Πλούσια είναι η ατζέντα του Ασφαλιστικού, με τους δανειστές να ζητούν σαρωτικές αλλαγές, θεωρώντας μη βιώσιμο το σημερινό μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης.
Πεδίο αντιπαράθεσης αποτελεί το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του μέτρου για κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης. Η ελληνική πλευρά δεν επιθυμεί να θιγούν ώριμα και θεμελιωμένα δικαιώματα, ζητώντας οι όποιες τροποποιήσεις να μην αφορούν συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων (π.χ. όσοι εισήλθαν στον εργασιακό στίβο πριν από το 1983, όσοι υπάγονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, και άτομα με αναπηρία).
Κατάργηση πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, αρχής γενομένης από το 2016, αύξηση ορίων ηλικίας, ενοποιήσεις ταμείων και εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος σε κύριες και επικουρικές συντάξεις είναι ορισμένα από τα «θέλω» των πιστωτώνΈτσι, ένα από τα σενάρια που εξετάζονται για τις παρεμβάσεις στις πρόωρες είναι οι αλλαγές να ξεκινήσουν από το 2020 έως το 2025, ωστόσο οι δανειστές επιθυμούν ταχύτερη εφαρμογή (2016 ή 2017). Στην τελευταία περίπτωση, επηρεάζονται άμεσα περίπου 80.000 ασφαλισμένοι με «ώριμα δικαιώματα», οι οποίοι μπορούν να βγουν στη σύνταξη μέσα στην επόμενη πενταετία. Εκτιμάται πως τουλάχιστον 100.000 έχουν συμπληρώσει τα έτη ασφάλισης και περιμένουν να συμπληρώσουν το όριο ηλικίας (π.χ. μητέρες ανηλίκων, εργαζόμενοι με 35ετία, δημόσιοι υπάλληλοι με 25ετία).
Κατηγορηματικά αντίθετη είναι η κυβέρνηση στην εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, καθώς με την υπάρχουσα κατάσταση των ταμείων οι μαύρες τρύπες στη χρηματοδότησή τους θα οδηγούσαν σε συνεχείς μειώσεις κύριων και επικουρικών. Παράλληλα, οι θεσμοί ζητούν να αυξηθούν τα όρια ηλικίας για όλους (και για εκείνους που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα μέχρι το 2012) στα 67 έτη για πλήρη σύνταξη και στα 62 για μειωμένη.
Δέκα θέματα προς συζήτηση
Σύμφωνα με την εφημερίδα το «Έθνος», οι δανειστές ζητούν αλλαγές σε 10 ζητήματα που συνδέονται άμεσα με το Ασφαλιστικό. Ειδικότερα:
1. Περιορισμός των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου στον ευρύτερο δημόσιο τομέα
Οι σχετικές ρυθμίσεις θα τρέξουν άμεσα σε ΔΕΚΟ και τράπεζες. Υπολογίζεται πως το μέτρο αφορά περίπου 8.000 άτομα. Σε όσες περιπτώσεις αποφασιστεί τελικά εθελουσία έξοδος θα πρέπει η επιχείρηση να καλύψει το κόστος στα ασφαλιστικά ταμεία.
2. Σταδιακή κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων
Από τα βασικά θέματα στην ατζέντα. Οι θεσμοί ζητούν την κατάργηση των λεγόμενων «ενδιάμεσων» ορίων, με την ελληνική πλευρά να δηλώνει πως δεν θα επηρεαστούν «ώριμα και θεμελιωμένα δικαιώματα». Παράλληλα, επιθυμεί να εξαιρεθούν από το μέτρο αυτό συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων (παλαιοί ασφαλισμένοι, άτομα με αναπηρία, βαρέα και ανθυγιεινά).
3. Αύξηση των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης για τα κατώτατα όρια
Οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν επανειλημμένα ζητήσει να αυξηθούν από 4.500 σε 5.500 τα απαιτούμενα ένσημα για τη σύνταξη. Το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης θέλει να αποφύγει μια τέτοια ρύθμιση.
4. Εφαρμογή νέου τρόπου υπολογισμού στις κύριες συντάξεις
Οι θεσμοί ζητούν να εφαρμοστεί ο νόμος 3863/2010 που προβλέπει νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2015. Το υπουργείο έχει «παγώσει» τη διάταξη και δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πώς θα γίνει ο υπολογισμός.
5. Στενότερη σύνδεση εισφορών-παροχών και εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις κύριες συντάξεις
Ειδικοί στο Ασφαλιστικό επισημαίνουν πως ανάλογες προτάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε κατώτατη σύνταξη 360 ευρώ. Η ελληνική πλευρά δεν συζητά ανάλογες ρυθμίσεις.
6. Εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία
Το βασικότερο αγκάθι στο Ασφαλιστικό. Οι δανειστές ζητούν να εφαρμοστεί η ρήτρα. Η ελληνική πλευρά βάζει κόκκινη γραμμή στο συγκεκριμένο θέμα, καθώς το μέτρο οδηγεί σε συνεχόμενες περικοπές.
7. Περικοπή των υψηλών επικουρικών συντάξεων
Υπήρξαν προτάσεις για στοχευμένες παρεμβάσεις στις υψηλές επικουρικές συντάξεις. Ωστόσο τα περιθώρια ανάλογων παρεμβάσεων είναι περιορισμένα, καθώς στο ΕΤΕΑ πάνω από 300 ευρώ επικουρική σύνταξη παίρνουν 26.156 άτομα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι μπήκε και η επιβολή νέου πλαφόν στο άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων.
8. Ενοποίηση ταμείων και δημιουργία τριών ασφαλιστικών φορέων
Είναι από τα θέματα στα οποία έχουν βρεθεί κοινά σημεία επαφής μεταξύ Αθήνας-Βρυξελλών. Στόχος είναι η διοικητική ενοποίηση των ταμείων, ώστε να υπάρχουν τρεις ασφαλιστικοί φορείς: ένας για μισθωτούς, ένας για ελεύθερους επαγγελματίες και ένας για αγρότες.
9. Επαναφορά 13ης σύνταξης
Το σχέδιο της κυβέρνησης προέβλεπε τη χορήγησή της στους χαμηλοσυνταξιούχους. Οι διαφωνίες των δανειστών είναι έντονες, καθώς η υλοποίηση ενός τέτοιου μέτρου επιβαρύνει κατά 600 εκατ. ευρώ τον κρατικό προϋπολογισμό. Προωθείται η χορήγησή της ως επιδόματος σε όσους παίρνουν έως 500 ευρώ.
10. Εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης για τα ταμεία
Η πρόταση της κυβέρνησης για τη δημιουργία «κουμπαρά» έχει ως στόχο την εξεύρεση ρευστού για το Ασφαλιστικό. Στο υπό εξέταση Ταμείο Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης θα κατευθύνονται έσοδα από τουλάχιστον 10 διαφορετικές πηγές (π.χ. κεφάλαια από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας).
