Μεταλλικά κλειδιά από τα σπίτια προσφύγων, που οι ίδιοι τα έφεραν μαζί τους μετά τον ξεριζωμό από τις αλησμόνητες πατρίδες με την κρυφή ελπίδα πως μια μέρα θα γύριζαν πίσω, περιλαμβάνονται ανάμεσα στα αυθεντικά αντικείμενα που παρουσιάζονται στην έκθεση του Δήμου Θεσσαλονίκης «1922-2022: Κύματα προσφυγιάς – Κράματα μνήμης». Την έκθεση, που οργανώθηκε στο πλαίσιο της 86ης ΔΕΘ για να τιμηθεί η επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαινίασε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας.
«Φέτος, 100 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, είχαμε ένα ιστορικό και εθνικό χρέος: Να τιμήσουμε την επέτειο, όχι με τρόπο διεκπεραιωτικό, στατικό και ξύλινο, αλλά με πληθώρα εκδηλώσεων που θα φωτίσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πτυχές της ιστορίας αυτής. Από την επίσημη ιστορία μέχρι τις αφηγήσεις των προσφύγων και από τα διπλωματικά σαλόνια της Ευρώπης, όπου παίχτηκε η έκβαση της μικρασιατικής εκστρατείας, μέχρι τα αντικείμενα των προγόνων μας στις πατρογονικές εστίες, όλα είναι τεκμήρια αυτής της αφήγησης», ανέφερε στον χαιρετισμό του ο κ. Ζέρβας, τονίζοντας ότι «για τον Ελληνισμό, η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν η καταστροφή ενός από τους δύο πνεύμονές μας».
Ο κ. Ζέρβας εξήρε την προσφορά των προσφύγων, λέγοντας ότι με την εργατικότητα και την αξιοσύνη τους ανόρθωσαν και την Ελλάδα. «Αυτό το κατόρθωμα, αυτή η συλλογική επιτυχία, ας γίνει ξανά παράδειγμα για όλους μας. Φωτίζουμε τη συνέχεια του Ελληνισμού, την ικανότητά μας μέσα και μετά από καταστροφές, να σηκωνόμαστε και να προχωρούμε. Να κοιτάμε στο μέλλον με αισιοδοξία, να μην ξεχνάμε το παρελθόν», πρόσθεσε
Την εκδήλωση εγκαινίων χαιρέτισε ο πρόεδρος της ΔΕΘ – Helexpo Τάσος Τζήκας, απευθύνοντας κάλεσμα στον κόσμο να επισκεφθεί αυτήν την επετειακή έκθεση. Ο κ. Τζήκας εξέφρασε την ικανοποίησή του για το επετειακό αφιέρωμα στη Μικρασιατική Καταστροφή, παράλληλα με τις ευχαριστίες του προς τον δήμο Θεσσαλονίκης και προσωπικά προς τον δήμαρχο για τη συμμετοχή στη φετινή ΔΕΘ, με την έκθεση «1922-2022: Κύματα προσφυγιάς – Κράματα μνήμης».
Αναδρομικό ταξίδι κληρονομιάς
Η έκθεση του Δήμου Θεσσαλονίκης φιλοξενείται στο πλαίσιο της 86ης ΔΕΘ στο περίπτερο 6, εκεί όπου έχει αναπτυχθεί το επετειακό αφιέρωμα «1922 – 2022: 100 χρόνια μνήμης», στο οποίο η ΔΕΘ-Helexpo και η ΚΕΔΕ συμμετέχουν με το οπτικοακουστικό αφιέρωμα «Aιών… εν Ιωνία, Θράκη και Πόντω».
Στην επετειακή έκθεση παρουσιάζονται 126 αυθεντικά αντικείμενα, που προέρχονται από 21 συλλόγους και από προσωπικές συλλογές, ενώ εκθέματα έχουν παραχωρήσει μεταξύ άλλων οι Μητροπόλεις Θεσσαλονίκης και Νεαπόλεως – Σταυρουπόλεως.
Σε παράλληλο τμήμα της έκθεσης παρουσιάζονται έργα της διδακτικής ομάδας της χαρακτικής κατεύθυνσης του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Στον χώρο βρίσκονται πολλές από τις μήτρες των έργων αυτών, ώστε να εξασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβαση των ανθρώπων με οπτική αναπηρία. Επίσης, υπάρχουν επιλογές για ακουστικές ξεναγήσεις και κείμενα σε κώδικα Μπράιγ.
.jpg)
Ανάμεσα στα εκθέματα που προκαλούν μεγάλη συγκίνηση στο κοινό, είναι μια παιδική κούκλα. Πρόκειται για το πολυτιμότερο αντικείμενο που πήρε μαζί του ένα μικρό κορίτσι από τη Μικρά Ασία. Στην έκθεση μπορεί κανείς να δει προσωπικά αντικείμενα, χρυσαφικά και πολύτιμα οικογενειακά κειμήλια, που οι πρόσφυγες έκρυψαν και έφεραν μαζί τους στη νέα πατρίδα, ακόμη και τούβλα που κουβάλησαν οι πρόσφυγες από τα σπίτια τους σε χωριά της Μικράς Ασίας.
Τη δική της ξεχωριστή ιστορία κρύβει η εικόνα του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου. Πριν τον ξεριζωμό, οι πρόσφυγες συγκεντρώθηκαν για μια τελευταία λειτουργία. Άδειασαν την εκκλησία και πήραν μαζί τους πολύτιμα αντικείμενα και εικόνες. Η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου κόπηκε στη μέση, για να μεταφερθεί τυλιγμένη μέσα σε μπόγους με τα υπόλοιπα υπάρχοντα της κοινότητας. Πρόθεση της κοινότητας ήταν η εικόνα να ξαναενωθεί στη νέα πατρίδα, κάτι που όμως δεν έγινε ποτέ.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε ενότητες, σε μία εκ των οποίων παρουσιάζεται το διόραμα «Η Σμύρνη Καίγεται», που προβάλλει τη φυγή στρατιωτών από το μέτωπο καθώς και πρόσφυγες που αποχωρούν από τις πατρογονικές τους εστίες.
Στόχος της έκθεσης είναι η ανάδυση της μνήμης της Μικρασιατικής Καταστροφής, καθώς ακολουθεί τα χνάρια των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στη Μικρά Ασία, τον Πόντο και τη Θράκη, που βίωσαν τον ξεριζωμό από τις πατρογονικές τους εστίες, την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών και την πορεία τους προς τις νέες πατρίδες.
Η επιλογή να παρουσιαστεί στους χώρους της ΔΕΘ κρύβει υψηλούς συμβολισμούς, αφού στον χώρο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης βρισκόταν η Αγία Φωτεινή, ένας από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς συνοικισμούς της Θεσσαλονίκης.
Για την επετειακή έκθεση του δήμου Θεσσαλονίκης έχει δημιουργηθεί ιστοσελίδα https://100hroniamikrasia.gr/.
