Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Θέλουμε να ζήσουμε κάποτε σε μια κοινωνία… κλωνοποιημένων ανθρώπων; Τι μας «επιτρέπεται» να κάνουμε με τα γονίδιά μας; Η ευθανασία μπορεί να αποτελέσει το λογικό ανακουφιστικό τέλος, για ορισμένες περιπτώσεις, ή δεν διαφέρει από την ανθρωποκτονία; Πρέπει οι άνθρωποι να αλλάζουν, κατά βούληση, το φύλο με το οποίο γεννήθηκαν, ή αυτό παραβαίνει τους νόμους της Φύσης;
Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα, που ανακύπτουν συνέχεια όσο εξελίσσεται ο πολιτισμός μας, καλείται να απαντήσει η επιστήμη της Βιοηθικής, προσφέροντας διεξόδους ή θέτοντας αυστηρά όρια στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, επαναπροσδιορίζοντας την ισορροπία μεταξύ του «νόμιμου» και του «ηθικού».
Σήμερα εορτάστηκε -για δεύτερη φορά- σε όλο τον κόσμο, η Παγκόσμια Ημέρα Βιοηθικής και στην Αθήνα διοργανώθηκε συνέδριο στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών από το Ελληνικό Κλιμάκιο της Έδρας Βιοηθικής της UNESCO και το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Τμήματος Φ.Π.Ψ. του Ε.Κ.Π.Α., σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Νομικών e-Θέμις, το Ερευνητικό Κέντρο Βιοπολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου και την Ελληνική Ένωση Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και Ιδιωτικότητας.
Ο Καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής του Ε.Κ.Π.Α. και Πρόεδρος του Ελληνικού Κλιμακίου στην Έδρας Βιοηθικής της UNESCO, Βαγγέλης Πρωτοπαπαδάκης, μίλησε στο zougla.gr, που παραβρέθηκε στο συνέδριο, εξηγώντας το νόημα της αναδυόμενης επιστήμης και κατέθεσε τη γνώμη του σχετικά με πρόσφατο θέμα του καθορισμού της ηλικίας για την αλλαγή Φύλου, που απασχόλησε τη Βουλή και το Πανελλήνιο.
«Πρόκειται για ηθικά διλήμματα και ζητήματα τα οποία δεν έχουν αντιμετωπίσει οι προηγούμενες γενιές, αλλά τα βρίσκουμε μπροστά μας»
«Το ζήτημα είναι να ευαισθητοποιηθούν όλοι, επαγγελματίες σχετικών επιστημών και πολίτες, για τα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τη Βιοηθική. Το αντικείμενό της αφορά στην καθημερινή μας ζωή και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες. Αμβλώσεις, κλωνοποίηση, τροποποίηση γονιδιώματος, υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούμε να αλλάζουμε το φύλο μας, πώς πρέπει να χορηγούνται φάρμακα και σε ποιους, τι σημαίνει δικαιοσύνη στις υπηρεσίες υγείας, είναι μερικές από αυτές.
»Πρόκειται δηλαδή για ηθικά διλήμματα που δημιουργούνται από τη ραγδαία ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας και των λεγόμενων επιστημών της ζωής, της γενετικής δηλαδή ή της μοριακής βιολογίας. Ζητήματα τα οποία δεν έχουν αντιμετωπίσει οι προηγούμενες γενιές και τα βρίσκουμε μπροστά μας», εξηγεί στο zougla.gr, προσθέτοντας:
«Η βιοηθική, ως κλάδο της ηθικής, θα μπορούσα να την παρομοιάσω με το γκάζι και το φρένο στο αυτοκίνητο. Τις περισσότερες φορές είναι φρένο: Μας δείχνει που πρέπει να βάλουμε ένα στοπ, ένα όριο που δεν θα πρέπει να διαβούμε. Κάποιες φορές όμως είναι και γκάζι, καθώς μας παρωθεί να κάνουμε κάποια πράγματα, τα οποία χωρίς τα κελεύσματα της ηθικής, δεν θα τα κάναμε. Π.χ. φρένο είναι η ανάσχεση της διαδικασίας που οδηγεί στην κλωνοποίηση των ανθρώπων, ενώ παράδειγμα «γκαζιού» είναι η προώθηση της εξέλιξης των φαρμάκων που θεραπεύουν τον καρκίνο».
