«Οι ΟΤΑ εμπλέκονται σε πάρα πολλές περιπτώσεις κακοδιοίκησης και κακοδιαχείρισης που οδηγούν στη διαφθορά ή ευνοούν την ανάπτυξή της», σημείωσε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λ. Ρακιντζής στη σημερινή ημερίδα της ΚΕΔΕ για την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αναφερόμενος στους παράγοντες που ευνοούν την κακοδιοίκηση σταχυολόγησε τη λειτουργία αρκετών αιρετών στα όρια της νομιμότητας, την απότομη και χωρίς προηγούμενη οργάνωση μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, και τους ανεπαρκείς ελέγχους από την κεντρική διοίκηση. Ειδικά για το θέμα της «συστηματικής παράλειψης άσκησης ελέγχου των αιρετών από τους εκάστοτε Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης», ο κ. Ρακιντζής υποστήριξε ότι μεγάλη ευθύνη για το φαινόμενο φέρει και η κεντρική διοίκηση, η οποία «λόγω εσωτερικών προβλημάτων, αλλά και στο όνομα της διατήρησης πολιτικών ισορροπιών, ανάμεσα στην κεντρική και την τοπική αυτοδιοίκηση, ασκεί ελλιπώς και πλημμελώς τον προβλεπόμενο έλεγχο ή την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων πειθαρχικών ενεργειών».
Σε ό, τι αφορά τους τομείς, όπου επικεντρώνεται η κακοδιοίκηση στους ΟΤΑ, ανέφερε τον τομέα αστικού και φυσικού περιβάλλοντος και τον τομέα των σχέσεων ΟΤΑ – διοικουμένων, ενώ ακολουθούν τα θέματα κοινωνικής πρόνοιας και αστικής – δημοτικής κατάστασης. Τα προβλήματα εκφράζονται κυρίως με μη εφαρμογή της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένης και της μη εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων.
«Επιπρόσθετα» σημείωσε «παρουσιάζονται φαινόμενα αδιαφανών διαδικασιών σε προσλήψεις, συμβάσεις έργου και απευθείας αναθέσεις έργων κατά παράβαση των οικείων διατάξεων».
Ο μεγάλος αριθμός των ΟΤΑ α’ βαθμού και των επιχειρήσεών τους ήταν παράγοντας υποβοήθησης της κατασπατάλησης και σε ορισμένες περιπτώσεις διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, είπε ο κ. Ρακιντζής και πρόσθεσε ότι αυτή η κατάσταση κατέστησε επιτακτική τη συνένωσή τους και τη θέσπιση του θεσμού του Ελεγκτή Νομιμότητας, ο οποίος όμως δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί.
Σε ό,τι αφορά τον έλεγχο για πειθαρχικά και ποινικά αδικήματα, ο κ. Ρακιντζής σημείωσε ότι «κάθε αιρετός, υπεύθυνος πολίτης, πρέπει όχι απλώς να δέχεται, αλλά να καλοδέχεται τον έλεγχο και να μη διαμαρτύρεται. Σαφώς οι κατηγορίες δεν αφορούν τους πάντες γιατί υπάρχουν εξαιρετικοί δήμαρχοι που παράγουν σπουδαίο έργο. Αλλά οι εξαιρέσεις και μάλιστα προβεβλημένων αιρετών αμαυρώνουν όλη την εικόνα των ΟΤΑ».
Ειδικά σε ό,τι αφορά τον πειθαρχικό έλεγχο, σημείωσε ότι «εκεί υπάρχει σωρεία απαλλαγών, για πολλούς λόγους». Συνήθως μέχρι να παραπεμφθούν, έχει λήξει η θητεία τους, οπότε σταματά η πειθαρχική ευθύνη. «Αλλά και εν ενεργεία να είναι, η Ιστορία δείχνει ότι συνήθως αθωώνονται. Ακόμη και από το Ελεγκτικό Συνέδριο συνήθως απαλλάσσονται με τη δικαιολογία ότι ενήργησαν καλή τη πίστη».
Ευθύνες για την κατάσταση στην Τ.Α. επιρρίπτει στην Πολιτεία ο κ. Ρακιντζής, η οποία «τέσσερις φορές, με νομοθετικές ρυθμίσεις νομιμοποίησε παράτυπες δαπάνες, ατασθαλίες και σπατάλες που έκαναν οι δήμαρχοι, στέλνοντας παράλληλα όποιες σχετικές υποθέσεις ερευνούσαμε στο Αρχείο».
Σε ό,τι αφορά το Ελεγκτικό Συνέδριο και τον κατασταλτικό έλεγχο, σημείωσε ότι μπορεί να αργήσει μέχρι και επτά έτη. «Σε επτά χρόνια δεν μπορείς να βρεις άκρη, ούτε καν εάν ένα έργο έχει εκτελεσθεί, αφού τις περισσότερες φορές σε ένα τέτοιο χρονικό διάστημα τα ίδια έργα γκρεμίζονται και ξαναφτιάχνονται».
