Η ανασκαφή του ταφικού περιβόλου του τύμβου Καστά στην αρχαία Αμφίπολη, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2012 από την αρχαιολόγο Αικατερίνη Περιστέρη, οδήγησε αρχικά την αρχαιολογική έρευνα στον εντοπισμό και την ταύτιση της αρχικής θέσης του λέοντος στην κορυφή του τύμβου.
Έπειτα από δύο χρόνια το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης προκαλεί το ενδιαφέρον όλης της αρχαιολογικής κοινότητας.
Αν και οι ανασκαφές είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, ξαφνικά το περασμένο καλοκαίρι αυξήθηκε η αστυνομική δύναμη και η φρούρηση γύρω από τον λόφο Καστά. Τον ίδιο μήνα δόθηκαν στη δημοσιότητα οι πρώτες φωτογραφίες των ακέφαλων Σφιγγών και έγινε γνωστό ότι η ανασκαφική ομάδα προχωρά στα ενδότερα του τύμβου με χειρουργική ακρίβεια.
Τον Σεπτέμβριο του 2013 το zougla.gr είχε επισκεφθεί τον λόφο Καστά και είχε διαπιστώσει ότι δεν υπήρχε φύλαξη. Ο ρεπόρτερ της ηλεκτρονικής μας εφημερίδας πλησίασε το σημείο των ανασκαφών και μπόρεσε να περιηγηθεί ελεύθερα στον χώρο.
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, η ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη ευελπιστούσε να ολοκληρώσει την ανασκαφή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ίδια σε παλαιότερες δηλώσεις της είχε δώσει έναν χρονικό προσδιορισμό τριών μηνών το αργότερο για την αποκάλυψη του περιβόλου. Ωστόσο, όσον αφορά στις επίσημες ανακοινώσεις για τον ένοικο ή τους ενοίκους του τάφου, φέρεται να είχε υποστηρίξει πως μπορεί να χρειαστούν και δύο χρόνια. Τελικά, τα εμπόδια που εμφανίστηκαν στο διάβα τους έβαλαν προσωρινό φρένο στις εργασίες.
Έπειτα από την προσπάθεια εισόδου στον τρίτο θάλαμο, τα προβλήματα στατικότητας του ταφικού μνημείου προβλημάτισαν τους επιστήμονες, με αποτέλεσμα να αναζητήσουν ασφαλέστερους τρόπους διείσδυσης στα άδυτα του λόφου Καστά.
Η παρουσίαση στο αρχαιολογικό συνέδριο Θεσσαλονίκης
Η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη, προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών, είχε παρουσιάσει αρχικά σε αρχαιολογικό συνέδριο της Θεσσαλονίκης την πορεία της ανασκαφικής έρευνας στον ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά Αμφιπόλεως και τη σχέση του με το μνημείο του λέοντα. Στην παρουσίαση συμμετείχε και ο συνεργάτης της, αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής.
Η πρώτη παρουσίαση έγινε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στις 15 Μαρτίου του 2014, ενώ ακολούθησε ακόμη μία, στις 24 Απριλίου, στη δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη Σερρών.
Στο 27ο αρχαιολογικό συνέδριο της Θεσσαλονίκης η κα Περιστέρη ρωτήθηκε για τον ένοικο ή τους ενοίκους του τύμβου. Όπως είχε απαντήσει: «Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε άτομα. Είναι η εποχή μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Είναι παρακινδυνευμένο, αν δεν έχουμε τα ανασκαφικά δεδομένα. Θα συνεχίσουμε και φέτος και ελπίζουμε σε μία διετία να έχουμε αποτελέσματα».
Παράλληλα, κληθείσα να σχολιάσει τις απόψεις αρχαιολόγων οι οποίοι εκτιμούσαν ότι στον τύμβο Καστά δεν είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος, ανέφερε: «Πάντα υπάρχουν κάποιοι που αμφισβητούν και αυτό είναι το καλό σε μία έρευνα».