Δείτε το βίντεο:
«Το διασφαλισμένο ανθρώπινο δικαίωμα του ενός, υπερισχύει της γνώμης της πλειοψηφίας»
Ερωτώμενος για το ζήτημα της αλλαγής φύλου, ο Βαγγέλης Πρωτοπαπαδάκης ξεκαθαρίζει ότι η διασφάλιση των καθορισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να είναι απόλυτη, ενώ τηρεί κάποιες επιφυλάξεις σχετικά με τον πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή:
«Αυτό που με ξένισε στην απόφαση της Βουλής, είναι ότι δεν αιτιολογείται πουθενά υπό τη βάση επιστημονικών πορισμάτων»«Πρόκειται για ένα ακανθώδες ζήτημα. Ας υποθέσουμε ότι οι περισσότεροι που ζητάνε κάτι τέτοιο, το κάνουν λόγω κάποιας ψυχικής διαταραχής. Αν όμως ένας, και μόνο ένας, το ζητάει επειδή το έχει πραγματική ανάγκη, τότε δεν θα πρέπει να του στερείται η δυνατότητα. Αν θεωρηθεί ότι ο αυτοκαθορισμός, ο τρόπος δηλαδή που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και το σώμα μας, αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και μόνο, δηλαδή όχι ηθικό, πολιτικό ή γνωμικό δικαίωμα, τότε θα πρέπει να υπερισχύσει το δικαίωμα του ενός έναντι της πιθανής «βλάβης» των υπολοίπων. Σε αυτό το σημείο έρχεται η Πολιτεία, που θα πρέπει να θέσει δικλέιδες ασφαλείας ώστε να αποτρέπονται όσοι το επιθυμούν την αλλαγή φύλου χωρίς πραγματικά να υπάρχει λόγος, αλλά να επιτρέπεται έστω σε αυτόν τον έναν», επισημαίνει.
»Αυτό που με ξένισε στην πρόσφατη απόφαση της Ελληνικής Βουλής, είναι ότι αυτή δεν αιτιολογείται πουθενά υπό τη βάση επιστημονικών πορισμάτων. Δεν διάβασα κάποια γνωμοδότηση ψυχολόγου ή ψυχιάτρου που να με πείθει ότι ένας έφηβος είναι αρκετά ώριμος για να λάβει κάποιες σημαντικές αποφάσεις που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα υπάρχει ο ίδιος ως πρόσωπο στο μέλλον», προσθέτει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, «είναι υποχρεωτική η συνδρομή του ψυχολόγου, που πρέπει να μας πει πότε είναι έτοιμος, ή ώριμος κάποιος να αποφασίσει ότι το σώμα στο οποίο θεωρεί ότι έχει «παγιδευτεί», δεν είναι αυτό μέσα στο οποίο θα ήθελε να ζει και πότε το αίτημα του είναι λελογισμένο ή αποτέλεσμα κάποιας διαταραχής. Ο νομικός από την πλευρά του, πρέπει να μας εξηγήσει τις δομικές περιπλοκές που θα δημιουργήσει στην κοινωνία η όποια απόφαση, και ο ηθικός φιλόσοφος να μας δώσει μια συνολική εικόνα για το αν πρέπει να συμβεί αυτό, και πώς»…
Δείτε το βίντεο:
Στην εκδήλωση συμμετείχαν:
Βασίλης Αλεξανδρής, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών
Δημήτρης Αναστασόπουλος, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Νομικών e-Θέμις
Αριστείδης Αντσακλής, Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής
Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής του ΕΚΠΑ
Χρήστος Γιαπιτζάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικής του ΕΚΠΑ
Μυρτώ Δραγώνα-Μονάχου, Ομότιμη Καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ
Γεώργιος Ζωγράφος, Αναπληρωτής Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής και Δεοντολογίας του ΕΚΠΑ
Ελένη Καλοκαιρινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΑΠΘ
Κυριάκος Κενεβέζος, Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα
Ισμήνη Κριάρη, Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου
Δημήτρης Λαμπρέλλης, Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου Βιοπολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου
Κωνσταντίνος Μενουδάκος, Πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Επίτιμος Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας
Κωνσταντίνα Μυλωνά-Γιαννακάκου, υπ. Δρ Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ
Νίκος Νικητέας, Καθηγητής Ιατρικής του ΕΚΠΑ
Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος, Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος
Φιλήμων Παιονίδης, Καθηγητής Φιλοσοφίας του ΑΠΘ
Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Δρ Φιλοσοφίας του Humboldt Universität
Χαράλαμπος Παπαγεωργίου, Καθηγητής Ιατρικής του ΕΚΠΑ
Ευγενία Παυλίδου, ΜΔΕ Ιστορία της Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Πρόεδρος του Ελληνικού Κλιμακίου Βιοηθικής της UNESCO (Haifa), Διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας
Ελένη Ρεθυμιωτάκη, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής
Σταυρούλα Τσινόρεμα, Πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ
Θεόδωρος Φορτσάκης, τέως Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Βουλευτής Επικρατείας
Μαρία-Ζωή Φουντοπούλου, Πρόεδρος του Τμήματος ΦΠΨ του ΕΚΠΑ
Δείτε το ρεπορτάζ του zougla.gr για την περσινή αντίστοιχη εκδήλωση:
