Τι είναι «κάγκουρας»; Τι σημαίνει «γενόσημο» και τι «μπαχαλάκιας» και «ιντερνετάκιας»; Είναι ορισμένα από τις «μοντέρνες» λέξεις που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια αλλά δεν υπήρχαν σε λεξικά.
Έπειτα από μια δεκαετή έρευνα δημιουργήθηκε το «Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας», το οποίο καταγράφει νεολογισμούς της ελληνικής γλώσσας, σημειώνει τη διπλή ορθογραφία όπου υφίσταται, και χρησιμοποιεί παραδείγματα από διαλόγους της καθημερινότητας.
Στο λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών συμπεριλαμβάνονται νεολογισμοί, όπως «ιός Εμπολα», «άμπερ αλέρτ», «τηλεμαϊντανός», «αεροκουρτίνα», «μπότοξ» και «γενόσημα», λήμματα που προέρχονται από τη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, λέξεις με νέες σημασίες, αλλά και φράσεις της αργκό, όπως «κάγκουρας», «ιντερνετάκιας», «μπαχαλάκιας» ή «μπουζουκλερί».
Η υλοποίηση του λεξικού, που περιλαμβάνει τρία εκατομμύρια λέξεις-ψηφίδες, 75.000 λήμματα και 103 γνωστικούς τομείς σε 1.819 σελίδες κόστισε περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ, ενώ θα διατίθεται προς 48 ευρώ.
«Βασικοί στόχοι του λεξικού είναι η ανάδειξη του πλούτου και της εκφραστικής πληρότητας της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας, χωρίς να παραγκωνίζεται η κληρονομιά της, καθώς και η παροχή όλων των απαραίτητων λεξικογραφικών υλικών για τους ερευνητές» εξήγησε κατά την παρουσίαση του λεξικού τη Δευτέρα, ο επιστημονικός συντονιστής του, καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης.
Το λεξικό βασίζεται σε μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων με 120.000 λήμματα, από τα οποία συμπεριλήφθηκαν στις σελίδες του τα 75.000.
Το λεξικό περιλαμβάνει 10 καινοτομίες:
– Κατάρτιση του λημματολογίου από εκτενείς βάσεις δεδομένων, όπως, κατά κύριο λόγο: Εθνικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (ΕΘΕΓ), InterActive Terminology for Europe (IATE), μηχανή αναζήτησης Google, ηλεκτρονικές βάσεις και ηλεκτρονικά λεξικά της αγγλικής, γαλλικής, γερμανικής, ιταλικής και ισπανικής γλώσσας, επιμέρους βάσεις δεδομένων της Ακαδημίας Αθηνών).
– Καθιέρωση διπλής ορθογράφησης για ορισμένες λέξεις: αβγό-αυγό, κτίριο-κτήριο, ορθοπαιδικός-ορθοπεδικός.
– Σύντομοι και ουσιαστικοί ορισμοί των λημμάτων.
– Αναγραφή της επιστημονικής ονομασίας ζώων και φυτών.
– Ενοποίηση σημασιών. Διάκριση της σημασίας από τη χρήση.
– Καταγραφή αυθεντικών παραδειγμάτων.
– Αναλυτική παρουσίαση των συνδυαστικών δυνατοτήτων των λέξεων: ομορφιά: αγγελική, αξεπέραστη, απίστευτη, απόλυτη, ασύγκριτη, διακριτική, εκθαμβωτική, εκρηκτική, εντυπωσιακή, εξαιρετική, εξωτική, κλασική, μαγευτική, μοναδική, τεχνητή. Ανδρική, γυναικεία, εξωτερική, εσωτερική, πνευματική, σωματική, ψυχική.
– Ακριβής υφολογικός προσδιορισμός λέξεων και εκφράσεων.
– Πραγμάτευση των στερεότυπων ή ιδιωματικών εκφράσεων και σταθερών λεξιλογικών συνάψεων σε νέα βάση στο τέλος κάθε λήμματος. Βλ. τα λήμματα ζωή, μάτι.
– Παράθεση της χρονολογίας εμφάνισης των αγγλικών και γαλλικών λέξεων, όπως και των στερεότυπων εκφράσεων. Ανοίγονται έτσι νέοι ορίζοντες σε θέματα Ιστορίας του πολιτισμού και των επιστημών. Ενδεικτικά παραδείγματα: βιταμίνη
