και τους ήχους της λύρας, αποτελούν μια μοναδική εμπειρία.
Στη Σκύρο, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι με παραδοσιακές ενδυμασίες κατεβαίνουν στην πλατεία του νησιού, όπου χορεύουν και τραγουδούν τοπικούς σκοπούς.
Επιμέλεια: Φίλιππος Καραμέτος
