Χαλκούνια: Θα βροντήξει δυνατά απόψε στο Αγρίνιο η ομάδα του Μπάμπη Γιωτόπουλου

Επιμέλεια: Αλ. Παπαδόπουλος

Για μια ακόμη χρονιά θα αναβιώσει απόψε Μεγάλη Παρασκευή στην κεντρική πλατεία Αγρινίου, αμέσως μετά την περιφορά των Επιταφίων, το γνωστό πλέον θρησκευτικό έθιμο των χαλκουνιών. Ένα έθιμο που έχει γίνει ξανά παράδοση τα τελευταία χρόνια  κι αποτελεί μια ατραξιόν για την πόλη.

Το δικό της βροντερό παρών θα δώσει όπως κάθε χρόνο, η ομάδα του Μπάμπη Γιωτόπουλου, του αναβιωτή στην ουσία αλλά και στυλοβάτη αυτού του εθίμου, που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.  

Ο αριθμός των χαλκουνιών που θα ρίξει η τετραμελής ομάδα που αποτελείται από τα δύο εγγόνια του στυλοβάτη του εθίμου, Παναγιώτη Δρίβα και Παναγιώτη Γιωτόπουλο, τον γαμπρό του Νεκτάριο Δρίβα και τον  φίλο της οικογένειας Σπύρο Γκρίζη θα είναι περίπου 30 και πραγματικά θα βροντήξουν όπως κάθε χρόνο πολύ δυνατά, στέλνοντας πανύψηλες φλόγες στον ουρανό και δίνοντας εντυπωσιακή λάμψη στη βραδιά.

Φυσικά πριν από τη ρίψη τους, η ομάδα παίρνει και την ευλογία του ιερέα της εκκλησίας.Ο Μπάμπης Γιωτόπουλος, ο οποίος έφυγε πριν τέσσερα χρόνια από τη ζωή, κατάφερε με πολύ κόπο και επιμονή να αναβιώσει το έθιμο των χαλκουνιών, μετά το 1985 και παράλληλα να το καθιερώσει σε ετήσια βάση κάθε Μεγάλη Παρασκευή, μετά το τέλος της περιφοράς των Επιταφίων.

 Υπήρξε πραγματικά ο στυλοβάτης του εθίμου μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του και μεταλαμπάδευσε αυτή του την αγάπη στις επόμενες γενιές οι οποίες εξακολουθούν να το τηρούν με ευλάβεια τιμώντας έτσι και τη μνήμη του

Τι είναι τα χαλκούνια

Για τους μη γνωρίζοντες τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες κατασκευές που αποτελούνται από έναν μεγάλο κύλινδρο από πεπιεσμένο χαρτί γεμάτο με ένα μείγμα μπαρουτιού. Οι χαλκουνάδες τα ανάβουν στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου, οπότε από την καύση του μπαρουτιού ξεπηδούν εντυπωσιακές φλόγες που μπορούν να φθάσουν ακόμη και στα 70 μέτρα ύψος.

Το χαλκούνι δεν εκρήγνυται όπως ο δυναμίτης,  είναι τόσο για τον κόσμο όσο και για τον χαλκουνά, αρκεί βέβαια αυτός που το έχει στα χέρια του να ξέρει να το χειρισθεί σωστά. Για την κατασκευή του κάθε χαλκουνιού,  χρειάζονται από 2 ως 2,5 ώρες.

Τα πρώτα χαλκούνια τα συναντάμε την εποχή της Τουρκοκρατίας. Οι κάτοικοι  χρησιμοποιούσαν τις κουτσουλιές των άγριων πουλιών  τις οποίες ανακάτευαν με κάρβουνο, θειάφι και λίγη νιτρική αμμωνία κι έφτιαχναν το χαρμάνι, που είχε την ίδια ιδιότητα με το μπαρούτι.

Με τα χαλκούνια είχαν σαν σκοπό να προφυλάξουν τους Επιτάφιους και τις Χριστιανικές πομπές τους από τους αλλόθρησκους Τούρκους και Εβραίους της περιοχής, που προσπαθούσαν να τους εμποδίσουν. Μετά την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό το έθιμο συνεχίστηκε ως… ψευτοπόλεμος μετά την περιφορά των επιταφίων στην κεντρική πλατεία, ανάμεσα σε ομάδες πιστών διαφορετικών ενοριών.

Το συγκεκριμένο έθιμο είχε απαγορευτεί την εποχή της δικτατορίας,  με πρόσχημα την ασφάλεια των πολιτών κάτι που συνεχίστηκε και για μια δεκαετία αργότερα. Οι τοπικές Αρχές δεν άφηναν τους χαλκουνάδες με τα χαλκούνια τους να βγουν στην πλατεία Αγρινίου και τους καταδίωκαν. Το έθιμο επανέφερε μετά το 1985, όπως προαναφέρθηκε, ο Μπάμπης Γιωτόπουλος, που είχε διδαχθεί την τέχνη από τον πατέρα του Θεόδωρο.

Πλέον, πρωταρχικό ρόλο στη διατήρηση του εθίμου έχουν τα δύο εγγόνια του, Παναγιώτης Δρίβας και Παναγιώτης Γιωτόπουλος, ο γαμπρός του Νεκτάριος Δρίβας και ο φίλος της οικογένειας Σπύρος Γκρίζης. Φυσικά όλη η προσπάθεια υποστηρίζεται από πολλούς συγγενείς και φίλους των οικογενειών.

Για τα χαλκούνια του Αγρινίου και το έθιμο αυτό που κρατάει από την εποχή της Τουρκοκρατίας, έχουν γραφθεί και δύο βιβλία, στα οποία αναφέρεται ως ένας από τους κορυφαίους χαλκουνάδες κι ως στυλοβάτης του εθίμου ο Μπάμπης Γιωτόπουλος.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τα εγγόνια και οι φίλοι του, θέλοντας να τιμήσουν τη μνήμη του, κατασκευάζουν ένα –δύο χαλκούνια με το όνομά του, τα οποία και ανάβουν  το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης πάνω από το μνήμα του.