Την Τετάρτη 13/11 παρουσιάστηκε πανηγυρικά το λογότυπο του Μετρό Θεσσαλονίκης, από τον υπουργό Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα και τον υφυπουργό Νίκο Ταχιάο σε εκδήλωση στο αμαξοστάσιο της Πυλαίας, ενώ στις 30 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί η έναρξη λειτουργίας του Μετρό.
Ως εδώ όλα καλά θα λέγαμε μόνο που δεν είναι έτσι ακριβώς.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του parallaximag.gr , στις 28 Φεβρουαρίου βγήκε στον αέρα διαγωνισμός για το «σχεδιασμό ενός απεικονιστικού σήματος/εμβλήματος, το οποίο θα αποτελέσει το διακριτό σήμα του Μετρό στην πόλη της Θεσσαλονίκης».
Θα δίνονταν έπαθλα στις τρεις πρώτες προτάσεις: 8.000€ στην πρώτη, 4.000€ στη δεύτερη και 2.000€ στην τρίτη.
Δικαίωμα συμμετοχής είχαν γραφίστες, εικαστικοί, αρχιτέκτοντες, διακοσμητές αλλά και φοιτητές με συναφές αντικείμενο. Διορία για την κατάθεση των προτάσεων δόθηκε μέχρι τις 22 Απριλίου. Το λογότυπο θα «έντυνε» την εταιρική ταυτότητα του μέσου και θα τοποθετούνταν σε όλες τις σχετικές επιφάνειες (σταθμοί, συρμοί κτλ.) και καταχωρήσεις.
Ωστόσο, στις 4 Απριλίου ο διαγωνισμος ακυρώθηκε, με την αιτιολογία ότι έπρεπε να επανακαθοριστούν οι όροι του.
Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι οι ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες προβολής του έργου λόγω της μεγάλης καθυστέρησης στην κατασκευή δημιουργούν την ανάγκη για μια συνολική οπτική ταυτότητα και όχι ένα απλό λογότυπο.
Είχε προηγηθεί και επιστολή της Ένωσης Εταιρειών Διαφήμισης & Επικοινωνίας Ελλάδος, η οποία είχε αναδείξει την ανάγκη για ακριβέστερο καθορισμό στους όρους του διαγωνισμού: «Η γενική πρόσκληση, σε γραφίστες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές, εικαστικούς καλλιτέχνες και σε όσους έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν πρόταση σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και τις προδιαγραφές του διαγωνισμού, εξισώνει τους επαγγελματίες και τις εταιρείες του χώρου με μη συναφείς ειδικότητες οι οποίες προφανώς και δεν μπορούν να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες και τις απαιτήσεις αντίστοιχων εργασιών.
Περιορίζει τις επιλογές σας και ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα εφαρμογών, διάρκειας και επικοινωνιακής αποτελεσματικότητας, καθώς το ζητούμενο αποτελεί αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης σχεδιασμού και εφαρμογών, εξειδικευμένων επαγγελματιών. Εξειδικευμένες εταιρείες μπορούν να αναλάβουν το συνολικό έργο της ταυτότητας του οργανισμού και, υπό συνθήκες, να μπουν σε διαδικασία διαγωνισμού».
Κατόπιν των παραπάνω, προκηρύχθηκε στις 25 Ιουνίου και δεύτερος διαγωνισμός, αυτήν τη φορά για «υπηρεσίες γραφικού σχεδιασμού».
Αυτήν τη φορά δεν θα υπήρχαν έπαθλα αλλά θα προέκυπτε ένας ανάδοχος, με την αξία της σύμβασης να ανέρχεται στα 30.000€ και τη διάρκειά της στις 70 ημέρες από την υπογραφή.
Η διορία για υποβολή των προσφορών ήταν η 25η Ιουλίου, ενώ με απόφαση που είναι αναρτημένη στη Διαύγεια, βλέπουμε ότι η τριμελής επιτροπή που θα αποφάσιζε για το λογότυπο συστάθηκε εννιά μέρες πριν, στις 16 Ιουλίου.
Την ίδια μέρα αναρτήθηκε και τεύχος διευκρινίσεων για το διαγωνισμό στο site της εταιρείας.
Η ακύρωση και του δεύτερου διαγωνισμού και η απευθείας ανάθεση
Με βάση την εταιρική ιστοσελίδα και τη Διαύγεια, οι υπόλοιποι μήνες κύλησαν χωρίς κάποια εξέλιξη πάνω στο διαγωνισμό —μέχρι τις 2 Οκτωβρίου.
Τότε αναρτήθηκε στη Διαύγεια απόφαση με τίτλο «Δημιουργία Λογοτύπου και Σήμανσης για το Μετρό Θεσσαλονίκης».
