Η τρισδιάσταση animation ταινία για τον Δίολκο του Τ. Π. Τάσιου, Γ. Πολύζου και Ν. Μίκα, που αναπαριστά το πώς τα πλοία περνούσαν τον ισθμό πριν από τη διάνοιξη της διώρυγας, δείχνει με εξαιρετικό τρόπο την προσπάθεια που απαιτούσε ένα τέτοιο εγχείρημα, αλλά και τα μηχανήματα και την τεχνολογία που κατείχαν οι αρχαίοι Έλληνες.
Δείτε εδώ ένα μικρό απόσπασμα της ταινίας «Δίολκος για 1500 χρόνια»:
Πάνω σε αυτό το λιθόκτιστο μονοπάτι, οι αρχαίοι Κορίνθιοι περνούσαν τα πλοία από τον Σαρωνικό στον Κορινθιακό κόλπο και αντίστροφα, σέρνοντάς τα πάνω σε κυλινδρικούς κορμούς δένδρων. Ένας «πρόδρομος» του σιδηρόδρομου κατά κάποιο τρόπο, του οποίου η πορεία ακολουθούσε τη χάραξη της σύγχρονης διώρυγας. Τα πλοία περνούσαν διά ξηράς τον ισθμό και απέφευγαν τον επικίνδυνο περίπλου της πελοποννησιακής χερσονήσου. Όμως ο αρχαίος Δίολκος καταστρέφεται και κανείς δεν ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τη σωτηρία του.
Το χρονικό της καταστροφής και της αδιαφορίας
Από το 1956 που ξεκίνησε η ανασκαφή ως περίπου το 1986, τα σχετικά με τον Δίολκο έγγραφα λείπουν από τα αρχεία της «αρμόδιας» εφορείας αρχαιοτήτων. Φαίνεται, πάντως, πως ούτε ελήφθησαν μέτρα προστασίας, ούτε η εταιρεία που διαχειρίζεται τη διώρυγα τέθηκε προ των ευθυνών της για τις φθορές που υπέστη το μνημείο.
Η δημοσιογράφος Σοφία Λοβέρδου, η οποία προσπαθεί εδώ και αρκετά χρόνια να ευαισθητοποιήσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, καθώς ο αρχαίος Δίολκος ρημάζει, έχει καταγράψει το χρονικό της «ελληνοφρενικής» υπόθεσης που οδηγεί στην καταστροφή ένα τόσο σημαντικό μνημείο.
1985: Η ήδη από πενταετίας κρατική εταιρεία της Διώρυγας παρακάμπτει, μετά από συνεννόηση με το ΥΠ.ΠΟ., όρο που της επέβαλε να κάνει μελέτη συντήρησης του μνημείου. Έκτοτε, η διάβρωση συνεχίζεται… «με την άδεια» του Υπουργείου Πολιτισμού.
1989: Ενώ μεγάλο τμήμα του Δίολκου βρίσκεται ήδη στο νερό, κατά μεγάλο μέρος διαταραγμένο και αποκομμένο από το υπόλοιπο μνημείο, το ΥΠ.ΠΟ. ασχολείται με σχεδιασμό κηποτεχνικής διευθέτησης του απομένοντος χώρου. Η μελέτη διανθίζει για πάνω από μια δεκαετία τα διάφορα έγγραφα και καλλιεργεί (με την ευθύνη και τοπικών παραγόντων) την εντύπωση ότι υπάρχει μέριμνα για το μνημείο.
1992: Ο φύλακας αρχαιοτήτων ειδοποιεί ότι η διάβρωση πλησιάζει ένα ακόμα τμήμα του μνημείου, στα ανατολικά του δρόμου προς τη βυθιζόμενη γέφυρα. Η επισήμανση αγνοείται. Την ίδια χρονιά, έγγραφο του Ι.Γ.ΜΕ. επισημαίνει τον κίνδυνο διάλυσης ενός εκτεταμένου επιπέδου πριν από την κυρίως αφετηρία του Δίολκου. Και αυτή η επισήμανση δεν προκαλεί καμία επέμβαση.
1994, 1996 και 2000: Έγγραφα με τα οποία η τοπική εφορεία ζητά τη βοήθεια της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων δεν οδηγούν σε καμιά ενέργεια προστασίας.
1999: Ιδιώτης καταθέτει στην Εισαγγελία Κορίνθου αναφορά με θέμα το μνημείο, που μπαίνει τελικά στο αρχείο! Σε ερωτήσεις των βουλευτών Αναστάση Παπαληγούρα και Σταύρου Δήμα, η υπουργός Πολιτισμού, Ελισάβετ Παπαζώη, απαντά επισήμως ότι είχε ζητηθεί… ρευματολογική μελέτη από την εταιρεία της διώρυγας, προκειμένου να προταθούν μέτρα για το μνημείο. Η απάντηση είναι έτσι κι αλλιώς προσχηματική, αλλά, όπως καταγγέλλεται στον τοπικό Τύπο, καμιά τέτοια μελέτη δεν είχε καν ζητηθεί.
2001: Η μερική εφαρμογή παλαιότερης μελέτης κρηπιδότοιχων της διώρυγας προτείνεται ως πιθανή λύση για τον Δίολκο. Το ΥΠ.ΠΟ. εξακολουθεί να παραμένει με σταυρωμένα χέρια σε ό,τι αφορά σε σωστικές ενέργειες, ενώ η διάλυση του μνημείου συνεχίζεται.
