“Λίφτινγκ” στο σωφρονιστικό σύστημα

Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός

Σημαντικές αλλαγές προκειμένου να αντιμετωπιστεί το μείζον ζήτημα του υπερπληθυσμού των ελληνικών φυλακών, προωθεί το υπουργείο Δικαιοσύνης. Σκοπός των επικεφαλής του Yπουργείου είναι η βελτίωση των συνθηκών που επικρατούν και διασαλεύουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια των τροφίμων.

Μια από τις πρώτες σκέψεις που έπεσε στο τραπέζι της συζήτησης, χωρίς -ωστόσο- να είναι σίγουρο ότι θα υλοποιηθεί είναι η «σφράγιση» της ΣΤ’ πτέρυγας των φυλακών Κορυδαλλού.

Σύμφωνα με όσα αποκαλύπτουν υπάλληλοι των δικαστικών φυλακών Κορυδαλλού, λίγο πριν τα Χριστούγεννα δόθηκε εντολή να ξεκινήσει η  διαδικασία «σφράγισης» της Στ΄πτέρυγας, η οποία αποκαλείται και ως πτέρυγα των VIP, προκειμένου οι κρατούμενοι να μεταφερθούν στην πέμπτη πτέρυγα.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η αποκαλούμενη πτέρυγα των «VIP» θα ανασχεδιαστεί για να φιλοξενήσει άτομα που κατηγορούνται ή έχουν καταδικαστεί για οικονομικά εγκλήματα.

Παρότι τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο ακόμη καθώς συνεχίζονται οι ζυμώσεις, οι επικεφαλής του υπουργείου Δικαιοσύνης φέρονται να προκρίνουν τη συγκεκριμένη λύση υπό το φόβο της αύξησης των κρατουμένων λόγω του μπαράζ συλλήψεων επιχειρηματιών για χρέη, φοροδιαφυγή ή συμμετοχή σε άλλα οικονομικά σκάνδαλα.

Τα συγκεκριμένα πρόσωπα δεν θα μπορούν να «φιλοξενηθούν» στο γενικό πληθυσμό της φυλακής, καθώς, όπως εκτιμούν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι θα εγκυμονεί κίνδυνος για τη ζωή τους.

Έτσι, η λύση που προτάθηκε είναι η δημιουργία μια ειδικής πτέρυγας αποκλειστικά για οικονομικά εγκλήματα, η οποία θα θωρακίζει την ασφάλεια των κρατουμένων, χωρίς βέβαια αυτοί να «απολαμβάνουν» διαφορετικά προνόμια από τους υπόλοιπους φυλακισμένους.

Οι φυλακές των Χανίων

Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται οι αλλαγές που έχουν ήδη σημειωθεί στα σωφρονιστικά καταστήματα κράτησης τα οποία βρίσκονται εκτός Αττικής.

Χαρακτηριστικό είναι το «λουκέτο» που μπήκε στη φυλακή των Χανίων ή την «ποντικότρυπα» – όπως την είχε χαρακτηρίσει ο υπουργός Δικαιοσύνης-, η οποία πλέον αντικαταστάθηκε με ένα σύγχρονο κτήριο που μπορεί να εξασφαλίσει στους κρατούμενους μια αξιοπρεπή διαβίωση.

Η νέα φυλακή αποτελείται από 200 κελιά διαμονής των κρατουμένων, χώρους εντευκτηρίων, αίθουσες ψυχαγωγίας, χώρους ανοικτού και κλειστού επισκεπτηρίου καθώς και ιδιαίτερα προαύλια για τον καθημερινό αυλισμό των κρατουμένων.

Το νέο κατάστημα κράτησης έχει ανεγερθεί στα Χανιά σε γήπεδο εμβαδού 50 στρεμμάτων και αποτελεί συγκρότημα κτηρίων συνολικής επιφάνειας 15.025 τμ με υπόγειους χώρους 2.710 τμ.

 Όλο το συγκρότημα ελέγχεται με σύγχρονο κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα και περικλείεται από τρεις περιμετρικούς τοίχους. Οι οικοδομικές και λοιπές εργασίες, καθώς και ο περιβάλλων χώρος όλου του συγκροτήματος κόστισαν το ποσό των 23.050.000 ευρώ.

 «Πρέπει να σημειώσω ότι τους τελευταίους μήνες καταβάλαμε προσπάθειες και πετύχαμε να υπερβούμε νομικές δυσκολίες διοικητικά εμπόδια και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που  καθιστούσαν αδύνατη αρχικά τη λειτουργία του σωφρονιστικού αυτού καταστήματος. Με τη βοήθεια όλων των φορέων κατορθώσαμε να ανοίξουμε επιτέλους το υπερσύγχρονο αυτό κατάστημα κράτησης» είχε σημειώσει ο υφυπουργός κ. Καραγκούνης αναφερόμενος στο νέο κατάστημα κράτησης.