Το ποσό της σύμβασης παραμένει στις 30.000€.
Το έργο ανατέθηκε στην εταιρεία MARKETING AND MEDIA SERVICES MON. IKE, με έδρα την Αθήνα.
Σύμφωνα με το έγγραφο της απόφασης: «Με την υπ’ αριθμ. THED-24010E/20.09.24 Πρόσκληση Υποβολής Προσφορά ζητήθηκε προσφορά από την εταιρεία MARKETING AND MEDIA SERVICES ΜΟΝ. ΙΚΕ, και στη συνέχεια η εν λόγω εταιρεία υπέβαλε εμπρόθεσμα στις 23/09/2024 οικονομική προσφορά, συνολικού ποσού τριάντα χιλιάδων ευρώ, η οποία πληροί και όλους τους όρους και τις απαιτήσεις τις πρόσκλησεις».
Ως εκπρόσωπος της εταιρείας στο ΓΕΜΗ εμφανίζεται ο κ. Κωνσταντίνος Γκουγκάκης. Με μία πρόχειρη αναζήτηση, εμφανίζεται να αρθρογραφεί στο portal οικονομικών ειδήσεων mikrometoxos.gr.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στις 3 Σεπτεμβρίου είχε αναρτηθεί άρθρο στο portal από αρθρογράφο με ημερήσια στήλη, στο οποίο ασκούσε κριτική στην κυβέρνηση για τον εορταστικό τόνο που θέλησε να δώσει σε αυτό το τόσο ταλαιπωρημένο έργο.
Σήμερα το άρθρο αυτό έχει κατέβει από την ιστοσελίδα, δημιουργώντας ένα κενό στην ημερήσια στήλη του αρθρογράφου στις 3 Σεπτεμβρίου, όμως είναι διαθέσιμο στο wayback machine.
Η επίσημη αιτιολογία που αναγράφει η απόφαση είναι ότι ο δεύτερος διαγωνισμός «απέβη άγονος, επειδή απορρίφθηκαν οι προσφορές όλων των διαγωνιζόμενων […] Μετά την ματαίωση της διαδικασίας του ανωτέρου διαγωνισμού και επειδή το χρονικό διάστημα μέχρι την έναρξη λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης είναι εξαιρετικά σύντομο (2 μήνες) και δεν επαρκεί για την προκήρυξη νέου διαγωνισμού, η Διεύθυνση Έργων Μετρό Θεσσαλονίκης με σχετικό Υπηρεσιακό Σημείωμα» πρότεινε την έγκριση της απευθείας ανάθεσης.
Ανακοίνωση καταγγελίας για την απευθείας ανάθεση έβγαλε την Τετάρτη 13/11 και ο Σύλλογος αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης.
«Πάρτι» ειρωνικών σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα
Όπως ανέφερε ο ίδιος ο υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας στην παρουσίαση του λογότυπου, η έμπνευση του σχεδίου είναι από το… Βυζάντιο ώστε το λογότυπο «να συνδυάζει την αυθεντικότητα με τον καινοτόμο χαρακτήρα που θέλουμε να χαρακτηρίζει τη νέα ταυτότητα του μετρό Θεσσαλονίκης».
Κι επειδή η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας έχει χορτάσει από τα μεγάλα λόγια, «τρόλαραν» κανονικά το «μ».
Η είδηση επιπλέον, ότι μόνο ο σχεδιασμός του λογότυπου του Μετρό έγινε με απευθείας ανάθεση ύψους 30.000 ευρώ, σχολιάστηκε καυστικά από τους χρήστες στο Χ.
Μετρό Θεσσαλονίκης pic.twitter.com/CdoTkYu9cD
— Δραχμαντινετζάντ (@giopsos) November 13, 2024
#μετρο_θεσσαλονικης pic.twitter.com/77d1TpMa00
— Ζυμαρικά Φλωράκη (@pastafloraki) November 13, 2024
Αν αναρωτιέστε τι σας θυμίζει το νέο λογότυπο του μετρό Θεσσαλονίκης, να σας βοηθήσω εγώ pic.twitter.com/9zmB5VeRLC
— Kostas Fryganiotis (@kwstasf) November 13, 2024
Λογότυπο Μετρό Θεσσαλονίκης αξίας 30.000 ευρώ με απευθείας ανάθεση.
