Συνέντευξη – Επιμέλεια: Αμαλία Σοφιανοπούλου
Κρατική ολιγωρία και μικροκομματικά συμφέροντα. Αυτοί είναι οι λόγοι που σήμερα η χώρα δεν διαθέτει το σύστημα για την έγκαιρη αντιμετώπιση των πυρκαγιών που είχε αναπτύξει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ήδη από το 2007, όπως καταγγέλλει στην «Ζούγκλα» ο ομότιμος καθηγητής της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ και πρώην πρύτανης κ. Νίκος Μαρκάτος.
Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει ο ίδιος, πριν αρκετά χρόνια ανελήφθη από το ΕΜΠ ένα έργο της τότε Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας με τίτλο «Επιχειρησιακό σύστημα σχεδιασμού και υποστήριξης αποφάσεων για την διαχείριση δασικών πυρκαγιών» το οποίο ολοκληρώθηκε το 2007 και τα αποτελέσματά του δημοσιεύθηκαν σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Το συγκεκριμένο σύστημα διέθετε λογισμικό προσομοίωσης δασικών πυρκαγιών το οποίο μπορούσε να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η φωτιά στα επόμενα λεπτά, λογισμικό βελτιστοποίησης εκκένωσης των περιοχών, λογισμικό σχεδιασμού και χωροθέτησης μικρών κινητών μονάδων άμεσης επέμβασης που καθοδηγεί τα πυροσβεστικά προς τα εκεί που προβλέπει ότι θα κατευθυνθεί η πυρκαγιά αλλά και λογισμικό δρομολόγησης των επίγειων μέσων.
Οι μεγάλες πυρκαγιές του 2007 έγιναν η αφορμή για να ξεκινήσει η συζήτηση για την εφαρμογή του συγκεκριμένου συστήματος η οποία όμως βρήκε εμπόδιο στις διαφωνίες δασολόγων, δασικής υπηρεσίας, πυροσβεστικής και πολιτικής προστασίας. Το διακύβευμα, όπως αναφέρει ο κ. Μαρκάτος, ήταν ποιος είναι αρμόδιος και για ποιο πράγμα, ποιον διατάζει και πότε. Όταν την ίδια χρονιά προκηρύχθηκαν έργα πληροφορικής για την διαχείριση κρίσεων δασικών πυρκαγιών με δικαιούχους τις νομαρχίες η επιστημονική ομάδα του ΕΜΠ ενημέρωσε τον αρμόδιο φορέα για την ύπαρξη αυτών των εργαλείων που θα έπρεπε να αξιοποιηθούν σε όλη την Ελλάδα, για να πάρει την απάντηση πως «πρέπει να λειτουργήσει η αγορά». Με άλλα λόγια τα συστήματα αυτά, θα έπρεπε να κατασκευαστούν από εταιρείες πληροφορικής που θα επιλέγονταν με ανεξάρτητες για κάθε νομαρχία διαγωνιστικές διαδικασίες. Ωστόσο ούτε αυτό συνέβη ποτέ καθώς η μια εταιρεία έκανε ενστάσεις στην άλλη ενώ οι νομαρχίες αρνούνταν να συνεργαστούν σε περίπτωση που η φωτιά περνούσε από τον έναν νομό στον άλλον.
Έπειτα από λίγο καιρό η επιστημονική ομάδα προσπάθησε εκ νέου να κινήσει τις διαδικασίες για την εφαρμογή του συστήματος και απευθύνθηκε αυτήν την φορά στην κυβέρνηση λέγοντας στο γραφείο του αρμόδιου Υπουργού πως το πανεπιστήμιο θα διαθέσει δωρεάν τα εργαλεία. Τι απάντησαν; «Γιατί μας τα δίνετε δωρεάν αφού δεν ανήκετε στο ίδιο κόμμα».
«Με αυτό το σύστημα η πυρκαγιά στην Βορειοανατολική Αττική θα είχε σταματήσει στην κορυφογραμμή της Πεντέλης»
Όσον αφορά την μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στην βορειοανατολική Αττική στις 11 Αυγούστου, οι πολιτικές ευθύνες, όπως τονίζει ο κ. Μαρκάτος, είναι τεράστιες, αφού η φωτιά έφτασε για πρώτη φορά στον οικιστικό ιστό προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Οι εκκλήσεις της Δημάρχου Πεντέλης για αποστολή εναέριων μέσων έπεσαν στο κενό ενώ τα λίγα αεροσκάφη που κατέφθασαν ξέμειναν από νερό την στιγμή που στην περιοχή υπάρχουν δύο μεγάλες δεξαμενές. «Είναι απαράδεκτο ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας να λέει ότι λίγοι συμπολίτες μας επλήγησαν», αναφέρει ο κ. Μαρκάτος.
Οι εκτεταμένες καταστροφές που βλέπουμε σήμερα θα μπορούσαν ωστόσο να είχαν περιοριστεί εάν είχε εφαρμοστεί το σύστημα που ανέπτυξε το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. «Με το σύστημα αυτό η πυρκαγιά θα σταματούσε στην κορυφογραμμή της Πεντέλης. Θα οδηγούσε τους πυροσβέστες στις πιο κατάλληλες θέσεις για την κατάσβεση της πυρκαγιάς και θα προέβλεπε πού θα πάει η πυρκαγιά για να αποστείλει τις δυνάμεις στα κατάλληλα σημεία».
Αναφορικά με τα λάθη που έγιναν στην διαχείριση της πυρκαγιάς ο καθηγητής τονίζει: «Όπως φάνηκε, παρ’ ότι μας είχαν πει ότι ήταν έτοιμοι για mega πυρκαγιές, δεν ήταν. Τα πυροσβεστικά αεροσκάφη δεν ξεκινούσαν από νωρίς το πρωί όπως θα μπορούσαν. Ο στόλος των εναέριων μέσων που έχουμε είναι ανεπαρκής και δεν φρόντισαν να τον ανανεώσουν ενώ δεν ζήτησαν έγκαιρα την βοήθεια των ξένων δυνάμεων υποτιμώντας την φωτιά. Τέλος δεν απάντησαν στις επανειλημμένες εκκλήσεις της δημάρχου Πεντέλης για την αποστολή εναέριων μέσων».
Δείτε ολόκληρη την συνέντευξη του καθηγητή Νίκου Μαρκάτου στη «Ζούγκλα»:
