Σε πλήρη λειτουργία βρίσκεται πλέον το πρώτο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) της Ελλάδας στην Κοζάνη, το οποίο εγκαινίασαν την Τετάρτη, 5 Ιουλίου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος.
Σε μία χώρα όπου εξακολουθεί να θάβεται το 81% των σκουπιδιών της και η οποία έχει καθυστερήσει δραματικά στην αξιοποίηση ενός πολύτιμου πόρου, με σημαντικό κόστος για την οικονομία, εξαιτίας των προστίμων, αλλά πολύ περισσότερο για την κοινωνία, εξαιτίας της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος, η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας πρωτοπορεί.
Η συνεργασία μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, της πολιτείας και της αγοράς, έφεραν τα πρώτα αποτελέσματα, όπως επισήμανε και ο κ. Σταθάκης στην ομιλία του στα εγκαίνια του ΟΣΔΑ. Χωρίς κανένα επιπλέον κόστος, τόσο για τα δημόσια οικονομικά, όσο και για το πορτοφόλι των κατοίκων της περιοχής, το ΟΣΔΑ επεξεργάζεται πλέον το σύνολο των Αστικών Στερεών Απορριμμάτων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με μέγιστη δυναμικότητα τους 120.00 τόνους ανά έτος.
Όπως εξηγεί ο διευθυντής του έργου που κατασκεύασε η ΕΠΑΔΥΜ ΑΕ, κ. Νίκος Περδικάρης, το αντικείμενο του ΟΣΔΑ αποτελεί η παραλαβή Αστικών Στερεών Αποβλήτων από Δήμους μέσω των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, Μεταφορά στη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων, Ανάκτηση Ανακυκλωσίμων Υλικών, Παραγωγή Εδαφοβελτιωτικού-Compost και Ταφή Υπολείμματος.
Εντός του λιγνιτικού κέντρου της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, κατασκευάστηκαν, με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, οι εξής υποδομές: μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (ΜΕΥΑ), λοιπά βοηθητικά έργα (ζυγιστήρια, πλυντήριο, συνεργείο, κτίριο διοίκησης, πρατήριο, εργαστήριο-χημείο, κλπ), αλλά και ένας νέος Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στην Κοζάνη, ενώ εξασφαλίζεται και η λειτουργία των ΣΜΑ των Δήμων Εορδαίας, Φλώρινας, Καστοριάς, Γρεβενών, Αμυνταίου, Σερβίων / Βελβεντού, Βοΐου, Δεσκάτης, Τσοτυλίου
Σύμφωνα πάντα με τον κ. Περδικάρη, ο προϋπολογισμός έργου ανήλθε σε 48 εκατ. ευρώ, ενώ η χρηματοδότηση, η οποία εξασφαλίστηκε εξ ολοκλήρου από δάνεια και ίδιους πόρους της αναδόχου εταιρείας, χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, διαμορφώθηκε ως εξής:
ΕΤΕπ 12,72 εκατ. ευρώ, Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης (Jessica) Δυτικής Μακεδονίας 12,72 εκατ. ευρώ, Ίδια Κεφάλαια 16,96 εκατ. ευρώ και δάνειο από την ΕΤΕ (ΦΠΑ) 5,6 εκατ. ευρώ. Δεδομένης της μηδενικής επιδότησης της κατασκευής, το δημόσιο αποφάσισε να επιδοτήσει την τοπική αυτοδιοίκηση σε ποσοστό 70% για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του έργου, εξασφαλίζοντας ότι η επιβάρυνση για μία τετραμελή οικογένεια στη Δυτική Μακεδονία θα είναι μηδενική σε σχέση με τις μέχρι σήμερα υποχρεώσεις της μέσω των δημοτικών τελών.