Και κατέληξε ο κ. Ρακιντζής: «Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε την είσοδο και την παραμονή στην Τ.Α. αξιόλογων προσώπων και όχι εκείνων που ασχολούνται ενδεχομένως για να έχουν ένα επάγγελμα. Ο Καλλικράτης περιόρισε την πληθώρα των αιρετών, όμως ο θεσμός κυρίως ελέω αντιδημάρχων, παραμένει πολυπληθής.
Παραδοσιακά, πάντως, τα προβλήματα στους δήμους αποτελούσαν οι δημοτικές επιχειρήσεις. Αυτές δημιούργησαν και τα μεγάλα ελλείμματα των δήμων, τα οποία δεν γνωρίζω ποιος πλέον θα τα επωμισθεί».
Στοιχεία για τους πειθαρχικούς ελέγχους
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Χ. Αθανασίου ο οποίος παρέστη στην ημερίδα αναφέρθηκε στα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια για τους υπαλλήλους των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού.
Στις 4 Φεβρουαρίου συγκροτήθηκαν τα πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια στις Περιφέρειες, στις οποίες μεταβιβάσθηκαν όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις. Αυτές είναι συνολικά 211 και συνήθως σε μια πειθαρχική υπόθεση εμπλέκονται περισσότεροι του ενός υπαλλήλου. Από αυτές τις υποθέσεις 65 αφορούν υπαλλήλους της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Α.Δ.) Αττικής, 68 υποθέσεις αφορούν υπαλλήλους της Α. Δ. Μακεδονίας – Θράκης, 8 υποθέσεις αφορούν υπαλλήλους της Α.Δ. Ηπείρου – Δ. Μακεδονίας, 17 αφορούν υπαλλήλους της Α.Δ. Ηπείρου – Δ. Μακεδονίας, 17 αφορούν υπαλλήλους της Α.Δ. Αιγαίου, 4 αφορούν υπαλλήλους της Α.Δ. Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας, 47 αφορούν υπαλλήλους της Α.Δ. Πελοποννήσου – Δ. Ελλάδας – Ιονίου και 2 υποθέσεις αφορούν την Α.Δ. Κρήτης.
Σε ό,τι αφορά το δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο των ΟΤΑ (του οποίου η αρμοδιότητα από τον Μάρτιο 2012 δεν ανήκει πλέον στο υπουργείο Εσωτερικών , αλλά στο υπουργείο Δ. Μεταρρύθμισης), έχουν μεταφερθεί 130 φάκελοι εκκρεμών πειθαρχικών υποθέσεων υπαλλήλων ΟΤΑ α’ βαθμού. Αυτές αφορούν 136 υπαλλήλους που αναμένεται να εκδικασθούν σε β’ βαθμό.
Σε ό,τι αφορά τους υπαλλήλους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, έχουν τεθεί σε αυτοδίκαιη αργία, 35 υπάλληλοι ΟΤΑ α’ βαθμού και 1 υπάλληλος ΟΤΑ β’ βαθμού.
Τον Σεπτέμβριο 2012 και τον Ιανουάριο 2013 με αποφάσεις του υπουργείου Εσωτερικών συστάθηκε και συγκροτήθηκε αντίστοιχα το νέο Πειθαρχικό Συμβούλιο του υπουργείου Εσωτερικών και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και μεταβιβάσθηκαν σε αυτό 40 εκκρεμείς πειθαρχικές υποθέσεις.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στο δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό δεν υπάρχει καμία εκκρεμής πειθαρχική υπόθεση ενώ σε αυτοδίκαιη αργία έχουν τεθεί 2 υπάλληλοι του υπουργείου Εσωτερικών.
Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις προωθούν απευθείας τις υποθέσεις τους και θέτουν από μόνες τους υπαλλήλους σε αργία.
Όπως σημείωσε ο κ. Αθανασίου, για να έχει απόδοση και αποτελεσματικότητα η λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το υπουργείο Εσωτερικών απαιτείται εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, θεσμοθέτηση της κινητικότητας και του διευθυντικού δικαιώματος του δημάρχου, βελτίωση του Καλλικράτη ώστε να αμβλυνθούν οι δυσλειτουργίες και οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, με παράλληλο περιορισμό των ελεγκτικών μηχανισμών.
Από πλευράς της Τ.Α. απαιτείται πλήρης αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των δήμων, ενίσχυση της ίδιων πόρων μέσα από την είσπραξη τελών και την αναζήτηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, σύμπραξη και συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, αναδιάρθρωση των Νομικών προσώπων και των επιχειρήσεων των ΟΤΑ, αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ.
Επιμέλεια: Μυρτώ Τσάβαλου
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ
