Ρεπορτάζ: Μαρίνα Τζόκα
Καταστολές πυρκαγιών, απεγκλωβισμοί, διασώσεις ανθρώπων και υλικών αγαθών, παροχή κάθε δυνατής συνδρομής σε άτομα που απειλείται ή εκτίθεται σε κίνδυνο η ζωή και η σωματική τους ακεραιότητα. Αποστολή του, η ασφάλεια και η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του κράτους, καθώς και του φυσικού πλούτου της χώρας. Πώς είναι όμως άραγε να περνάς στην «άλλη πλευρά» και από πολίτης που ζητάει και δέχεται την άμεση βοήθεια να ζεις ως εκείνος που αδιάκοπα και αλτρουιστικά την προσφέρει;
Για το έτος 2015, το Πυροσβεστικό Σώμα, με 12.570 πυροσβεστικούς υπαλλήλους, κλήθηκε να αντιμετωπίσει 53.989 συμβάντα (16.916 αστικές και 8.118 δασικές πυρκαγιές, 18.427 παροχές βοήθειας, 10.528 επεμβάσεις σε ανελκυστήρες), ενώ πραγματοποίησε 162 πυροσβεστικές εξόδους κατά μέσο όρο ημερησίως.
Επίσκεψη στον 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών
Εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, βρίσκομαι στην «καρδιά» της Αθήνας και στην οδό Μουρούζη, όπου συστεγάζονται το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος και ο 1ος Πυροσβεστικός Σταθμός Αθηνών. «Μία εργάσιμη ημέρα, ο 1ος Αθηνών έχει υπό την κάλυψή του, σε μέγεθος πληθυσμού, περίπου 2.000.000 άτομα. Σε αυτήν περιλαμβάνονται (ενδεικτικά) ο Ευαγγελισμός, η Βουλή, οι τέσσερις κεντρικοί σταθμοί του μετρό (Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Ευαγγελισμός), η Βρετανική και η Γερμανική Πρεσβεία, το Μουσείο Ακρόπολης, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, καθώς και οι δασικές περιοχές του Υμηττού και του Καρέα», όπως μου αναφέρει ο υποδιοικητής του σταθμού, κ. Γιάννης Κουσαρίδας.
«Κάθε καλοκαίρι είμαστε σαν σε εμπόλεμη κατάσταση, λόγω των δασικών πυρκαγιών, με καθημερινές περιπολίες και ατελείωτες ώρες στα βουνά για να προστατεύσουμε τον δασικό μας πλούτο»«Μια ιδιαίτερη περίοδος για τον σταθμό, αλλά και για μένα προσωπικά ήταν τον Δεκέμβριο του 2008, μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, όπου επικράτησε κυριολεκτικά ένα χάος. Πιο συγκεκριμένα, την επόμενη ημέρα και αφού είχαμε διανύσει σχεδόν πεζοί τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, παράλληλα με τους διαδηλωτές, σβήνοντας τις φωτιές που άφηναν πίσω τους σε τράπεζες και καταστήματα, κληθήκαμε να πάμε στο κατάστημα Πλαίσιο στη Στουρνάρη, όπου καιγόταν ήδη το ισόγειο και ο πρώτος όροφος. Πάνω στην προσπάθειά μας να κόψουμε τα ρολά, δεχτήκαμε επίθεση με πέτρες και μάρμαρα από τους συγκεντρωμένους στη στέγη του Πολυτεχνείου και αναγκαστήκαμε να φύγουμε. Μετά από περίπου δύο ώρες που καταφέραμε να περάσουμε, η φωτιά είχε ήδη εξαπλωθεί στον τρίτο όροφο», λέει ο πυραγός, κ. Θωμάς Αντωνόπουλος, περιγράφοντάς μου μία από τις πολλές φορές που η ζωή τους έχει εκτεθεί σε κίνδυνο.
Κατά τη διάρκεια τώρα της αντιπυρικής περιόδου, η οποία ξεκινάει την 1η Μαΐου και λήγει στις 31 Οκτωβρίου, οι συνθήκες της δουλειάς τους διαφοροποιούνται αισθητά. «Κάθε καλοκαίρι είμαστε σαν σε εμπόλεμη κατάσταση, λόγω των δασικών πυρκαγιών, με καθημερινές περιπολίες και ατελείωτες ώρες στα βουνά για να προστατεύσουμε τον δασικό μας πλούτο», δηλώνει ο κ. Χρήστος Συμιακάκης, διοικητής του σταθμού. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα δάση μας είναι ο πνεύμονας της ζωής μας και οι Έλληνες πολίτες οφείλουν και πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί».
Οι ιστορίες τους
«Είχαμε πάει σε ένα σπίτι στον Νέο Κόσμο, το οποίο είχε πάρει φωτιά από κάποια χριστουγεννιάτικα λαμπάκια που ήταν τοποθετημένα σε μία πέργκολα στον κήπο και είχαν εγκλωβιστεί μέσα η μητέρα με το νεογέννητο βρέφος της. Πίστεψέ με, δε θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα τού πατέρα προς εμάς, όταν καταφέραμε να απεγκλωβίσουμε σώα την οικογένειά του»
Η κάθε βάρδια λειτουργεί κυριολεκτικά ως μία δεμένη οικογένεια, αλλά και σαν μία αλυσίδα, όπου δεν υπάρχουν περιθώρια λάθους και κανένας κρίκος δεν πρέπει να σπάσει. Και αμέσως μετά όμως από κάθε περιστατικό, ο ένας παρέχει ψυχολογική υποστήριξη στον άλλον, ειδικά όταν πρόκειται για συμβάντα που αφορούν σε ανθρώπινες ζωές και τα οποία «σου μένουν για πάντα πάνω σου σαν σφραγίδες», όπως περιγράφει ο κ. Κουσαρίδας.
«Μετά από ένα τροχαίο ατύχημα, είχαμε κληθεί να απεγκλωβίσουμε από ένα αυτοκίνητο μία γυναίκα και το μικρό της κοριτσάκι. Βγάλαμε σχεδόν αμέσως τη μητέρα, αλλά το παιδάκι ήταν εγκλωβισμένο, καθώς η πίσω πόρτα είχε «πιάσει» το ποδαράκι του. Όταν μετά από λίγο καταφέραμε να βγάλουμε και το κοριτσάκι, η μητέρα έτρεξε προς το μέρος μου, έσκυψε και μου φίλησε τα χέρια. Κι αυτό το ευχαριστώ δεν πληρώνεται με τίποτα», εξηγεί ο αρχιπυροσβέστης, κ. Κώστας Σπυρόπουλος, εμφανώς βουρκωμένος.
«Η κάθε ιστορία που σου διηγούμαστε είναι για εμάς κατάθεση ψυχής» (Χρήστος Συμιακάκης, διοικητής 1ου Σταθμού Αθηνών)
Όσα χρόνια κι αν υπηρετούν στο Σώμα, όπως μου περιγράφουν, όταν έρχονται αντιμέτωποι με συμβάντα στα οποία τα θύματα είναι παιδιά, η ψυχολογική τους φόρτιση είναι πολύ μεγάλη. «Επειδή πολλοί από εμάς είμαστε και πατεράδες, στο πρόσωπο του κάθε παιδιού βλέπουμε το δικό μας παιδί», μου καταθέτει ο πυραγός, κ. Αχιλλέας Θεοδώρου, ενώ ο κ. Κουσαρίδας προσθέτει, πάνω σε αυτό, μία δική του εμπειρία «Είχαμε πάει σε ένα σπίτι στον Νέο Κόσμο, το οποίο είχε πάρει φωτιά από κάποια χριστουγεννιάτικα λαμπάκια που ήταν τοποθετημένα σε μία πέργκολα στον κήπο και είχαν εγκλωβιστεί μέσα η μητέρα με το νεογέννητο βρέφος της. Πίστεψέ με, δε θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα τού πατέρα προς εμάς, όταν καταφέραμε να απεγκλωβίσουμε σώα την οικογένειά του».