Μου αρέσει το Μ γιατι ταιριάζει με το μαλακες που είμαστε. pic.twitter.com/6JSdqZcG66— 𝕋ολκιν𝒪λογος 🧙♂️ (@mitsogrande2) November 13, 2024
#μετρο#μετρο_θεσσαλονικης pic.twitter.com/U65ZOsdRqA
— Λευκορίτης (@Lefkoritis1) November 13, 2024
Το πάνω είναι το λογότυπο του Μετρό Θεσσαλονίκης. Το λογότυπο για το οποίο δόθηκαν 30.000 ευρώ με απευθείας ανάθεση ενώ ακυρώθηκαν οι προηγούμενοι ανοικτοί διαγωνισμοί.
Το κάτω όποιος ξέρει, ξέρει. pic.twitter.com/bJISa0QpvV— Antonis Galanopoulos (@antonisgal) November 13, 2024
Νίκος Ταχιάος: «Το λογότυπο του Μετρό Θεσσαλονίκης υποδηλώνει την ταυτότητα της πόλης και το σούπερ Μετρό»
Απάντηση στις καταγγελίες έδωσε σήμερα με ανακοίνωσή του ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος. Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του, «το λογότυπο είναι μία εικόνα που υποδηλώνει την ταυτότητα μίας πόλης».
Ολόκληρη η ανακοίνωση του υφυπουργού:
«Δεν είχα την παραμικρή ψευδαίσθηση ότι το λογότυπο του μετρό της Θεσσαλονίκης θα τύχαινε ομόθυμης αποδοχής. Κατ’ αρχάς γιατί αυτό θα ήταν αδύνατον να συμβεί εφόσον καθένας έχει το δικό του αισθητικό μέτρο. Επίσης, δεν έχει συμβεί ποτέ.
Ας κάνουμε μία απλή σκέψη: Ποιο ήταν το ζητούμενο της οπτικής ταυτότητας του μετρό της Θεσσαλονίκης; Ο σχεδιασμός ενός σήματος στο οποίο το κεντρικό στοιχείο είναι ένα γράμμα, το Μ. Όσο απλό ακούγεται, τόσο περίπλοκο είναι. Δεν ζητείται να δημιουργηθεί το ένα εικοστό τέταρτο μίας γραμματοσειράς, ούτε μία ταυτότητα εν κενώ. Ούτε ένα σήμα που μπορεί να απέχει από την πολύ απλή υπόμνηση ότι σηματοδοτεί εγκατάσταση του μετρό.
Στην περίπτωση της ταυτότητας του μετρό της Θεσσαλονίκης, η σύλληψη ανατρέχει στην ιστορία της πόλης, στην ενδοξότερη περίοδό της ως Συμβασιλεύουσας του Βυζαντίου. Διερευνήθηκε η απόδοση του “μ” στα χειρόγραφα της εποχής και επελέγη η προσαρμογή της πεζής γραφής του σε μία πιο σύγχρονη μορφή, εύληπτη στον αποδέκτη της σήμανσης και συνάμα ελάχιστα φλύαρη.
Δημιουργήθηκε έτσι μία ταυτότητα που και το παρελθόν της πόλης υπαινίσσεται, χωρίς όμως να καθηλώνεται σε αυτό, και την απλουστευτική καταφυγή σε αναγνωρίσιμα τοπόσημα αποφεύγει, και χαρακτήρα διαθέτει, και κίνηση επιδεικνύει, και στην αρετή της λιτότητας υπακούει. Είναι μία εικόνα που υποδηλώνει και την ταυτότητα μίας πόλης, την ίδια που το έργο ξέθαψε από τα σπλάχνα της, αλλά και ένα σύγχρονο έργο της, το δικό της σούπερ μετρό. Είναι εν τέλει μία μοντέρνα εικόνα που ξεφεύγει από τα τετριμμένα.»
Απάντηση της «Ελληνικό Μετρό» για το λογότυπο και την απευθείας ανάθεση
Ανακοίνωση σχετικά με το θέμα του λογότυπου του Μετρό Θεσσαλονίκης εξέδωσε η Ελληνικό Μετρό, απαντώντας στις αντιδράσεις που έχουν προκύψει μετά από τη χθεσινή παρουσίαση του λογότυπου. Στην ανακοίνωσή της η εταιρεία αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους έγινε η απ’ ευθείας ανάθεση, με σύμβαση ύψους 30.000 ευρώ, για το σχεδιασμό του λογότυπου.
Αναλυτικά, στην ανακοίνωσή της η Ελληνικό Μετρό αναφέρει:
Η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του Έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης και της επικείμενης θέσης σε λειτουργία, στις 28/02/24 προχώρησε σε διενέργεια διαγωνισμού, με ανοικτή διαδικασία, για τη «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΟΓΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ», που είχε ως αντικείμενο τη δημιουργία ενός απεικονιστικού σήματος/εμβλήματος (λογότυπο), το οποίο θα αποτελούσε το διακριτικό σήμα του Μετρό στην πόλη της Θεσσαλονίκης.Ο Διαγωνισμός προέβλεπε την απονομή χρηματικών βραβείων στις τρεις πρώτες, κατά την αξιολόγηση της Επιτροπής, προτάσεις, συνολικής αξίας δεκατεσσάρων χιλιάδων ευρώ (14.000,00 €), χωρίς Φ.Π.Α.
