Μπαράζ επιθέσεων με δακρυγόνα τύπου 9230 CS Smoke εξαπέλυσαν την Κυριακή οι αστυνομικές δυνάμεις σε βάρος διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν στο Πισοδέρι Φλώρινας για τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδος – Σκοπίων αναφορικά με το ονοματολογικό της πΓΔΜ.
Οι εικόνες που καταγράφηκαν είναι συγκλονιστικές, καθώς η ένταση μεταξύ αστυνομίας – διαδηλωτών ανέβηκε στα ύψη, με αστυνομικούς των ΜΑΤ να κάνουν κατά κόρον χρήση χημικών και κλομπ για να διαλύσουν τη συγκέντρωση. Ενδεικτικό είναι ότι από τις συγκρούσεις τραυματίστηκαν τουλάχιστον οκτώ διαδηλωτές αλλά και πολλοί αστυνομικοί.
Η προϊστορία των δακρυγόνων τύπου CS
Προκειμένου να καταστεί κατανοητός ο ενδεχόμενος κίνδυνος που προκαλείται από την ευρεία χρήση τέτοιου είδους χημικών σκευασμάτων αντιγράφουμε από την εφημερίδα «Ριζοσπάστης»:
Στην πορεία διαμαρτυρίας κατά της επίσκεψης Κλίντον στην Ελλάδα, οι δυνάμεις ασφαλείας επιτέθηκαν κατά των διαδηλωτών με το γνωστό δακρυγόνο CS.
Το CS είναι η ονομασία κάλυψης της χημικής ένωσης ορθο-χλωρο-βενζαλμηλονικό νιτρίλιο, με τον τύπο C10Η5. Πρόκειται για στερεά λευκή κρυσταλλική σκόνη με οξεία πιπεράτη μυρωδιά.
Στα ομοσπονδιακά εργαστήρια της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ κατασκευάζονται πάνω από είκοσι τύποι
συσκευασίας για εκτόξευση του CS, που φθάνουν από τη χειροβομβίδα ΧΜ58, των 20 γραμμαρίων, μέχρι το ΧΜ28 μηχανικό διανεμητή της δραστικής ουσίας σε σακούλες συνολικού βάρους 300 κιλών. Η διασπορά του γίνεται εκρηκτικώς, με φορητούς εκτοξευτήρες ή ως αερόλυμα μέσω πυροτεχνικών σκευασμάτων.
Οι διαδηλωτές της Αθήνας φιλοδωρήθηκαν με χειροβομβίδες 614CS.
Έχει σχεδιαστεί και διαφοροποίηση στο μέγεθος των κόκκων του CS. Για παράδειγμα, το μικρόκοκκο CS1 έχει την ικανότητα να διεισδύει μέχρι τα εσώτερα κοιλώματα του πνευμονικού ιστού, ενώ το πιο χονδρόκοκκο δρα κυρίως στα μάτια. Επίσης, έχει κατασκευαστεί και αδιάβροχη μορφή της ίδιας ουσίας, που οι κόκκοι της είναι καλυμμένοι με σιλικόνη. Έτσι μπορεί να παραμένει δραστήρια στο εξωτερικό περιβάλλον για αρκετές εβδομάδες. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ επιτυγχάνεται με διάλυμα ανθρακικού – διττανθρακικού νατρίου ή με διάλυμα θειώδους νατρίου.
Στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρονται πάνω από 150 έρευνες που αφορούν στη δραστηριότητα, τη σύγκριση με άλλα δακρυγόνα, τους τρόπους και τις συσκευές εκτόξευσης, καθώς και τους βιολογικούς μηχανισμούς δράσης και διάσπασης του CS μέσα στον οργανισμό του ανθρώπου και των πειραματόζωων.
Μεγάλο ποσοστό των ερευνών αυτών είναι αμερικανικές και βρετανικές «πατέντες». Αποτελούν, άρα, επιστημονικά απόρρητα, ώστε να μην είναι προσιτές σε ανεξάρτητους ερευνητές. Σ’ αυτές που έχουν δημοσιευτεί αναφέρονται και οι διαφορετικές επιπτώσεις σε ανθρώπους από διαφορετικές φυλές. Πιο ευαίσθητη είναι η λευκή φυλή και ιδιαίτερα τα ξανθά άτομα.
Το CS προκαλεί ερύθημα στα μάτια και βαριάς μορφής επιπεφυκίτιδα, καθώς και βήχα, κάψιμο στον λαιμό και στένωση στο στήθος. Όταν επιδράσει μεγαλύτερη ποσότητα στο δέρμα, δημιουργεί ερύθημα και φουσκάλες που μοιάζουν με έγκαυμα δευτέρου βαθμού. Η οπτική οξύτητα δεν εξασθενίζει αισθητά, αλλά τα άτομα έχουν δυσκολία να κρατήσουν τα μάτια τους ανοιχτά από την αρχική έκθεση στο CS.
