Πρωτοχρονιά με τις μνήμες

Συνηθίζεται να «φλυαρούμε» αυτές τις ημέρες στέλνοντας μηνύματα, υποσχέσεις και δεσμεύσεις για το νέον έτος, ακολουθώντας μια μακρά παράδοση των ανθρώπων που επιθυμούν -και δικαιολογημένα- το αύριο να είναι καλύτερο από το σήμερα.

Αυτήν την Πρωτοχρονιά προτείνουμε, αντίθετα, μια ματιά στο παρελθόν με τον φακό της Δήμητρας Στασινοπούλου αλλά και τις «λέξεις» του Γιώργου Σεφέρη, μια που αυτός ο Μικρασιάτης από τα Βουρλά ήξερε να διαπερνά την απλή εικόνα και να ταξιδεύει στα έγκατα της γλώσσας μας και άρα της Ιστορίας μας. Της αυθεντικής κι όχι της φλύαρης εκδοχής της.

Ένα ταξίδι στην Καππαδοκία λοιπόν, στα έγκατα, κατά κυριολεξία, της σκαμμένης στον ασβεστόλιθο συλλογικής μνήμης. Ένα ταξίδι στον Πόντο με τη γλώσσα χαραγμένη στα βράχια του Καυκάσου, αλυσοδεμένη πάνω στα βουνά αυτά σαν τον Προμηθέα. Σαν τελευταία πινελιά ένα οδοιπορικό στη Μικρά Ασία, αυτόν τον τόπο τον μικρό τον…. Μέγα, τη γη της Μαίας, την κοινή μητέρα της γλώσσας μας, τη μήτρα, το αλφαβητάρι της ελληνικότητάς μας.

Γράφει η Δήμητρα Στασινοπούλου:

«Τέσσερα βίντεο με τα ταξίδια μου στη Μικρά Ασία, την Καππαδοκία, τον Πόντο και την Ανατολική Τουρκία. Αναζητώντας το Ελληνικό στοιχείο μέσα στο πέρασμα των αιώνων στις περιοχές αυτές που σήμερα προσδιορίζονται με το όνομα ”Τουρκία” και που οι Έλληνες ονόμασαν παλιά ”Ανατολία”, στην κυριολεξία Τόπο του Ανατέλλοντος Ηλίου, οριοθετώντας την στα Ανατολικά της Ελλάδας.

»Νιώθω την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας τους τόπους που επισκέφτηκα και μου προξένησαν τόση συγκίνηση και να σας παρακινήσω να κάνετε και εσείς αυτό το προσκύνημα – πολλά από αυτά ίσως δεν υπάρχουν αύριο. Είναι ταξίδια με ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για κάθε Έλληνα και γνωριμία με έναν τόπο που, από την Αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους, κράτησε την Ελληνικότητά του, αλλά και γνώρισε το σκληρό πρόσωπο της Ιστορίας».

Ας θυμηθούμε τα λόγια του Μικρασιάτη Γιώργου Σεφέρη

Πρέπει να μπορεί κανείς να ζήσει με άνεση ένα διάστημα σ’ αυτά τα μέρη. Να ιδεί και να ξαναϊδεί ν’ αργοπορήσει, να στοχαστεί και ν’ αναμετρήσει, πρέπει να έχει κανείς τον τρόπο να παραβάλει και να κοιτάξει τι χάθηκε ανεπανόρθωτα και ό,τι μένει από τα καταπληκτικά τούτα αφιερώματα στον Θεό ενός σβησμένου κόσμου.

Κι αν τύχει και είναι Έλληνας, πρέπει να έχει τον πόθο να κοιτάξει από πιο κοντά τι χρωστάμε και τι δε χρωστάμε — αλλά νομίζω ότι χρωστάμε πολλά — στο σταυροδρόμι αυτής της Άκρης, που είναι συνάμα ένα ανυποψίαστο, για τους περισσότερους, χωνευτήρι ρευμάτων Ανατολής, Βοριά, Νοτιά και Δύσης. Πρέπει να έχει την ιδιοσυγκρασία να ιδεί αυτό που λέμε Ελληνική παράδοση, εν κινήσει, όπου το μικρό και το λησμονημένο μπορεί να έχει την ίδια σημασία με τα απαρασάλευτα μνημεία της τέχνης.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΑΣ – ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