Πέραν του 2018, η επιδότηση θα μειωθεί σταδιακά, με τρόπο όμως που το τέλος επεξεργασίας απορριμμάτων (συμπεριλαμβάνοντας και την υγειονομική ταφή υπολείμματος) να παραμείνει μεσοσταθμικά κάτω από 50 ευρώ ανά έτος. Σύμφωνα με τον Ν. Περδικάρη, το ΣΔΙΤ Δ. Μακεδονίας είναι το φθηνότερο από τα έργα ΣΔΙΤ που μέχρι σήμερα έχουν προκηρυχθεί και για τα οποία έχουν κατατεθεί δεσμευτικές προσφορές
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα έργων ΣΔΙΤ, Νίκο Ματζούφα, η σύμβαση σύμπραξης και το οικονομικό μοντέλο ελέγχθηκαν εξονυχιστικά από την Eurostat και τον Απρίλιο του 2016 αποφάνθηκε ότι υπάρχει επαρκής μεταφορά ρίσκου στον ιδιωτικό τομέα και άρα το έργο αυτό δεν επιβαρύνει με κανένα τρόπο το δημόσιο χρέος της χώρας.
Με το ΟΣΔΑ επιτυγχάνεται ελαχιστοποίηση του υπολείμματος που προορίζεται για υγειονομική ταφή, σε ποσοστό μικρότερο από 36%. Η εκτροπή του βιοαποδομήσιμου κλάσματος από ταφή σε ποσοστό άνω του 80%, η ενίσχυση της ανακύκλωσης εκτιμάται ότι θα φτάνει το 35%, ενώ προβλέπεται η παραγωγή χρήσιμων δευτερογενών προϊόντων, η ελαχιστοποίηση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, εξασφαλίζοντας έτσι θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Όπως εξηγεί ο κ. Περδικάρης, το βέλτιστο περιβαλλοντικό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται κυρίως χάρη στις προηγμένες τεχνολογίες του Ομίλου ΗΛΕΚΤΩΡ, της μόνης ελληνικής εταιρείας με in-house τεχνογνωσία και διαθέσιμες τεχνολογικές εφαρμογές, για τη βιολογική επεξεργασία των απορριμμάτων, όπως αυτή της αερόβιας επεξεργασίας, καθώς και στον συνδυασμό κατάλληλων τεχνολογιών μηχανικής διαλογής με in-house σχεδιασμό.
Τόσο η τεχνολογία βιολογικής επεξεργασίας, όσο και αυτή της μηχανικής διαλογής, είναι κατά τέτοιο τρόπο σχεδιασμένες στην εν λόγω ΜΕΑ, ώστε να είναι συμβατές και με πρόσθετα ειδικά ρεύματα απορριμμάτων (πχ προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα), τα οποία δεν είναι διαθέσιμα στην παρούσα φάση, αλλά θα προκύψουν από την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στο νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) και αντίστοιχα στον Περιφερειακό (ΠΕΣΔΑ) για τη Δ. Μακεδονία.
Στο έργο απασχολήθηκαν κατά τη διάρκεια της κατασκευής πάνω από 150 εργαζόμενοι. Η εύρυθμη 25ετής λειτουργία του συστήματος διασφαλίζεται από τις 120 μόνιμες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν στην περιοχή. Πρόσθετα οφέλη αναμένονται για την τοπική κοινωνία μέσω παράλληλων οικονομικών δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στην φάση της λειτουργίας όπως η εμπορία των ανακυκλωσίμων υλικών, έργα μεταφορικού αντικειμένου, κα.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε στα εγκαίνια του έργου ο κ. Φάμελλος, «ο ιδιωτικός τομέας και τα ΣΔΙΤ να αποδείξουν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις συνθήκες, βελτιστοποιώντας το αποτέλεσμα στο περιβάλλον και μειώνοντας το κόστος για την κοινωνία. Έτσι μπορούμε να πετύχουμε αύξηση της εργασίας, τροφοδότηση της οικονομίας και προστασία του περιβάλλοντος».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο γενικός διευθυντής της ΔΙΑΔΥΜΑ κ. Δημήτρης Μαυρίδης, ανέφερε ότι «οι στόχοι του νέου ΕΣΔΑ έχουν ενσωματωθεί πλήρως στον σχεδιασμό της Δυτικής Μακεδονίας». Συμπλήρωσε δε, ότι καθίσταται «αναγκαία η χρήση επιπρόσθετων χρηματοδοτικών εργαλείων όπως τα ΣΔΙΤ, καθώς πρόκειται για ιδιαίτερα ελκυστική και πρόσφορη λύση, καθώς, μεταξύ άλλων, με δεδομένη τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος με τη συμμετοχή της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, δίνεται η δυνατότητα στο δημόσιο για την ταυτόχρονη υλοποίηση περισσότερων υποδομών».
