Ρεπορτάζ: Λευτέρης Χ. Θεοδωρακόπουλος
Φωτογραφίες: Γιώργος Δαγαλάκης
Ο Τύπος που «αργοσβήνει» και ο κόσμος που του έχει γυρίσει την πλάτη
Ο κ. Νίκος είναι κάθε μέρα εκεί, στην συμβολή των οδών Αιόλου και Λυκούργου επί 31 χρόνια συνεχόμενα. Πουλάει εφημερίδες και περιοδικά. Αυτή την περίοδο και Καζαμίες.
Ο ίδιος μιλώντας στη Ζούγκλα αναφέρει πως αλλάξανε οι εποχές και μαζί τους οι άνθρωποι. Πως οι εφημερίδες πλέον δεν «φεύγουν», πως ο κόσμος σήμερα δεν διαβάζει και πως οι καζαμίες που άλλοτε δεν προλάβαιναν να στηθούν στους πάγκους σήμερα είναι στοίβες σε αυτούς.
«Τριάντα χρόνια είμαι σε αυτό το πεζοδρόμιο, πίσω από του Λαμπρόπουλου εδώ στην Αιόλου. Από το 1993 έως και σήμερα δεν έχω λείψει μέρα. Όταν ξεκίνησα εδώ ο κόσμος διάβαζε πολύ, οι εφημερίδες έφευγαν πριν τις 12 το μεσημέρι και λίγο μετά τα περιοδικά. Ειδικά τότε που τα περιοδικά ήταν μόδα, ήταν ποικίλης ύλης τα έπαιρναν όλοι, όλες τις ώρες, παππούδες, παιδιά, έφηβοι, γυναίκες… Ωραίες εποχές. Σήμερα οι εφημερίδες που φεύγουν πιο πολύ τις καθημερινές είναι τα Νέα και η Καθημερινή, οι άλλες δύσκολα. Οι Κυριακάτικες τραβάνε λίγο περισσότερο αλλά και αυτές έχουν πλέον ένα ταβάνι. Πέρασαν τα χρόνια που πούλαγαν αστρονομικά… ανεπιστρεπτί. Δυστυχώς η επέλαση του διαδικτύου είχε συνέπειες και στο δικό μας μεροκάματο. Έναν πάγκο έχουμε και έχουμε σ’ αυτόν συνεταίρους την εφορία, τον δήμο και εμείς προσπαθούμε από το μικρό ποσοστό που έχουμε από την πώληση του Τύπου να ζήσουμε τις οικογένειες μας», λέει χαρακτηριστικά στη Ζούγκλα ο κ. Νίκος με δραματικό ύφος.
Στο πρόσωπο του κανείς βλέπει μια Ελλάδα διαφορετική από τη σημερινή, την Ελλάδα της ντομπροσύνης και του μεροκάματου, της τιμιότητας, τον ρωτάμε ποια είναι η αγαπημένη του εφημερίδα και απαντά αφοπλιστικά, «Ο Ριζοσπάστης! Τις διαβάζω όλες, κάθε μέρα εδώ και 30 χρόνια. Η πιο σταθερή στις απόψεις της και με ρεπορτάζ που σέβεται και προασπίζει τα δικαιώματα του εργαζομένου είναι ο Ριζοσπάστης. Και τολμώ να πω πως είναι και προφητική εφημερίδα. Είχε γράψει τα πάντα πριν χρόνια πως θα γίνουν σήμερα και πως θα είναι τα επόμενα χρόνια. Δεν έκρυψε ποτέ κάτι κάθε άλλο, δυστυχώς επιβεβαιώνεται κάθε μέρα όλα αυτά τα χρόνια και μάλιστα γράφει ότι θα έρθουν και χειρότερες ημέρες».
Οι καζαμίες
Ανάμεσα στα περιοδικά και τις εφημερίδες στον πάγκο του κ. Νίκου υπάρχουν και χρωματιστά βιβλιαράκια. Οι Καζαμίες. «Είναι για το καλό, είναι το γούρι κάθε χρόνου. Παλιά δεν υπήρχε σπίτι που να μην έχει έναν καζαμία. Πρόκειται για ένα ευχάριστο ημερολόγιο, το οποίο έχει πολλά χρηστικά, όπως συνταγές, παλιές ιστορίες και διηγήσεις, προβλέψεις για τα ζώδια, γελοιογραφίες χιουμοριστικές, αλλά και ευφάνταστες προβλέψεις.
