Κοντά στην περιφερειακή οδό του Κόβεντρι στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον χώρο ενός μεγάλου πάρκινγκ αυτοκινήτων, δημιουργήθηκε τον περασμένο Απρίλιο το «Air-One», το πρότυπο του πρώτου αστικού αεροδρομίου για drones και ιπτάμενα οχήματα της υφηλίου. Σε σχήμα «κόλουρου κώνου», το «vertiport» (έτσι «βαφτίστηκαν» διεθνώς οι χώροι υποδοχής εναέριων μέσων με δυνατότητα κάθετης προσγείωσης και απογείωσης, γνωστών ως eVTOLs) δημιουργήθηκε με μέγεθος περίπου μισού γηπέδου ποδοσφαίρου. Παρά το μικρό του μέγεθος όμως, προκάλεσε μεγάλο «θόρυβο», υπό την έννοια ότι προξένησε αυξημένο ενδιαφέρον από εταιρείες και οργανισμούς, που «βλέπουν» ισχυρή προοπτική στη χρήση μη επανδρωμένων εναέριων μέσων (UAVs), π.χ., για τη μεταφορά εμπορευμάτων στο λεγόμενο «τελευταίο μίλι» της αλυσίδας του λιανεμπορίου, αυτό που οδηγεί τελικά στην πόρτα του καταναλωτή.
Το πρότυπο πρότζεκτ του «vertiport», καρπός της συνεργασίας μεταξύ της πόλης του Κόβεντρι και της εταιρείας «Urban-Air Port Ltd», παρουσίασε τη Δευτέρα, στη Θεσσαλονίκη, ο Sunil Budhdeo (Σουνίλ Μπούντεο), διευθυντής Καινοτομίας στις Μεταφορές του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης των West Midlands. Η παρουσίαση έγινε στις εγκαταστάσεις του OK!Thess, στο πλαίσιο της τελικής διαπεριφερειακής εκδήλωσης του ευρωπαϊκού έργου INNOTRANS, με θέμα “Enhancing transport innovation capacity in the era of COVID-19: key findings and lessons learned”, που διοργάνωσε η Ερευνητική Ομάδα Συστημάτων Μεταφοράς του ΑΠΘ, με επιστημονικό υπεύθυνο τον ομότιμο καθηγητή του ΑΠΘ, Αριστοτέλη Νανιόπουλο.
«Είναι ένας χώρος προσγείωσης και απογείωσης drones/UAVs σε σχήμα κόλουρου κώνου, δηλαδή μοιάζει με κώνο που έχει ένα μεγάλο άνοιγμα στην κορυφή του, από το οποίο μπορούν να διέρχονται τα εναέρια μέσα και οχήματα. Ήδη υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από εταιρείες και οργανισμούς για τα δεδομένα που θα δώσει αυτό το πρότυπο αεροδρόμιο. Πιστεύω πως στο μέλλον πιθανώς να αναπτυχθούν αντίστοιχοι χώροι σε κάθε πόλη, καθώς η προοπτική της αγοράς των drones, π.χ., για παραδόσεις προϊόντων, ιδίως στο “τελευταίο μίλι”, είναι πολύ ισχυρή» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Νανιόπουλος, σύμφωνα με τον οποίο, για του λόγου του αληθές, ελληνική επιχείρηση ταχυμεταφοράς «εξετάζει το ενδεχόμενο συνεργασίας με εταιρεία drones για την παράδοση προϊόντων σε ορεινές περιοχές ή απομονωμένα νησιά».
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Independent», η Urban-Air Port έχει προγραμματίσει για την επόμενη πενταετία τη δημιουργία περίπου 200 vertiports παγκοσμίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τη Νότια Κορέα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Λος Άντζελες και πόλεις σκανδιναβικών χωρών και της νοτιοανατολικής Ασίας. Με βάση δε, παλαιότερη ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του δήμου του Κόβεντρι, η αγορά προηγμένης εναέριας κινητικότητας -AAM- εκτιμάται ότι θα αναπτύσσεται με ρυθμό 9% ετησίως, με προοπτική να προσεγγίσει το 1 τρισ. δολάρια στις επόμενες δύο δεκαετίες.