2002: To Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν δίνει άδεια για την κατασκευή προτεινόμενης κοντινής μαρίνας, αναφέροντας ως αιτία τη διαφύλαξη του Δίολκου, ο οποίος όμως εξακολουθεί να είναι εγκαταλελειμμένος.
2003: Η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων αναφέρει ότι ενδιαφέρεται για το μνημείο, αλλά δεν φαίνεται να διαθέτει καν στοιχεία από την εποχή της ανασκαφής ούτε και από διαδοχικά στάδια της καταστροφής του. Η ανυπαρξία στοιχειώδους τεκμηρίωσης διατηρεί το ΥΠ.ΠΟ. ανίκανο για βασικές ενέργειες, όπως π.χ. αίτηση χρηματοδότησης.
2006: Ενώ αναφορές για τις ευθύνες των αρμόδιων υπηρεσιών έχουν ήδη κατατεθεί στον εισαγγελέα, διοργανώνεται επίσημη σύσκεψη στο ΥΠ.ΠΟ., στην οποία η καθ’ ύλην αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης δεν καλείται να συμμετέχει. Στη σύσκεψη, η τοπική εφορεία αρχαιοτήτων δηλώνει ότι θα συλλέξει «προδιαγραφές αναστήλωσης» εντός 20 ημερών.
Αλλά οι δήθεν «προδιαγραφές» που παραδίδονται σχεδόν δέκα μήνες, αργότερα δεν ανταποκρίνονται καν σε αυτά που ζητούσε το ίδιο το υπουργείο και η όλη υπόθεση γίνεται τόσο φανερά (!) αλλοπρόσαλλη, ώστε να εγκαταλειφθεί σιωπηρά από το ίδιο το ΥΠ.ΠΟ. Πριν ακόμα από την παράδοση των υποτιθέμενων «προδιαγραφών», ο τότε γραμματέας του ΥΠ.ΠΟ. «ενημέρωνε» τον τότε πρωθυπουργό ότι σχέδιο προδιαγραφών είχε παραδοθεί και ότι είχε ξεκινήσει η σύνταξη «τευχών δημοπράτησης» της μελέτης!
2007: Με τη συνδρομή ιδιωτών που έσπευσαν να θέσουν στη διάθεση του ΥΠ.ΠΟ. στοιχεία για το μνημείο, συντάσσεται ένα «Σχέδιο Πλαίσιο» που εγκρίνεται από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στις αρχές Σεπτεμβρίου. Το «Σχέδιο Πλαίσιο» περιγράφει την κατάσταση του Δίολκου (περιέχει δηλαδή τη βασική τεκμηρίωση που όφειλαν να έχουν στη διάθεσή τους όλα αυτά τα χρόνια οι υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ., αλλά ποτέ δεν είχαν) και αναφέρει στοιχειώδη βήματα για τη διάσωσή του – δηλαδή τις υποχρεώσεις που είχαν ανέκαθεν οι αρμόδιες υπηρεσίες και που πάντα αθετούσαν!
Δείτε σε αυτό το video σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα το μνημείο:
Σημείωση: Η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων είχε στην πραγματικότητα αναλάβει να ολοκληρώσει έως τα τέλη Ιουλίου 2007 «μελέτη» που θα οδηγούσε άμεσα σε ενέργειες διάσωσης, αλλά αυτό δεν έγινε ποτέ! Επίσης, φαίνεται ότι το 2007 και 2008 δεν έγινε δυνατό να απορροφηθεί από το ΥΠ.ΠΟ. χρηματοδότηση 300.000 ευρώ για τον Δίολκο που προερχόταν από το Υπουργείο Οικονομικών!
Σήμερα, παρόλο που το υπουργείο υποτίθεται ότι ακολουθεί τη γνωμοδότηση του 2007, που μιλά για άμεσα μέτρα προστασίας (και συνεννόηση συναρμόδιων Υπουργείων για την μόνιμη διαφύλαξη του Δίολκου), μόνο δύο μέτωπα διάβρωσης έχουν προστατευθεί προσωρινά. Το ήδη εκτεθειμένο τμήμα του μνημείου εξακολουθεί να ταλαιπωρείται βίαια, ενώ η διάβρωση πλησιάζει ένα μεγάλο μέρος του και από το πλάι.
Αν και το ΥΠ.ΠΟ.Τ. έχει αναφέρει εδώ και μήνες ότι υπάρχει επίσπευση των διαδικασιών, δύο πρόσφατα video είναι αποκαλυπτικά και η μέχρι τώρα υποκρισία των «αρμόδιων» δεν επιτρέπει εφησυχασμούς.
Σαν αντίδοτο στην εγκατάλειψη, εδώ και χρόνια γίνεται μια διεθνής έκκληση για τη διάσωση και αναστήλωση του Δίολκου, η οποία έχει ήδη βρει υποστηρικτές από 52 διαφορετικές χώρες του κόσμου. Αν θέλετε να δηλώσετε ηλεκτρονικά και εσείς τη συμμετοχή σας για τη διάσωση του μνημείου πατήστε εδώ.
Διαβάστε επίσης:
«Ο «πρόδρομος» του σιδηρόδρομου, ο Αρχαίος Δίολκος, καταρρέει» Παρασκευή, 5 Φεβρουαρίου 2010
