«Πονοκέφαλο» στη διοίκηση του ΟΑΣΑ έχει προκαλέσει η πρόσφατη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για το ηλεκτρονικό εισιτήριο στις αστικές συγκοινωνίες.
Συσσωρευμένη η δυσαρέσκεια του επιβατικού κοινού για το… φακέλωμα που επιχειρείται στις μετακινήσεις τουΗ εν λόγω Αρχή, μάλιστα, έστειλε έγγραφο στα κεντρικά γραφεία του οργανισμού, ζητώντας απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων πριν το μέτρο τεθεί σε ισχύ. Μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος να θιγούν ελευθερίες και δικαιώματα από την εφαρμογή του μέτρου, υπογραμμίζοντας ότι οι μετακινήσεις των επιβατών χάνουν με το προσωποποιημένο ηλεκτρονικό εισιτήριο την ανωνυμία τους κι αυτό θίγει το δικαίωμα της πληροφοριακής αυτοδιάθεσης και το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Η Αρχή θεωρεί ότι τα δεδομένα στην επιφάνεια της κάρτας (ονοματεπώνυμο, φωτογραφία) και στο chip της κάρτας (αριθμός κάρτας, προφίλ (τύπος) χρήστη και ημερομηνία λήξης δικαιώματος) είναι κατ’ αρχάς πρόσφορα σε σχέση με τους επιδιωκόμενους σκοπούς, γι’ αυτό και πρέπει τα δεδομένα στο chip της κάρτας να τηρούνται με ασφάλεια (ιδίως, κρυπτογραφημένα), προκειμένου, π.χ., ενδεχόμενη απώλεια της κάρτας να μην μπορεί να επιτρέψει σε κάποιον τρίτο να ανακαλύψει και το ιστορικό των μετακινήσεών του.
Ες αύριον τα σπουδαία
Αυτό, βέβαια, διόλου δεν εμπόδισε τον ΟΑΣΑ να ανακοινώσει μία ημέρα αργότερα την πιλοτική εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, αποφεύγοντας να δώσει σαφείς απαντήσεις, καθώς η «αιμορραγία» από τη «λαθρεπιβίβαση» συνεχίζεται και γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, αφού οι έλεγχοι στους συρμούς είναι ελάχιστοι. Έχοντας ρίξει ολόκληρο το βάρος (οικονομικό) και την προσοχή της στην εγκατάσταση του κατάλληλου εξοπλισμού στις εισόδους-εξόδους των σταθμών και στην τοποθέτηση των νέων μηχανημάτων έκδοσης, η διοίκηση αδυνατεί να προβεί σε αυστηρούς και συνεχείς ελέγχους (καθώς λεφτά δεν υπάρχουν), με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι επιβάτες να μην ακυρώνουν τα εισιτήριά τους και η «τρύπα» στους ισολογισμούς του οργανισμού να μεγαλώνει.
Έρχονται προσφυγές…
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, όταν ενεργοποιηθούν οι μπάρες, θα ακολουθήσει «βροχή» προσφυγών στα αρμόδια δικαστήρια, καθώς ο οργανισμός καθυστερεί να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση σε τι εξυπηρετούν όλα αυτά τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ΑΜΚΑ κ.λπ.) που θα έχει το προσωποποιημένο ηλεκτρονικό εισιτήριο.
Όπως τονίζουν αρκετοί πολίτες, είναι αδιανόητο να υπάρχουν μη κρυπτογραφημένα δεδομένα σε κοινή θέα και ο επιβάτης να είναι εκτεθειμένος ανά πάσα στιγμή σε τρίτους σε περίπτωση απώλειας της κάρτας. Σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορεί ο οποιοσδήποτε να γνωρίζει «χαρτί και καλαμάρι» τις καθημερινές μετακινήσεις του κατόχου (το μέρος και την ώρα που πηγαίνει) και έτσι να μπορεί να προβεί ανενόχλητος σε παράνομες ενέργειες (π.χ. διάρρηξη κατοικίας).
Προχειρότητα
Το ηλεκτρονικό εισιτήριο έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και έχει οδηγήσει σε αύξηση εσόδων και σημαντική μείωση της «λαθρεπιβίβασης». Ωστόσο, στην Ελλάδα το μέτρο αυτό κινδυνεύει με «ναυάγιο», εφόσον δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές (π.χ. αφαίρεση ΑΜΚΑ ή και ονόματος κατόχου). Μέχρι, όμως, να γίνουν αυτές, το βέβαιο είναι ότι θα υπάρξουν νέες καθυστερήσεις και ακόμα μεγαλύτερη «αιμορραγία» στα ταμεία του οργανισμού, καθώς για πολλοστή φορά επικράτησε η προχειρότητα και η υλοποίηση ενός σχεδίου χωρίς τον υπολογισμό όλων των παραμέτρων. Εκτιμάται πως στην Ελλάδα η απώλεια εσόδων από τη μη επικύρωση εισιτηρίων ανέρχεται σε 60 εκατ. ευρώ περίπου. Στα σχέδια του ΟΑΣΑ, πάντως, είναι το ηλεκτρονικό εισιτήριο να τεθεί σε πλήρη ισχύ τον Απρίλιο.
Ήδη από την 1η Φεβρουαρίου άρχισε η πρώτη φάση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου για λεωφορεία, τρόλεϊ, ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και τραμ. Ειδικότερα, ξεκίνησε δοκιμαστικά η πώληση μόνο του νέου τύπου εισιτηρίου του ΟΑΣΑ από τρεις σταθμούς του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου (Κηφισιά, Μαρούσι και Καλλιθέα) και από τη στάση τραμ στο Σύνταγμα. Το σύστημα αναμένεται να εφαρμοστεί πλήρως σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς από τον Απρίλιο.
Τότε, οι επιβάτες θα έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν όταν αγοράζουν ή επαναφορτίζουν τα ηλεκτρονικά τους εισιτήρια και με τη χρήση πιστωτικών καρτών στα αυτόματα μηχανήματα, μέσω του διαδικτύου και μέσω έξυπνων κινητών. Η διάθεση εισιτηρίων θα γίνεται από αυτόματους πωλητές (όσους δεν έχουν καταστραφεί από βανδαλισμούς) και σε πρώτη φάση δεν θα εκδίδονται κάρτες. Ουσιαστικά, κατά την πρώτη φάση οι επιβάτες θα μπορούν να φορτίζουν το πολλαπλό εισιτήριο με προϊόντα κομίστρου, όπως το ημερήσιο, το 5ήμερο, το 3ήμερο, τα κανονικά εισιτήρια αεροδρομίου για το μετρό και τα λεωφορεία express. Οι υπόλοιποι τύποι κομίστρου χαμηλότερης αξίας θα ενσωματωθούν σταδιακά στο νέο σύστημα.
Η διοίκηση υποστηρίζει, μάλιστα, ότι ο κάτοχος θα βγει κερδισμένος. Ερώτημα, όμως, παραμένει το αν αξίζει να θυσιάζονται τα προσωπικά δεδομένα στον βωμό μιας έκπτωσης λίγων ευρώ τον μήνα…