Η μεταφορά αγαθών και τα logistics στη νέα εποχή, αλλά και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ήταν το ένα από τα δύο βασικά θέματα που βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης στο OK!Thess, όπου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο πραγματοποιείται και έκθεση, στην οποία μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις θα προβάλλουν και θα προωθούν τα καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες και έργα τους στον τομέα των μεταφορών. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Νανιόπουλος επισημαίνει ότι η έκρηξη που έφερε η πανδημία στο ηλεκτρονικό εμπόριο προκάλεσε μεγάλη αύξηση της ζήτησης για μεταφορές προϊόντων, η οποία με τη σειρά της κινητοποίησε τη χρήση καινοτόμων λύσεων κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Σε αυτό το κομμάτι -των εμπορευματικών μεταφορών- χρειάζεται, προσθέτει, προώθηση της Έρευνας και Ανάπτυξης για την παραγωγή καινοτομιών, πχ, μέσω χρηματοδοτήσεων από τον κλάδο των μεταφορών και των logistics, αλλά όχι μόνο.
Η πανδημία ευνόησε την ενεργό κινητικότητα, αλλά…
Το άλλο βασικό θέμα της εκδήλωσης ήταν κινητικότητα των προσώπων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Η Covid-19 προκάλεσε την ανάγκη για φυσική αποστασιοποίηση, η οποία ενίσχυσε άμεσα ή έμμεσα την ενεργό κινητικότητα, όπως το βάδην ή η χρήση ποδηλάτου και περιόρισε πολύ τη χρήση δημόσιων συγκοινωνιών, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και σε ποσοστό 90%. Η αύξηση της ενεργού κινητικότητας έφερε με τη σειρά της κάποιες προσπάθειες σε τοπικό επίπεδο για τη δημιουργία αντίστοιχων υποδομών, όπως ο Μεγάλος Περίπατος στην Αθήνα ή οι νέοι ποδηλατόδρομοι στη Θεσσαλονίκη, ενώ παράλληλα προχώρησαν οι διαδικασίες για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τη μικροκινητικότητα. Φαίνεται όμως ότι αυτά τα μέτρα και οι προσπάθειες εφαρμόζονται σε ένα εύθραυστο περιβάλλον, με πολλά πισωγυρίσματα, όπως καταργήσεις ποδηλατοδρόμων. Τι χρειάζεται να γίνει; Δεν υπήρξε στο παρελθόν και απαιτείται σήμερα μια συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων των μέτρων που λαμβάνονται και οι κατάλληλες διορθωτικές κινήσεις. Επίσης είναι απαραίτητη μια συστηματική συνολική προσέγγιση και όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις. Πχ, δεν μπορείς να δημιουργείς ποδηλατοδρόμους αλλά όχι θέσεις στάθμευσης ή σταθμούς μετεπιβίβασης. Χρειάζεται ακόμα συνέχιση της προσπάθειας για την ενίσχυση της ενεργού κινητικότητας, καθώς αυτή δεν είναι απαραίτητη μόνο σε περίοδο πανδημίας αλλά και γενικά, για την προστασία του περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της υγείας του γενικού πληθυσμού. Αναγκαία είναι, τέλος, η ενίσχυση της αξιοπιστίας των δημόσιων συγκοινωνιών, ώστε να ανακτήσουν τους επιβάτες που έχασαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας» λέει ο κ. Νανιόπουλος.
Στο έργο INNOTRANS του προγράμματος Interreg Europe η Ερευνητική Ομάδα Συστημάτων Μεταφοράς του ΑΠΘ συμμετέχει ως εταίρος. Με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης το έργο στοχεύει στην ενίσχυση της καινοτομίας στον τομέα των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών στις συμμετέχουσες περιοχές από Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία και Ιταλία.