Κατά τη διαδικασία του Διαγωνισμού, η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. επαναξιολόγησε τις επιλογές της σχετικά με το αντικείμενο και προέβη στον ανασχεδιασμό του, λόγω της ανάγκης για τη δημιουργία οπτικής ταυτότητας του έργου. Για το λόγο αυτό προχώρησε στη ματαίωση του Διαγωνισμού.
Στις 25/06/24 δημοπράτησε Διαγωνισμό με αναθεωρημένο αντικείμενο και ποιοτικά κριτήρια και με εκτιμώμενη αξία τριάντα χιλιάδες ευρώ (30.000,00€), χωρίς ΦΠΑ, λόγω της αλλαγής του αντικειμένου. Στο πλαίσιο του νέου Διαγωνισμού υποβλήθηκαν οκτώ (8) προσφορές, τις οποίες η Επιτροπή Διαγωνισμού ομόφωνα απέρριψε, λαμβάνοντας υπόψη τις αξιολογήσεις τόσο των δικαιολογητικών συμμετοχής όσο και των τεχνικών προσφορών. Λόγω απόρριψης όλων των προσφορών, η διαδικασία απέβη άγονη και ο Διαγωνισμός ματαιώθηκε.
Για την αυστηρή τήρηση του χρονοδιαγράμματος, λόγω της λειτουργίας του Μετρό στις 30/11/24, και προκειμένου η ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. να έχει στη διάθεσή της την απαιτούμενη οπτική ταυτότητα του έργου προέβη στη διαδικασία της απ’ ευθείας ανάθεσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ήταν 30.000,00€, δηλαδή εντός του ορίου της απευθείας ανάθεσης.
Το αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης ήταν όμοιο με του προηγούμενου Διαγωνισμού, δηλαδή περιελάμβανε τον σχεδιασμό λογοτύπου του Μετρό Θεσσαλονίκης καθώς και τη δημιουργία σήμανσης των σταθμών του Βασικού Έργου και της Επέκτασης προς Καλαμαριά, στοιχεία τα οποία αποτελούν την οπτική ταυτότητα του έργου
Συγκεκριμένα, ο Ανάδοχος θα εκπονούσε:
α. Τη Μεθοδολογική προσέγγιση υλοποίησης του αντικειμένου της Σύμβασης
β. Το Λογότυπο του Μετρό Θεσσαλονίκης και τη Σήμανση των σταθμών για το σύνολο των σταθμών του Βασικού Έργου και της Επέκτασης προς Καλαμαριά
γ. Τις Επιγραφές των σταθμών και των αποβαθρών και τις κατευθυντήριες σημάνσεις συμπεριλαμβανομένων των πικτογραμμάτων για το σύνολο των σταθμών του Βασικού Έργου και της Επέκτασης προς Καλαμαριά.
δ. Το Διάγραμμα στάσεων των γραμμών του ΜΕΤΡΟ, το οποίο θα τοποθετηθεί εντός των συρμών
ε. Το Εγχειρίδιο οπτικής ταυτότητας (brandmanual), το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον:
- Κανόνες ορθής και επιτρεπτής χρήσης του λογοτύπου για διαφορετικές ανάγκες, μεγέθη, υλικά κ.λπ. και τα σχετικά lock-ups, αποστάσεις ασφαλείας κ.ο.κ.
- Λεπτομέρειες για τη σωστή χρωματική απόδοση σε διαφορετικά μεγέθη, υλικά κ.λπ.
- Πρότυπα (templates) χρήσης του λογοτύπου όπως π.χ. σε καταχωρήσεις, ανακοινώσεις, διαφημίσεις, χορηγίες, χάρτες, παρουσιάσεις κ.ο.κ.
- Κανόνες συνύπαρξης του λογοτύπου με άλλα λογότυπα.
- Χρωματική παλέτα.
- Γραμματοσειρές και ορθή χρήση τους.
- Πικτογράμματα.
Για το σκοπό αυτό, στις 02/10/24 ανατέθηκε η σχετική σύμβαση στην εταιρεία MARKETING AND MEDIA SERVICES MON. IKE, η οποία διαθέτει εμπειρία στον τομέα της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ και δεν είχε συμμετοχή στη διαγωνιστική διαδικασία που προηγήθηκε.