Η εκδήλωση στη δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη Σερρών
Σε συνέντευξη Τύπου που έγινε παραμονή της παρουσίασης των ερευνών στις Σέρρες, η κα Περιστέρη, αναφερόμενη στα αποτελέσματα της ανασκαφής, τόνισε: «Τον φετινό Μάρτη έγινε μια ωραία ανακοίνωση στη Θεσσαλονίκη, στο διεθνές συνέδριο που γίνεται κάθε χρόνο για τις ανασκαφές στη Βόρεια Ελλάδα, και παρουσίασα την ανασκαφή, πόσο έχουμε προχωρήσει στον ταφικό περίβολο του τύμβου Καστά, όπως και ένα πραγματικά σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα που έχουμε σχετικά με το πού βρίσκονται τα κομμάτια του περιβόλου που δεν υπάρχουν πια. Για τον περίβολο θα επαναλάβω ότι είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ. αιώνα, είναι ένας πραγματικά μνημειακός ταφικός περίβολος που έχει ύψος τρία μέτρα, το μήκος του φθάνει τα 500 μέτρα και πάχος 1,60 μέτρα, με πολύ ωραία κατασκευή από Θασίτικο μάρμαρο, ορθόδομους, που είναι πραγματικά μοναδική όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και τα Βαλκάνια και τη γύρω περιοχή. Έχω δεχθεί επανειλημμένα τηλεφωνήματα από συναδέλφους μου που πραγματικά μου στέλνουν τις ευχές τους να συνεχίσουμε για να φέρουμε στο φως αυτό το σημαντικό έργο. Στην κορυφή του τύμβου με την τελευταία έρευνα που κάναμε τοποθετήσαμε τον λέοντα της Αμφίπολης που βρίσκεται σήμερα στη γέφυρα του Στρυμόνα, το σήμα της περιοχής, γιατί η βάση του λέοντα είναι φτιαγμένη από τα κομμάτια του περιβόλου που λείπουν. Αυτό για μας είναι πολύ σημαντικό, γιατί δείχνει ότι εκτός από έναν τόσο σημαντικό ταφικό περίβολο έχουμε και έναν λέοντα, ένα καταπληκτικό ταφικό μνημείο στην κορυφή του τύμβου που σημαίνει ότι στο εσωτερικό υπάρχουν αξιόλογες ταφές, τις οποίες και περιμένουμε να βρούμε».
Στην ερώτηση τι περίπου περιμένουμε να βρούμε στο εσωτερικό του τύμβου η κα Περιστέρη δήλωσε: «Το μόνο που μπορώ να πω είναι το χρονικό διάστημα που έχουμε ταυτίσει τον περίβολο. Δηλαδή, το διάστημα από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα. Είναι μια εποχή πολύ σημαντική για την Αμφίπολη, όπως και για τον μακεδονικό κόσμο. Μετά τον θάνατο του στρατηλάτη έχουμε στρατηγούς που ήδη έχουν ζήσει και βρίσκονται εκεί, όπως ναυάρχους, τη βασίλισσα Ρωξάνη που έρχεται με τον μικρό Αλέξανδρο, αλλά εμείς δεν μπορούμε να πούμε τίποτα, ούτε να ταυτίσουμε ονόματα και άτομα, αν δεν ολοκληρωθεί η ανασκαφή, οπότε και θα εκτιμήσουμε όλα τα ανασκαφικά δεδομένα για να πούμε οτιδήποτε. Η δουλειά μας είναι άκρως επιστημονική και βασίζεται σε ντοκουμέντα. Οπότε περιμένουμε αυτά τα ντοκουμέντα με την ανασκαφή που θα συνεχίσουμε».
Οι πρώτες συνομιλίες με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά τον Αύγουστο
Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, όταν επισκέφθηκε τον Αύγουστο το σημείο των ανασκαφών στον λόφο Καστά, ενημερώθηκε σε οδοιπορικό από την υπεύθυνη αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη. Τον κ. Σαμαρά συνόδευαν ο υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Τασούλας και η γενική γραμματέας του υπουργείου Λίνα Μενδώνη.