Στη γλώσσα των αριθμών

Από τα στοιχεία τα οποία βρίσκονται στη διάθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης προκύπτει ότι στη χώρα μας λειτουργούν, αυτή τη στιγμή, 33 καταστήματα κράτησης.

Σε αυτά φιλοξενούνται 12.300 κρατούμενοι, ενώ η προβλεπόμενη δυνατότητα χωρητικότητας είναι για 9.300 τρόφιμους.

Από την άλλη πλευρά, ο προϋπολογισμός του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει υποστεί κατακόρυφη μείωση λόγω των αναγκών δημοσιονομικής προσαρμογής: Από 950.000.000 ευρώ το 2010, έφθασε σήμερα στο ποσό των 550.000.000 ευρώ.

Για το 2012, το ποσό που είχε προϋπολογιστεί για το σωφρονιστικό σύστημα, ανερχόταν σε 110.000.000 ευρώ. Από αυτά, τα 85.000.000 ευρώ δαπανώνται για μισθοδοσία και 25.000.000 ευρώ για λειτουργικά έξοδα.

Μία απλή σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταδεικνύει ότι οι πολιτικές επιλογές των χωρών αυτών έχουν οδηγήσει στην παροχή μεγαλύτερων κονδυλίων για τις φυλακές.

Υπάλληλοι του σωφρονιστικού συστήματος αναφέρουν ότι η οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα έχει οδηγήσει στη διόγκωση των κύριων δομικών προβλημάτων των καταστημάτων κράτησης.

Σήμερα, εκτός από τους 12.300 κρατούμενους που «φιλοξενούνται» στα σωφρονιστικά καταστήματα, υπάρχουν 700 ακόμη κρατούμενοι  οι οποίοι διαβιούν σε τμήματα μεταγωγών, αναμένοντας τη φυλάκιση τους σε καταστήματα κράτησης.

Νέες φυλακές

Κύκλοι του υπουργείου Δικαιοσύνης εκτιμούν ότι σημαντική «ανάσα» θα προσφέρουν τα νέα καταστήματα που αναμένεται να λειτουργήσουν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των φυλακών στη Νιγρίτα Σερρών, των οποίων η χωρητικότητα θα φτάσει τις 600 θέσεις από τις 240 που είναι μέχρι σήμερα. Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι το εν λόγω κατάστημα θα ανακαινιστεί ώστε να λειτουργήσουν και οι πέντε συνολικά πτέρυγες, ενώ έχουν ήδη υπογραφεί οι αποφάσεις μετακίνησης προσωπικού φύλαξης και διοικητικής υποστήριξης από άλλα καταστήματα κράτησης με απόφαση της ηγεσίας του Υπουργείου.

Διαχωρισμός ήπιας και βαριάς εγκληματικότητας

Στο σχέδιο «αλλαγής» του σωφρονιστικού συστήματος συμπεριλαμβάνεται και ο διαχωρισμός μεταξύ ήπιας και βαριάς εγκληματικότητας. Είναι ενδεικτικό ότι έχει ήδη συγκροτηθεί ειδική επιτροπή με σκοπό την αξιοποίηση των εκτάσεων των αγροτικών φυλακών Τύρηνθας, Κασσάνδρας, Κασσαβέτειας και Αγίας Χανίων, προκειμένου να κατασκευαστούν με «οικονομικό και αποτελεσματικό τρόπο» νέοι χώροι για κρατούμενους ήπιας εγκληματικότητας.

«Στόχος μας είναι ο διαχωρισμός των κρατουμένων σε ήπιας και βαριάς εγκληματικότητας και έτσι θα ικανοποιήσουμε πολύ σύντομα ένα πάγιο αίτημα της επιστημονικής κοινότητας της χώρας αλλά και των διεθνών οργανισμών που για πάνω από 20 χρόνια, διαπιστώνουν την ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης του πληθυσμού των κρατουμένων και βελτίωσης των συνθηκών κράτησης», ανέφερε για το θέμα ο υφυπουργός Δικαιοσύνης κ. Κώστας Καραγκούνης.

Ο υφυπουργός πρόσθεσε ότι με την αξιοποίηση των εκτάσεων των τεσσάρων αυτών αγροτικών φυλακών θα επιτευχθεί η αποσυμφόρηση των άλλων φυλακών, καθώς προβλέπεται να δημιουργηθούν χίλιες νέες θέσεις κρατουμένων.

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι θέμα χρόνου θεωρείται η έναρξη της ηλεκτρονικής παρακολούθησης των κρατουμένων από σύστημα γεωεντοπισμού, το αποκαλούμενο βραχιολάκι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των παραγόντων του υπουργείου, το εν λόγω μέτρο θα συμβάλλει αφενός μεν στην αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης αφετέρου στη δημιουργία αισθήματος ασφάλειας στο κοινωνικό σύνολο, λειτουργώντας είτε ως περιοριστικός όρος αντί της προσωρινής κράτησης για κατηγορίες  αδικημάτων είτε κατά το στάδιο λήψης αδειών από τους κρατούμενους, αλλά και κατά την υφ’ όρων απόλυση τους.