Οι εθελοντές του Πυροσβεστικού Σώματος
«Ήμουν από τις πρώτες σειρές εθελοντών που μπήκαν στο Σώμα και η εκπαίδευσή μου διήρκεσε 80 ώρες. Σύμφωνα με τον τότε ισχύοντα νόμο, ο εθελοντής πυροσβέστης έπρεπε να εξασφαλίζει με δικά του έξοδα τα μέσα ατομικής προστασίας του, το κόστος των οποίων κυμαίνεται από τα 1.500€ (για τον βασικό εξοπλισμό) και φτάνει μέχρι τα 2.500€ (για έναν πλήρη εξοπλισμό)»Στο έργο όμως του μόνιμου προσωπικού του Πυροσβεστικού Σώματος συμβάλλει και ο εθελοντής πυροσβέστης, ο θεσμός του οποίου καθιερώνεται στις αρχές της δεκαετίας του ’90, με τον νόμο 1951/1991, ενώ το 2008 ιδρύεται και η Πανελλήνια Ένωση Εθελοντών Πυροσβεστικού Σώματος. Οι εθελοντές σήμερα «αγγίζουν» τους 1.800 και ο εθελοντής πυρονόμος, κ. Δημήτρης Δοξόπουλος θυμάται τις πρώτες του μέρες στην Πυροσβεστική, πριν 16 χρόνια. «Ήμουν από τις πρώτες σειρές εθελοντών που μπήκαν στο Σώμα και η εκπαίδευσή μου διήρκεσε 80 ώρες. Σύμφωνα με τον τότε ισχύοντα νόμο, ο εθελοντής πυροσβέστης έπρεπε να εξασφαλίζει με δικά του έξοδα τα μέσα ατομικής προστασίας του, το κόστος των οποίων κυμαίνεται από τα 1.500€ (για τον βασικό εξοπλισμό) και φτάνει μέχρι τα 2.500€ (για έναν πλήρη εξοπλισμό)».
Το 2007, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση προσφέρει 3.000 στολές στους εθελοντές του Πυροσβεστικού Σώματος, ενώ το 2011 και μετά από συνεχείς και επίμονους αγώνες των παλαιότερων κυρίως εθελοντών, ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη αναβαθμίζεται, με τον νόμο 4029/2011. «Με τον νέο νόμο, οι εθελοντές πιστοποιούνται από την Πυροσβεστική Ακαδημία και το Π.Σ. μας χορηγεί τα μέσα ατομικής προστασίας. Το μείζον πρόβλημα βέβαια είναι πως εδώ και κάποια χρόνια δεν υπάρχουν αποθέματα ούτε καν για τους μόνιμους πυροσβέστες και όλοι μας ελπίζουμε σε κάποια δωρεά», εξηγεί η 23χρονη Χριστιάνα Βιρβιροπούλου, εθελόντρια πυροσβέστρια από το 2012. «Κι ενώ περιμένουμε αυτήν τη δωρεά, οι μόνιμοι πυροσβέστες μάς δείχνουν έμπρακτα πως είμαστε κι εμείς μέλη της οικογένειάς τους, δίνοντάς μας από τον εφεδρικό τους ατομικό εξοπλισμό, προκειμένου να μπορέσουμε όλοι να ανταποκριθούμε στο έργο μας», τονίζει συγκινημένος ο κ. Δοξόπουλος.
Όταν τους ζητάω να μοιραστούν μαζί μου ένα συμβάν που είναι αδύνατον να σβηστεί από τη μνήμη τους, ο κ. Δοξόπουλος αναφέρεται στη συντριβή του κυπριακού αεροσκάφους στο Γραμματικό, στις 14 Αυγούστου 2015. «Δε θα το ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Ήταν μια τραγική κατάσταση, γιατί ουσιαστικά εκεί πήγαμε για να περισυλλέξουμε τις σορούς των επιβαινόντων, ανάμεσα τους και 48 παιδιών, και όχι για να τους βοηθήσουμε». Βεβαίως, όπως και οι ίδιοι με ενημερώνουν, δε λείπουν και τα ευτράπελα περιστατικά. «Τελευταία, για παράδειγμα, είναι της μόδας να μας καλούν όταν κλειδώνονται έξω από το σπίτι!» (γέλια).