Εκ μέρους της ΗΛΕΚΤΩΡ, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, Λεωνίδας Μπόμπολας, δήλωσε ότι «πρόκειται για ένα έργο για το οποίο, σε αντίθεση με την μακρόχρονη ενταξιακή και διαγωνιστική διαδικασία του, εξασφαλίστηκε έγκαιρα η χρηματοδότηση, υπογράφηκε, αδειοδοτήθηκε, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο, χωρίς ούτε μια ημέρα καθυστέρηση και εδώ και 25 ημέρες λειτουργεί απρόσκοπτα, υποδεχόμενο καθημερινά το σύνολο των σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας».
Όπως είπε, «μόλις λίγες ημέρες πριν την επιβολή των capital controls, εν μέσω ανεπανάληπτης αναταραχής και δυσπιστίας για την ελληνική οικονομία, ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ επένδυσε σχεδόν 17 εκατ. ευρώ σε αυτό το ιδιαίτερα σημαντικό έργο για το περιβάλλον και εξασφάλισε δανεισμό πάνω από 30 εκατ. ευρώ» τονίζοντας ότι ο «όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ αναλαμβάνει κινδύνους, επενδύει μακροπρόθεσμα στην Ελλάδα κόντρα στην κρίση, κατασκευάζει και λειτουργεί υποδομές, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι πιστεύει στο μέλλον της χώρας μας».
Το ιστορικό
Οι Δήμοι της Δυτικής Μακεδονίας είχαν κινηθεί συντονισμένα ήδη από το 1998 για την διαχείριση των απορριμμάτων τους. Το έργο ήταν από τα πρώτα ΣΔΙΤ που μπήκαν σε τροχιά υλοποίησης στη χώρα το 2007. Η σύμβαση για την κατασκευή και λειτουργία του υπογράφηκε στις 10/06/2015 και προέβλεπε 2 έτη για την Κατασκευή Νέων Υποδομών και 25 έτη για τη λειτουργία των Νέων και των Υφιστάμενων Υποδομών Μεταφόρτωσης της Περιφέρειας.
Ανάδοχος του έργου είναι η εταιρία ΕΠΑΔΥΜ ΑΕ (Εταιρία Ειδικού Σκοπού που συστάθηκε για την υλοποίηση της Σύμβασης από τις εταιρίες ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ και ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΑΕ), μέλος του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ.
Την κατασκευή του έργου ανέλαβε η ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ, μια εξειδικευμένη στην διαχείριση απορριμμάτων εταιρία του ομίλου της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, με σημαντική εμπειρία στον σχεδιασμό, χρηματοδότηση, κατασκευή και λειτουργία Έργων Διαχείρισης Απορριμμάτων και γενικότερα έργων περιβαλλοντικής διαχείρισης. Σημαντική, αλλά και ουσιαστική ήταν και η στήριξη της ΔΕΗ ΑΕ στην υλοποίηση του έργου. Τη λειτουργία του ΟΣΔΑ έχει αναλάβει κάνει η ΕΔΑΔΥΜ ΑΕ, θυγατρική εταιρία της ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ.