Όπως συμβαίνει με τα κυανούχα, έτσι και στο CSv ΑΝΤΙΔΟΤΟ δρουν τα θειοθειικά άλατα, μόνο που για το CS πρέπει να χορηγηθούν άμεσα.
Ιστορικά, το CS παρασκευάστηκε για άλλο σκοπό, το 1929 από τους Αμερικανούς χημικούς Corson και Stoughton, τα αρχικά του ονόματος των οποίων έδωσαν και το όνομα στο CS. Ως δακρυγόνο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1964 στο Ν. Βιετνάμ. Τον Μάρτιο του 1965, λόγω ενός στρατιωτικού επεισοδίου κοντά στη Σαϊγκόν, το νέο έκανε τον γύρο του κόσμου, ότι οι ΗΠΑ άρχισαν χημικό πόλεμο. Αυτό διαψεύστηκε αμέσως από τους αξιωματούχους της Ουάσινγκτον, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν ισχυριζόμενοι ότι οι δακρυγόνες ουσίες θα χρησιμοποιούνται μόνο για τον «έλεγχο» συλλαλητηρίων και ανάλογων καταστάσεων. Όλο το καλοκαίρι του 1965 δεν αναφέρθηκαν άλλα επεισόδια δακρυγόνων, ενώ συγχρόνως είχε δρομολογηθεί μια καλά οργανωμένη καμπάνια σε στρατιωτικά και εμπορικά περιοδικά, με σκοπό να αποκατασταθεί η εικόνα των ΗΠΑ. Όμως, τον Σεπτέμβριο του 1965 σκηνοθετήθηκε η παρουσίαση του CS σαν «ανθρωπιστικού» όπλου. Κατά τα επόμενα χρόνια αναπτύχθηκε εντατικά η τεχνολογία χρήσης του και πρακτικά, κάθε οπλικό σύστημα που χρησιμοποιούνταν στην Ινδονησία είχε και δυνατότητα χρήσης CS. Αρχίζοντας από χειροβομβίδες μέχρι ειδικά διαμορφωμένα ελικόπτερα ή αγροτικά μηχανήματα που φυσούσαν 5κιλες σακούλες με CS μέσα σε τούνελ. Φυσικό ήταν, με τέτοια χρήση, να υπάρχουν πολλά θύματα λόγω ασφυξίας και πνευμονικού οιδήματος.
Το CS χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα και στον εμφύλιο πόλεμο στη Β. Ιρλανδία.
Γενικά ο αντικειμενικός σκοπός της μαζικής ανάπτυξης του χημικού ήταν να επεκταθεί η αποτελεσματικότητα των συμβατικών όπλων, δηλαδή να πολλαπλασιαστεί η θανατηφόρα απόδοσή τους.
Είναι ενδιαφέρον ότι αναπτύσσει ουσιαστική τοξικότητα και κατά των φυλών. Η χρήση του στα φοιτητικά συλλαλητήρια στο Berkley είχε ως αποτέλεσμα να ξεραθούν πολλά δέντρα στην Πανεπιστημιούπολη. Επίσης, αγρότες παραπονέθηκαν για απώλειες στη σοδειά τους, που προκλήθηκαν από διαρροή από γειτονικό εργοστάσιο παραγωγής του στο New Jersey.
Εκτός του CS υπάρχουν κι άλλες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν οι αστυνομίες. Δύο απ’ αυτές είναι το δακρυγόνο CN (ω-χλωρακετοφαινόνη) και το DM (Adamsit).
Το DM, μάλιστα, χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με δακρυγόνο, ούτως ώστε λόγω της τάσης προς εμετό να αναγκαστεί ο «εχθρός» να αφαιρέσει τη μάσκα, οπότε υπόκειται στην επιρροή των δακρυγόνων.
Γενικά τα σημερινά χημικά όπλα μπορούμε να τα διαιρέσουμε σε αυτά που δρουν θανατηφόρα και σε αυτά που καθιστούν τους στρατιώτες ανίκανους να πολεμήσουν, με το να τους προκαλούν είτε ερεθισμό στα μάτια ή στο αναπνευστικό ή στο δέρμα, είτε εμετό ή απώλεια ισορροπίας ή δυνατότητας προσανατολισμού.