Η κα Περιστέρη είχε αναφέρει τότε ότι «στον τύμβο σίγουρα βρίσκεται στρατηγός ή στρατηγοί». Συγκεκριμένα, στον διάλογο που θα παρακολουθήσετε υποστηρίζει: «Πρέπει να είναι κάποιος στρατηγός μέσα. Σίγουρα είναι τάφος για άτομο ή για άτομα τα οποία είναι στρατηγοί. Δεν είναι κάτω από στρατηγούς. Πολύ σημαντικά άτομα ή άτομο. Το μεγάλο καλό για μένα είναι ότι αυτοί τον σφράγισαν αυτόν τον τάφο, γιατί τον θεωρούσαν πολύ σημαντικό και φοβήθηκαν μήπως συληθεί. Και αυτοί που άνοιξαν τους επάνω δόμους δεν προσχώρησαν πολύ».
Η πρώτη επίσημη δήλωση για τα ευρήματα στο εσωτερικό του τύμβου
Στις 18 Σεπτεμβρίου του 2014, η υπεύθυνη αρχαιολόγος σε δηλώσεις της στους δημοσιογράφους εκφράζει εκ νέου την πεποίθηση ότι το ανασκαφικό έργο στον τύμβο Καστά, στην αρχαία Αμφίπολη, αφορά σε μνημείο του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα π.Χ.
Όπως ανέφερε: «Πιστεύω ότι αυτό το μνημείο είναι ακράδαντα του τελευταίου τετάρτου του 4ου π.Χ. αιώνα και έχουμε όλες τις αποδείξεις για αυτό. Είναι μάταιο να βγαίνουν συνάδελφοι και να λένε για ρωμαϊκά χρόνια ή οτιδήποτε άλλο».
Υπογράμμισε, δε, ότι «η ανασκαφή γίνεται όχι μόνο για το καλό της αρχαιολογίας, αλλά για το καλό αυτού του τόπου σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο και την παρακολουθεί όλος ο κόσμος».
Παράλληλα, ευχαρίστησε τους συνεργάτες της, το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και τον ίδιο τον πρωθυπουργό για τη βοήθεια, ενώ δεν έκρυψε την ενόχλησή της με ορισμένους συναδέλφους της, οι οποίοι, όπως τόνισε, «βγαίνουν και μιλάνε στις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες, προσπαθώντας να έχουν πέντε λεπτά δημοσιότητας και αυτό για μένα δεν είναι καλό, προσβάλλει όχι μόνο την ανασκαφή, όχι μόνο την έρευνά μας, αλλά και τον τόπο».
Σε ό,τι αφορά στην ενημέρωση για την πορεία της ανασκαφής, η κα Περιστέρη επεσήμανε ότι «γίνεται προσπάθεια να ενημερωθούν όχι μόνο οι αρχαιολόγοι, αλλά όλος ο κόσμος, με τα δελτία Τύπου που βγαίνουν σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, την κυρία Λίνα Μενδώνη και την κυρία Άννα Παναγιωταρέα που μας στηρίζει στον τομέα της δημοσιογραφίας, τον υπουργό και άλλους», προσθέτοντας ότι αυτό βοηθά όλο τον κόσμο να ξέρει τι γίνεται κάθε στιγμή.
«Μέχρι τώρα, οι ανασκαφές ξέρουμε καλά ότι ήταν στα κρυφά, οι αποθήκες είναι γεμάτες ευρήματα που τι σκοπό έχουν; Μετά από δεκαετίες να μελετηθούν, κάποιες δεκαετίες να συντηρηθούν, χάνοντας έτσι την αξία τους. Για εμάς είναι καλό η επιστήμη και ο πολιτισμός να κυκλοφορεί» υπογράμμισε.
