Φωτογραφίες-Video: Νίκος Χριστοφάκης, Χάρης Γκίκας
Το απομεσήμερο της Δευτέρας 30 του Δεκέμβρη του 2019, προτελευταία ημέρα του χρόνου, συγκεντρώθηκαν οι φίλοι και οι συγγενείς, σύντροφοι και μη, πολίτες απλοί και καλλιτέχνες γνωστοί, για να αποχαιρετήσουν τον Θάνο Μικρούτσικο. «Έφυγε» νωρίς, αφού πάλεψε γερά με το «θεριό», όπως αποκαλούσε τον καρκίνο. Προσπάθησε να κερδίσει κάμποσους γύρους πριν πέσει από το τελευταίο χτύπημα. Μέχρι τότε άντεχε.
Σε αυτήν τη μονομαχία πάντα κερδίζει το «θεριό», αλλά αξίζει τον κόπο να το πολεμάς. Αυτό έκανε και ο 
Θάνος. Πολιτική κηδεία, λοιπόν, από το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, δημοσία δαπάνη. Το φέρετρο το σήκωσαν οι στίχοι και το μετέφεραν οι ποιητές. Το έσερναν οι νότες κατευθυνόμενες από τη μαγική μπαγκέτα του μαέστρου.
Όλοι ξέρουν πως δεν είναι εύκολο να αντικρίσεις τον Σταυρό του Νότου. Πρέπει να περάσεις τη γραμμή των τροπικών, να φθάσεις να αισθάνεσαι τον παγωμένο νοτιά να έρχεται από την Ανταρκτική για να τον δεις όταν σηκώσεις το βλέμμα στον μαύρο ουρανό να σχηματίζεται περήφανος. Τον είχε αντικρίσει ο Νίκος Καββαδίας, όχι μία αλλά πολλές φορές. Κατέγραψε την εικόνα αυτή στους στίχους του. Αυτός που πείραζε τον Σεφέρη τον συντηρητικό και άνθρωπο καθωσπρέπει στα καμπαρέ της Βηρυτού. Και εκείνος ο ανώτερος διπλωμάτης και ποιητής και άνθρωπος των γραμμάτων κοκκίνιζε από τα πειράγματα του αθυρόστομου ποιητή που το χνότο του μύριζε κατράμι και πυρωμένη από τον ήλιο λαμαρίνα.
Ο Θάνος Μικρούτσικος ερωτεύτηκε τον Νίκο Καββαδία. Πήρε τους στίχους και τους έστρωσε πάνω σε ένα χαλί από νότες. Ένιωθες εκείνο το μαχαίρι να σου τρυπά τα σωθικά σαν άκουγες το τραγούδι. Άκουγες και εσύ τον παπαγάλο και παρατηρούσες τις κινήσεις της μαϊμούς, γιατί οι στίχοι ζωντάνευαν και πάλευες με τα φαντάσματα του ποιητή στο Μαραμπού και Πούσι και στη Βάρδια. Τα γυμνά πέλματά σου αντιδρούσαν λες και πάταγες εσύ πάνω στην καυτή λαμαρίνα του καταστρώματος. Κάπως έτσι καταλάβαινε ο Θάνος Μικρούτσικος τον ποιητή.
Το εξήγησε με τα δικά του λόγια:
«Δεν κατάλαβαν ότι ο Καββαδίας χειρίζεται τη ρίμα μ’ έναν εντελώς προσωπικό τρόπο. Ότι υπάρχουν ρίμες που ακόμα και στο ίδιο ποίημα εναλλάσσονται ελεύθερα χωρίς συγκεκριμένο τρόπο. Δεν είδαν ότι ο εσωτερικός ρυθμός στην ποίησή του είναι πιο σημαντικός από τον ρυθμό που προκύπτει απ’ το ιαμβικό ή το τροχαϊκό του μέτρο. Δεν μίλησαν ποτέ για την κατάργηση του παραδοσιακού τρόπου αφήγησης και για την ιδιότυπη διαδοχή συνηθισμένων και ασυνήθιστων εικόνων που σπάει την αυστηρή λογική αλληλουχία δημιουργώντας μια σαφή εξπρεσιονιστική διάθεση.
»Η πλωριά Γοργόνα μια βραδιά πήδησε στον Πόντο μεθυσμένη δίπλα της γλιστρούσαν συνοδειά του Κολόμβου οι πέντε κολασμένοι. Κι έπειτα στις ξέρες του Ακορά τσούρμο τ’ άγριο κύμα να μας βγάλει τέρατα βαμμένα πορφυρά με φτερούγες γλάρων στο κεφάλι.
»Η θάλασσα, το πλοίο, το ταξίδι, τα λιμάνια, είναι το πεδίο που χρησιμοποιεί ο Καββαδίας για να πει άλλα πράγματα πολύ σημαντικά και διαχρονικά. Λέει στη Βάρδια (1954) την περίφημη φράση ”λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται” και δεν εννοεί μόνο τη φυγή από τη βάρβαρη πραγματικότητα, αλλά αναφέρεται κυρίως στην ανάγκη να ονειρευτούμε για να πάμε σε μια άλλη κοινωνία στην οποία ο άνθρωπος θα αυτοπραγματωθεί. Και για να γίνει αυτό συμπληρώνει ”χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.” Είναι αυτό απλώς μια ωραία εικόνα; Όχι κατηγορηματικά. Είναι η Παραίνεση του Ποιητή προς τους Νέους να ξεπεράσουν τις καταγεγραμμένες τους ικανότητες, να ξεπεράσουν τα όριά τους και να κατακτήσουν το αδύνατο. Μήνυμα αντίστοιχο με αυτό του Τσε Γκεβάρα και των φοιτητών του Μάη του ’68. ”Είμαστε ρεαλιστές. Ας κατακτήσουμε το αδύνατο.”
»Αυτά ακριβώς αποκάλυψε η μουσική μου και είμαι ιδιαιτέρως ευτυχής που ο Καββαδίας πήρε τη θέση που του αξίζει στην ελληνική ποίηση. Κυρίως γιατί αγαπήθηκε από τους νέους τριών γενεών και είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον.»
Φωτογραφίες και video από το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών
(Συγκλονισμένος ο Ανδρέας Μικρούτσικος)
Διαβάστε επίσης