Πρόκειται για ένα πολύ ευχάριστο ανάγνωσμα το οποίο φέρει την αίγλη του παρελθόντος. Μόνο και μόνο για λόγους παράδοσης θα είναι καλό να είναι στο κάθε σπίτι και φέτος. Θα έλεγα στα νέα τα παιδιά (εκτός από το να αρχίσουν να διαβάζουν εφημερίδες), να πάρουν έναν καζαμία και να τον προσφέρουν στους γονείς τους ή στις γιαγιάδες και στους παππούδες τους. Θα διαπιστώσουν πως όταν οι αγαπημένοι τους το ξεφυλλίσουν θα λάμψει πραγματικά το πρόσωπό τους. Η τιμή του Καζαμία είναι ευτελής , δεν κοστίζει ουσιαστικά τίποτα. Θα δώσουν πολύ μεγάλη χαρά χαρίζοντας αυτό το βιβλίο βέβαια και εκείνοι θα εκπλαγούν όταν το ξεφυλλίσουν. Γιατί όπως σας είπα ο Καζαμίας εκπέμπει…μαγεία.
Λίγα λόγια για τον Καζαμία
Καζαμίας είναι ετήσιο ημερολόγιο που περιλαμβάνει πληροφορίες για αστρονομικά, μετεωρολογικά, γεωργικά κ.ά. φαινόμενα. Πήρε το όνομά του από έναν …ανύπαρκτο Ιταλό αστρολόγο και προφήτη, τον Pietro Casamia, που υποτίθεται ότι ζούσε στη Βενετία. Στην πραγματικότητα, ήταν ψευδώνυμο ενός ευφάνταστου αρθρογράφου εφημερίδας της Βενετίας, που έκανε προβλέψεις.
Στην Ελλάδα έκανε την εμφάνισή του ως βιβλίο κάπου στα 1870. Από τότε εκδίδονται διάφοροι «Καζαμίες», μερικοί, με την ίδια χιουμοριστική ματιά στα μελλούμενα.
Καζαμίας: Το πρωτοχρονιάτικο λαϊκό έντυπο
Η Πρωτοχρονιά στην παλιά Αθήνα και αργότερα σε όλη την Ελλάδα συνδεόταν με το δημοφιλέστερο λαϊκό έντυπο, το «προφητικό ημερολόγιο» με τον τίτλο «Καζαμίας». Κάθε σπιτικό την παραμονή του νέου έτους αγόραζε τον «Καζαμία» του για να διαβάσει με περιέργεια τις προφητείες του. Θα συμβεί αυτό, στο τάδε τέταρτο της Σελήνης του δείνα μηνός. Τις περισσότερες φορές μάλιστα οι προφητείες έβγαιναν! Γιατί προσδιοριζόταν, ο χρόνος έμενε όμως απροσδιόριστος ο τόπος. Αυτή ήταν και η πονηριά των εκδοτών. Πάντα κάτι συνέβαινε κάπου στην υφήλιο. Κάποια Κυβέρνηση άλλαζε τις ημέρες που προφήτευε ο «Καζαμίας» ή πέθαινε ένας βασιλιάς ή γεννιόταν ένα κατσικάκι με έξι πόδια, «γέννησις τέρατος», όπως προέβλεπαν οι Καζαμίες. Τόσο μεγάλος ο κόσμος. Όλο και κάπου θα συνέβαινε ένα ναυάγιο, ένας καταστρεπτικός σεισμός ή μία έκρηξη ηφαιστείου.
Τους φθινοπωρινούς μήνες προφήτευαν χειμαρρώδεις βροχές και πλημμύρες ποταμών, τους χειμωνιάτικους άφθονα χιόνια και διακοπές των συγκοινωνιών και τους θερινούς φοβερούς καύσωνες. Όπως διηγείτο ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, με το πέρασμα του χρόνου, ήδη από τα τελευταία προπολεμικά χρόνια ο «Καζαμίας» έχανε τη λάμψη του. Τον αντικατέστησαν οι επιτραπέζιοι ημεροδείκτες, τα ημερολόγια τοίχου ή τσέπης ή τα περίφημα πολυτελή ημερολόγια που είχαν εγκυκλοπαιδικό και λογοτεχνικό χαρακτήρα, ογκώδη, πολυτελή και χρυσόδετα. Αλλά ο «Καζαμίας» δεν εξαφανίστηκε. Συνεχίζουν να εκδίδονται μέχρι τις μέρες μας «Καζαμίες» προσπαθώντας να διατηρήσουν κάτι από την εκδοτική λάμψη και τη γραφικότητα του παρελθόντος.
