Της Άντζελας Πεϊτση
Η ολοκλήρωση της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής για το προσφυγικό, βρήκε την Τουρκία να λαμβάνει 3 δισ. ευρώ και να παίρνει το «πράσινο φως» για επανεκκίνηση της ενταξιακής της πορείας στην Ε.Ε.
Το zougla.gr αποκωδικοποιώντας τον απόηχο των αποτελεσμάτων της Συνόδου, επικοινώνησε με τον Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, Κοσμήτορα της Σχολής Κ.Α.Ε.Τ. και κάτοχο της Έδρας ΓΕΕΘΑ στις Στρατηγικές Σπουδές «Θουκυδίδης», Ηλία Κουσκουβέλη.
Ο διεθνολόγος καθηγητής τόνισε: «Προφανώς πρόκειται για τα πολιτικά ανταλλάγματα που έλαβε η Τουρκία για να πράξει αυτό που έπρεπε να πράξει. Ουσιαστικά δεν πρόκειται βέβαια για κατάργηση, αλλά για διευκόλυνση, το οποίο μένει να το δούμε στην πράξη. Από την άλλη πλευρά, δεν αρκεί να ανοίξουν απλά τα διάφορα κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις, αλλά και η Τουρκία να εναρμονισθεί με τα κρατούντα στην ΕΕ και, ταυτοχρόνως, να υποχωρήσει σε διάφορα ζητήματα. Με άλλα λόγια, το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων δεν συνεπάγεται αυτομάτως και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων». Και επισήμανε: «Σε αυτές τις διαπραγματεύσεις είναι που θα πρέπει Ελλάδα και Κύπρος να θέσουν τα διάφορα ζητήματα και, επιπλέον, να εξετασθεί αν η Τουρκία τηρεί τα συμφωνηθέντα».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Ερ. Τι σηματοδοτούν τα αποτελέσματα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής για το Προσφυγικό σε Τουρκία και Ελλάδα;
Απ. Το κύριο θέμα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας ήταν η αντιμετώπιση της ροής των προσφύγων από την Τουρκία προς την Ευρώπη, προφανώς και κυρίως διά μέσου της Ελλάδας. Η Τουρκία για τα επόμενα δύο χρόνια θα λάβει 3 δις Ευρώ, ώστε να βοηθηθεί στη φιλοξενία των προσφύγων στο έδαφός της και ταυτοχρόνως να εμποδίσει τη μετάβασή τους προς την Ελλάδα. Ήδη, την περασμένη Δευτέρα οι τουρκικές αρχές, όπως πληροφορηθήκαμε από τον τουρκικό τύπο, εμπόδισαν περί τα 1500 άτομα να ξεκινήσουν από τις ακτές της προς τη Λέσβο, γεγονός που αποδεικνύει ότι όταν θέλουν να το πράξουν, μπορούν. Επιβεβαιώνει επίσης το γεγονός ότι τόσο καιρό, παρά τις ευθύνες της στην έξαρση του πολέμου στη Συρία και τη δημιουργία του προσφυγικού ρεύματος, η Τουρκία πίεζε μέσω των προσφύγων την Ευρωπαϊκή Ένωση για να πάρει χρήματα, αλλά και πολιτικά ανταλλάγματα. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένα ερωτήματα. Πρώτον, για πόσον καιρό η Τουρκία θα τηρήσει αυτά για τα οποία δεσμεύτηκε, κυρίως στο κομμάτι εκείνο της συμφωνίας που προβλέπει την επαναπροώθηση των οικονομικών μεταναστών στο έδαφός της. Δεύτερον, κατά πόσο δεν θα απαιτήσει επιπλέον χρήματα, καθώς αρχικά ζητούσε περί τα 8 δις. Τρίτον, κατά πόσο δεν θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως ένα μέσο για επιτυγχάνει πολιτικά ανταλλάγματα.