Επίσης, έκανε γνωστό ότι άρχισε η απελευθέρωση των φορτίων χώματος επάνω από τον τάφο. «Επειδή υπάρχει μεγάλος όγκος χώματος που φθάνει τα 14 μέτρα σε ύψος επάνω από τον τύμβο, έχει ξεκινήσει η αφαίρεση σταδιακά ανατολικά και δυτικά από την είσοδο του αρχαίου μνημείου» ανέφερε.
Εβδομάδα εργασιών
Αν και στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού διέδιδαν τη Δευτέρα πως αυτήν την εβδομάδα η ανασκαφική ομάδα θα προσπαθήσει να διεισδύσει στον τέταρτο χώρο πίσω από τον τρίτο θάλαμο, η γενική γραμματέας του υπουργείου Λίνα Μενδώνη σε δηλώσεις της την Τρίτη ανέφερε ότι: «δεν ξέρουμε ακόμα τι κρύβεται στον τρίτο θάλαμο, για να πάμε στον τέταρτο. Η ανασκαφή είναι μία αυστηρά επιστημονική διαδικασία. Δεν μπορείς να τη βιάσεις, μπορείς όμως να την επιταχύνεις, λαμβάνοντας κάποια συγκεκριμένα μέτρα προστασίας για τους εργαζομένους και για το μνημείο». Πρόσθεσε, δε, πως η ανάγκη υποστήλωσης «οφείλεται όχι στο ότι δεν είναι σε καλή κατάσταση, αλλά στο ότι από την κατασκευαστική του δομή ήταν επιχωσμένο με ποταμίσια άμμο», σε μια προσπάθεια αποτρεπτική για σύληση.
Από τις δηλώσεις της κας Μενδώνη φαίνεται να προκύπτει πως οι αρχαιολόγοι ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν ακόμα σοβαρά προβλήματα στον τρίτο θάλαμο, ενώ πιθανόν να σκέφτονται να επιταχύνουν τις ανασκαφές, προκειμένου να αποκαλυφθεί ο εν λόγω χώρος.
Όπως έγινε γνωστό την Τρίτη, η ανασκαφική ομάδα συνεχίζει να ενισχύει με έργα στήριξης τον πρώτο και τον δεύτερο θάλαμο, ενώ αφαιρεί το χώμα από τον τρίτο χώρο, το οποίο υπολογίζεται στα 4,5 μέτρα. Οι εργασίες στήριξης γίνονται για να μπορέσει να ανοίξει τελείως η πόρτα του τρίτου θαλάμου, ο οποίος έχει σοβαρό πρόβλημα στον θόλο του.
Δείτε την πρώτη εκπομπή «Τα μυστικά της Αμφίπολης» που μεταδόθηκε από το Zougla TV
Χ.Τζάλας: «Ο κόσμος πρέπει να ξέρει ότι στην Αμφίπολη δεν βρίσκεται ο Mέγας Αλέξανδρος»
Ενδιαφέρουν: Mάχη με τον χρόνο
Διακεκριμένοι αρχαιολόγοι διαψεύδουν τον Σ. Καργάκο για τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου
Οι άγνωστες ιστορίες της Αμφίπολης
Η συνέντευξη της Λιάνας Σουβαλτζή στο zougla.gr για τον τάφο της Αμφίπολης
Διαβάστε τις συνεντεύξεις που έδωσαν στο zougla.gr διεθνούς φήμης Ιταλοί αρχαιολόγοι:
“Ο στρατηλάτης δεν ετάφη στην Αμφίπολη”
Προσπαθούν να λύσουν τον γρίφο
“Οι Καρυάτιδες περιπλέκουν το μυστήριο”
O Εμανουέλε Γκρέκο καταρρίπτει τους μύθους
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις για τις ανασκαφές στην Αμφίπολη
Eπιμέλεια: Xρήστος Μαζάνης – Φίλιππος Καραμέτος