Η ανθρωπιστική τους προσφορά
«Πριν την οικονομική χρήση, ο εξοπλισμός που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν εφάμιλλος των ευρωπαϊκών πυροσβεστικών υπηρεσιών, τον οποίον βεβαίως χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Με ό,τι μέσα όμως κι αν έχουμε, εμείς θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε δίπλα στον συνάνθρωπό μας, με τον ίδιο υπερβάλλοντα ζήλο. Αυτή είναι η δουλειά μας»Από τη μία πλευρά, οι σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό και στα μέσα ατομικής προστασίας, καθώς επίσης και η χρήση ενός σημαντικού αριθμού πολυκαιρισμένων οχημάτων και «γερασμένων» εναέριων μέσων. Από την άλλη πλευρά, οι πέτρες, τα μπουκάλια και οι μολότοφ που ενίοτε δέχονται στα Εξάρχεια, αλλά και οι πάσης φύσεως δυσκολίες που καλούνται καθημερινά να επιλύουν, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Έχοντας όλα αυτά ως «κληρονομιά» τους, πώς καταφέρνουν άραγε να ανταποκρίνονται επιτυχώς στο έργο τους;
«Με το φιλότιμο και την αυτοθυσία», μου απαντάει ο κ. Δοξόπουλος και εξηγεί περαιτέρω ο κ. Συμιακάκης. «Πριν την οικονομική χρήση, ο εξοπλισμός που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν εφάμιλλος των ευρωπαϊκών πυροσβεστικών υπηρεσιών, τον οποίον βεβαίως χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Με ό,τι μέσα όμως κι αν έχουμε, εμείς θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε δίπλα στον συνάνθρωπό μας, με τον ίδιο υπερβάλλοντα ζήλο. Αυτή είναι η δουλειά μας».
Σαφέστατα, δεν είναι λίγες οι φορές που και οι ίδιοι έχουν τραυματιστεί στην προσπάθειά τους να φέρουν σε πέρας και επιτυχώς την αποστολή τους. «Ρισκάρεις, όταν έχεις να κερδίσεις κάτι», τονίζει ο κ. Θεοδώρου. «Κι όταν κινδυνεύει μία ανθρώπινη ζωή, σίγουρα θα ρισκάρουμε περισσότερο. Μέσα όμως από την καθημερινή τριβή και τη συνεχή εκπαίδευση, έχουμε καταφέρει να διαχειριζόμαστε το ρίσκο, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα τα επιθυμητά αποτελέσματα».
Όσο για τους πολύτιμους βοηθούς των μόνιμων πυροσβεστών; «Πολλοί μας ρωτάνε, γιατί την κάνουμε αυτήν τη δουλειά από τη στιγμή που δεν πληρωνόμαστε;». Και η απάντηση έρχεται από την κ. Βιρβιροπούλου. «Γιατί αγαπάμε να προσφέρουμε στον συνάνθρωπό μας, χωρίς να ζητάμε ή να περιμένουμε κάποιο αντάλλαγμα. Το ευχαριστώ που θα ακούσεις από τον πολίτη ή εκείνο το χτύπημα στην πλάτη από τον προϊστάμενο και τους συναδέλφους σου είναι η ανταμοιβή μας».
«Δεν είναι επάγγελμα. Είναι λειτούργημα. Και αν δεν έχεις να δώσεις, δε μπορείς να το κάνεις» (Χριστιάνα Βιρβιροπούλου, εθελόντρια πυροσβέστρια)
Η διάσωση μίας ανθρώπινης ζωής δεν αποτιμάται, μου λένε όλοι τους. Όπως επίσης, δεν αποτιμάται και «η αγάπη που έχουν οι συμπολίτες μας για την πυροσβεστική, η οποία είναι έκδηλη σε κάθε ευκαιρία. Με ένα μπουκάλι νερό, όταν μας βλέπουν κουρασμένους και με την όποια βοήθεια θέλουν και μπορούν και οι ίδιοι να μας προσφέρουν».
Την επίσκεψή μου στον 1ο Αθηνών «κλείνει» η προτροπή, σε μορφή παράκλησης, του κ. Κουσαρίδα. «Ο Έλληνας πολίτης πρέπει να εκπαιδευτεί στην προστασία του εαυτού του. Να ενημερωθεί δηλαδή επαρκώς για τα βασικά μέτρα πυροπροστασίας στο σπίτι του και στην εργασία του. Και επίσης, όπως ανέφερε και ο διοικητής μας, να εκτιμάμε και να προσέχουμε λίγο περισσότερο τα δάση μας. Είναι η ζωή μας και ο τόπος μας».
Φωτογραφίες: Αρχείο Πυροσβεστικού Σώματος