Στην ομάδα των θανατηφόρων ανήκουν τα δηλητηριώδη αέρια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς και τα νευροτοξικά που ανακαλύφθηκαν κατά την έρευνα για εντομοκτόνα, όπως το Tabun κι άλλα.
Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ τους έχουν δώσει τις κωδικές ονομασίες GA, GB, GD, GF, καθώς επίσης
VE και VX, όπου το G = αναπνευστικά δηλητήρια και V = δηλητήρια επαφής του δέρματος. Η χημική σύσταση αυτών των αερίων επαφής του Tabun, Soman, Sarin είναι = παράγωγα του εστέρος του φωσφορικού οξέος, τα οποία αδρανοποιούν το ένζυμο Χοληνεστεράση του ανθρώπινου οργανισμού και το οποίο είναι απαραίτητο για τη μεταφορά των νευρικών ερεθισμάτων.
Όλα αυτά τα χημικά όπλα ανήκουν στα «μέσα μαζικής καταστροφής», η χρήση των οποίων αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο. Βεβαίως, οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που δεν έχει επικυρώσει το σχετικό «Πρωτόκολλο της Γενεύης».
Αντ’ αυτού όμως, τον Σεπτέμβριο του 1972, σε σύσκεψη στο Fort Detrick, οι εκπρόσωποι των επιστημονικών επιτροπών για χημικά και βιολογικά όπλα πληροφορήθηκαν ότι είναι υπό εξέλιξη εμβόλια (!!) που περιέχουν οργανοφωσφορικές ενώσεις σαν αντιγόνα κατά των δακρυγόνων και αυτά θεωρούνται ως πολλά υποσχόμενα στο αμυντικό οπλοστάσιο.
Επιπλέον πληροφορίες για τη δραστικότητα
Όπως γίνεται σαφές από τα παραπάνω, τα χημικά σκευάσματα τύπου CS μπορεί να επιδράσουν ιδιαίτερα άσχημα στον ανθρώπινο οργανισμό και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στο δέρμα και στα μάτια.
Ενδεικτική είναι η μελέτη τεσσάρων Ισραηλινών γιατρών στην έκδοση «Τα αρχεία της τοξικολογίας». Όπως αναφέρεται σε αυτή, το δακρυγόνο CS αποτελεί ένα τοξικό χημικό ερεθιστικό, το οποίο «σε μεγάλες δόσεις, σε κλειστούς χώρους ή σε παρατεταμένη έκθεση, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, ενώ έχουν αναφερθεί θάνατοι από τους δακρυγόνους παράγοντες».
Οι επιστημονικές προειδοποιήσεις ώστε να μη χρησιμοποιείται το CS σε κλειστούς χώρους είναι αρκετές και πολύ σοβαρές. Εδώ και δεκαετίες το δακρυγόνο CS προκαλεί έντονα ερωτήματα. Το 1988 σε άρθρο της σύνταξης της ιατρικής επιθεώρησης «Lancet» οι συγγραφείς απαίτησαν ένα μορατόριουμ στη χρήση αυτών των χημικών ουσιών, ώστε να ερευνηθούν περαιτέρω οι μακροχρόνιες συνέπειές τους ειδικά στον τομέα της καρκινογένεσης.
Tα μέσα ελέγχου για την αντιμετώπιση (δυναμικών μορφών) επεισοδίων τα οποία προμηθεύεται και χρησιμοποιεί η Ελληνική Αστυνομία από το 1998 και μετά παράγονται σε εργοστάσια δυτικών χωρών και περιέχουν την ουσία CS στην ελάχιστη επιτρεπτή συγκέντρωση. Τις χειροβομβίδες νέφους με CS τις προμηθεύουν οι εταιρείες Non Lethal Technologies και CSI.
«Είναι ελεγμένα και δοκιμασμένα. Δεν αποτελούν κίνδυνο»
Από τη μεριά τους πάντως, πηγές από το αστυνομικό ρεπορτάζ, αναφερόμενες στα χημικά σκευάσματα τύπου CS, επισημαίνουν στο zougla.gr πως τα εν λόγω σκευάσματα είναι ελεγμένα και δοκιμασμένα, προσθέτοντας ότι χρησιμοποιούνται από τις περισσότερες αστυνομίες του κόσμου.
«Πρόκειται για χημικά που η σύνθεσή τους δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία των πολιτών. Κίνδυνος προκαλείται σε περίπτωση που το σκεύασμα λήξει, καθώς τότε έχουμε τη λεγόμενη στη χημεία ανατροπή δεδομένων. Πρόκειται, στην ουσία, για αλλαγή των στοιχείων και είναι επικίνδυνη» τονίζουν.