Ερ. Τι έχασε και τι κέρδισε η χώρα μας;
Απ. Βλέποντας το θέμα συνολικά και λαμβάνοντας υπόψη ότι δέχεται τον κύριο όγκο των προσφύγων, η χώρα μας δεν έχασε, καθώς η οικονομική της συμβολή, συγκριτικά με των υπολοίπων κρατών μελών της ΕΕ, είναι μικρή. Επιπλέον, θα έχει τον χρόνο να προετοιμασθεί καλύτερα για το επόμενο καλοκαίρι, όταν αναμφίβολα θα υπάρξει εκ νέου ροή προσφύγων. Εκείνο το οποίο μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι έχασε είναι ότι η Τουρκία ξεπέρασε εν μέρει τις ενστάσεις Ελλάδας και Κύπρου ως προς το άνοιγμα των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων σε συγκεκριμένα κεφάλαια. Δηλαδή, ότι θα ξεκινήσουν κάποιες διαπραγματεύσεις, χωρίς η Τουρκία να έχει υποχωρήσει σε ελληνικού ή κυπριακού ενδιαφέροντος θέματα.
Ερ. Πως ερμηνεύετε την τοποθέτηση Γιούνκερ “ότι σταθήκαμε και στο ζήτημα της κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στην ΕΕ” καθώς και στα “προπαρασκευαστικά βήματα για ξεπάγωμα κεφαλαίων στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Άγκυρας”;
Απ. Προφανώς πρόκειται για τα πολιτικά ανταλλάγματα που έλαβε η Τουρκία για να πράξει αυτό που έπρεπε να πράξει. Ουσιαστικά δεν πρόκειται βέβαια για κατάργηση, αλλά για διευκόλυνση, το οποίο μένει να το δούμε στην πράξη. Από την άλλη πλευρά, δεν αρκεί να ανοίξουν απλά τα διάφορα κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις, αλλά και η Τουρκία να εναρμονισθεί με τα κρατούντα στην ΕΕ και, ταυτοχρόνως, να υποχωρήσει σε διάφορα ζητήματα. Με άλλα λόγια, το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων δεν συνεπάγεται αυτομάτως και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Σε αυτές τις διαπραγματεύσεις είναι που θα πρέπει Ελλάδα και Κύπρος να θέσουν τα διάφορα ζητήματα και, επιπλέον, να εξετασθεί αν η Τουρκία τηρεί τα συμφωνηθέντα.
Ερ. Είστε ή όχι ικανοποιημένος από την έως τώρα διαπραγματευτική πορεία της Ελλάδας στο καίριο θέμα του προσφυγικού; Τι θα έπρεπε να είχε γίνει; Που υστερήσαμε;
Απ. Δεν νομίζω ότι είχαμε και πολλά περιθώρια. Η διαχείριση του προσφυγικού από τα κράτη της ΕΕ ήταν εξ αρχής λανθασμένη, ιδιαίτερα όταν κράτη, όπως η Γερμανία, είχαν με έμμεσο τρόπο «προσκαλέσει» τους πρόσφυγες στην επικράτειά τους. Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα. Το πρώτο είναι κατά πόσο η Τουρκία θα εφαρμόσει τη συμφωνία, εμποδίζοντας τους διακινητές ανθρώπινων ψυχών και πόνου και, κατά πόσο, εφόσον η Ελλάδα το αποφασίσει, δεχθεί πίσω στο έδαφός της την επαναπροώθηση των οικονομικών μεταναστών. Το δεύτερο είναι σε ποιο βαθμό θα προετοιμασθεί για το μέλλον, αξιοποιώντας την οικονομική και την τεχνική βοήθεια των κρατών της ΕΕ, όπως και την ενίσχυση των ελέγχων των συνόρων με τη βοήθεια φορέων της ΕΕ. Και το τρίτο, πόσο θα μπορέσει να πιέσει την Τουρκία στη διάρκεια και στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεις ΕΕ-Τουρκίας. Καταλήγοντας και αποτιμώντας συνολικά την κατάσταση, δεν ξέρω αν η Ελλάδα μπορούσε να κάνει κάτι παραπάνω, δεδομένου ότι, στη συγκεκριμένη υπόθεση και όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, η Τουρκία βρέθηκε στην θέση του ισχυρού και η ΕΕ στη θέση του αδύναμου. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση συμβούλου του Ερντογάν ο οποίος σχολίασε μέσω twitter ότι η Ευρώπη υπέκυψε στην Τουρκία και στην προοπτική να «εξαπολύσει» πάνω της η Τουρκία όλους τους πρόσφυγες της Συρίας.
