Σαπίζουν τα εκθέματα στο Πολεμικό Μουσείο

Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης

Σπουδαία κειμήλια της μακραίωνης ιστορίας μας, όπλα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τους αγώνες του έθνους από την εποχή του Λεωνίδα μέχρι αυτή του Νικηφόρου Φωκά, του Μάρκου Μπότσαρη και των στρατιωτών του 1940, κινδυνεύουν από τη φθορά, πολύ απλά διότι ο ελληνικός στρατός, στην κατοχή του οποίου ανήκουν, αδυνατεί να τα… συντηρήσει αποτελεσματικά και επαρκώς! 

Αυτό το εξωφρενικό γεγονός, εν όψει και των εορτασμών των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, προκύπτει από ασφαλείς πληροφορίες του zougla.gr, σχετικά με την κατάσταση λειτουργίας του Πολεμικού Μουσείου, οι αποθήκες του οποίου είναι γεμάτες… Ιστορία, παραμένουν όμως επί μακρόν… κλειδωμένες (!), χωρίς οι ειδικοί συντηρητές να έχουν άμεση δυνατότητα πρόσβασης, όπως καταγγέλλουν στο zougla.gr. 

Συγκεκριμένα, στις αποθήκες υπάρχουν πάμπολλα κειμήλια, όπλα, αλλά και πίνακες ζωγραφικής από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και ιδιωτικές συλλογές που έχουν γίνει δωρεά στο μουσείο, όπως η περίφημη ιδιωτική συλλογή του Σαρόγλου. Στον ίδιο χώρο βρίσκονται και οι αίθουσες στολών και παλαιών χαρτών.

Σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες του zougla.gr, οι αποθήκες του Πολεμικού Μουσείου δεν είναι προσβάσιμες από τους ειδικούς συντηρητές και τους ιστορικούς εδώ και πολλούς μήνες, διότι ο προηγούμενος υπεύθυνος διαχειριστής υλικού δεν… παρέδωσε ποτέ τα κλειδιά από το καλοκαίρι του 2018, οπότε και έφυγε με μετάθεση! Σημειώνεται, δε, πως ο συγκεκριμένος υπεύθυνος βρισκόταν στο ίδιο πόστο από το 2007, δηλαδή επί 11 χρόνια, γεγονός ασυνήθιστο, χωρίς παράλληλα να είναι πιστοποιημένος συντηρητής κειμηλίων ή έργων τέχνης.

Κύκλοι του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας πάντως, τονίζουν στο zougla.gr πως ο συγκεκριμένος αξιωματικός παραδίδει σταδιακά την υπηρεσία του, καθώς πρόκειται για μια μακρά διαδικασία, που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και λεπτομερείς εργασίες, δεδομένου ότι πρόκειται για πολλά κειμήλια. Όπως τονίζουν επίσης, ο αξιωματικός μετατέθηκε σε μονάδα εντός Αττικής, και παράλληλα με τα νέα του καθήκοντα, τρεις φορές την εβδομάδα επισκέπτεται το Μουσείο, προκειμένου να συνεχίσει τις εργασίες της παράδοσης.

Άγνωστο είναι πότε θα έχει ολοκληρωθεί η παράδοση και θα λάβει τα κλειδιά των αποθηκών ο επόμενος, που, κανονικά, θα πρέπει να βρίσκεται καθημερινά στη συγκεκριμένη υπηρεσία του.

Πάντως, με την ανοχή του Δ.Σ. του Μουσείου, οι αποθήκες ουσιαστικά… υπολειτουργούν, συντήρηση δεν γίνεται, ενώ ερωτήματα εγείρει και η καταγραφή των εκθεμάτων, η οποία δεν έχει πραγματοποιηθεί οργανωμένα επί σειρά ετών. Οι ίδιοι κύκλοι του Υπουργείου πάντως αναφέρουν ότι η καταγραφή έχει γίνει κανονικά.  

Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες του zougla.gr, κατά τις πρόσφατες νεροποντές, σημειώθηκε εισροή υδάτων σε μέρος των αποθηκών. Η λύση που βρέθηκε ήταν να ανοίξουν για λίγη ώρα οι αποθήκες από τον κάτοχο των κλειδιών, και να τοποθετηθεί… αφυγραντήρας!

Πλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κειμήλια και τα όπλα κινδυνεύουν πέρα από τη φθορά του χρόνου -αφού δεν συντηρούνται- και από τη μούχλα…

Ωστόσο, κύκλοι του υπουργείου αναφέρουν ότι επρόκειτο για μια απλή διαρροή στον τοίχο, που προέκυψε από το φυσιολογικό φαινόμενο της διαστολής και συστολής των σωληνώσεων, που είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί υγρασία σε συγκεκριμένη αίθουσα. Το πρόβλημα λύθηκε, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους κύκλους, έπειτα από λίγες ώρες. 

Φωτογραφίες από τις μόνιμα κλειδωμένες πόρτες των αποθηκών:

Πέραν της πρόσφατης αυτής αμέλειας επαρκούς προστασίας, όπως φαίνεται, των μουσειακών εκθεμάτων της Ιστορίας μας, το πρόβλημα με το Πολεμικό Μουσείο είναι δομικό. Οι αποθήκες ούτως ή άλλως δεν λειτουργούν σύμφωνα με όσα ορίζουν οι μουσειακές προδιαγραφές – μεταξύ άλλων με την υποχρέωση της τακτικής συντήρησης-, αλλά μάλλον σαν… αποθήκη οπλισμού ενός παροπλισμένου στρατοπέδου…

Αλλάζει ο ιδρυτικός νόμος του Πολεμικού Μουσείου

Σύμφωνα με ειδικούς, το πρόβλημα αυτό ανάγεται στην περίοδο της Χούντας και στο μακρινό 1969, οπότε και θεσπίστηκε νόμος σύμφωνα με τον οποίο στις θέσεις προέδρου και αντιπροέδρου του Μουσείου ορίζεται ότι θα πρέπει να τοποθετούνται απόστρατοι των Ενόπλων Δυνάμεων. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, δεν υπάρχει καν διευθυντής στο μουσείο.

Η προβληματική αυτή κατάσταση φαίνεται ότι έγινε αντιληπτή από τη νέα ηγεσία του υπουργείου, όπως και η ανάγκη της διοίκησης ενός αμιγώς μουσειακού χώρου με επιστημονική-ιστορική προσέγγιση, και όχι με τη στρατιωτική, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. 

Έτσι στις 22 Οκτωβρίου 2019 με την τροποποίηση του άρθρου 5 του ν.δ. 132/1969, που υπογράφεται από τους υπουργούς Εθνικής Άμυνας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Οικονομικών, ορίζεται ότι «είναι δυνατός ο διορισμός διακεκριμένων επιστημόνων στις θέσεις του προέδρου και των αντιπροέδρων του Δ.Σ. του Πολεμικού Μουσείου». 

«Η παροχή της δυνατότητας ανάθεσης των καθηκόντων του προέδρου και των αντιπροέδρων του Δ.Σ. και σε διακεκριμένους επιστήμονες, οι οποίοι διαθέτουν την απαιτούμενη επιστημονική και επαγγελματική κατάρτιση, συνάδει με την εξυπηρέτηση της αποστολής και του σκοπού του Πολεμικού Μουσείου. Ιδιαίτερα η φύση της αποστολής του Πολεμικού Μουσείου ως χώρου ανάδειξης της πολεμικής ιστορίας της Ελλάδας, η διοργάνωση ποικίλων δράσεων και εκδηλώσεων ως μέσο επίτευξης του σκοπού του και η επικοινωνία με το ευρύ κοινό επιτρέπουν την ανάθεση των καθηκόντων αυτών τόσο σε ανώτατους αξιωματικούς όσο και σε διακεκριμένους επιστήμονες. Παράλληλα επανακαθορίζεται η πρόβλεψη σχετικά με την εκπροσώπηση και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία αναφέρεται πλέον στο σύνολο των μελών του Δ.Σ. του Πολεμικού Μουσείου» αναφέρεται στη συγκεκριμένη τροπολογία.