Δ.Μ
Η κάμερα της «ζούγκλας» βρέθηκε σε μια ξεχωριστή γιορτή, στο καλωσόρισμα του πρώτου εστιατορίου που σερβίρει παραδοσιακά πιάτα της τσιγγάνικης κουζίνας με το όνομα «Amalin» (που σημαίνει φίλοι στα Ρομανί) και βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Συλλόγου Γυναικών Ρομά Δεντροποτάμου και μια εκ των ιδρυτριών και πρόεδρος του συλλόγου, κα. Γιαννούλα Μάγγα, μας μίλησε γι’ αυτό. Ταυτόχρονα δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα ζητήματα της κοινωνικής ένταξης, της διαφορετικότητας και της θέσης της γυναίκας στις σύγχρονες Ρομά κοινότητες.
Πείτε μας μερικά λόγια για τον σύλλογό σας, πότε ιδρύθηκε και ποιοι είναι οι στόχοι του;
Ο Σύλλογος Γυναικών Ρομά Δεντροποτάμου ιδρύθηκε το 2002 με μέλη γυναίκες, μητέρες και νέα κορίτσια. Αυτό το όραμα αρχικά ξεκίνησε από τέσσερις γυναίκες, γιατί είδαμε ότι μέσα στη γειτονιά του Δενδροποτάμου, πριν 20 χρόνια, ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Ειδικά για τις γυναίκες, γιατί μην ξεχνάτε ότι οι γυναίκες Ρομά ζουν σε πατριαρχικές οικογένειες που τον πρώτο λόγο τον έχουν μόνο οι άντρες. Άρα εμείς οι τέσσερις γυναίκες ήμασταν λίγο τα ανήσυχα πνεύματα. Το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν αυτός ο σύλλογος, γιατί όταν υπάρχει ένας οργανισμός οι φωνές των γυναικών ακούγονται πιο δυνατά όταν εκπροσωπούνται από αυτόν. Μέχρι το 2017 είχαν γραφτεί 450 μέλη, από τους 4500 κατοίκους του δήμου μας, όμως έκτοτε σταματήσαμε να γράφουμε νέα μέλη, γιατί θεωρήσαμε ότι το ουσιαστικό είναι να συμμετέχουν οι γυναίκες ενεργά, να μπορούν να ενδυναμωθούν και έτσι αποφασίσαμε περισσότερο να έχουμε δράση για το σύλλογο πάρα μεγάλο αριθμό εγγεγραμμένων μελών.
Υπάρχουν πόροι οικονομικοί που συντηρούν αυτή την πρωτοβουλία;
Ο σύλλογος γυναικών συντηρούνταν κατά βάση οικονομικά από αυτές τις γυναίκες, τις τρεις, τέσσερις που τον οραματίστηκαν και τον ίδρυσαν. Το στηρίξαμε με πολύ μεγάλο κόπο και ακόμα το κάνουμε, με δυσκολίες από την οικογένεια, πολλές φορές κρύβοντας πράγματα από τους άντρες για να μπορέσουμε να το κρατήσουμε. Και αυτό έγινε από μεγάλη αγάπη. Τα μέλη του συλλόγου είναι γυναίκες αδύναμες, με πολλά παιδιά, με πολλά προβλήματα… Τα τελευταία τρία χρόνια ο σύλλογος έτρεξε κάποια προγράμματα οικονομικής στήριξης, μη φανταστείτε μεγάλα, αλλά μπόρεσε και βρήκε το δρόμο του.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας αυτού του εστιατορίου;
Ο σύλλογος εδώ κ 20 χρόνια προσπαθεί για τις γυναίκες. Είναι μέσα στο πεδίο, τις ακούει. Γιατί πρέπει να ακούς τις γυναίκες, τις ανάγκες τους, να ακούς την κοινότητά σου. Έτσι σκεφτήκαμε, τι καλύτερο, επειδή μιλούσαμε για ενδυνάμωση τόσα χρόνια, από το να δείξουν αυτή την δύναμή τους στην πράξη. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα ο σύλλογος γυναικών να δημιουργήσει αυτό το εστιατόριο, που έχει μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, και θα μπορέσει να δώσει δουλειά σε αυτές τις γυναίκες. Αποφασίσαμε λοιπόν να το ανοίξουμε μέσα στο κέντρο της πόλης, όχι στη γειτονιά μας, ώστε οι γυναίκες μας να συναλλάσσονται με άλλο κόσμο και αντιστοίχως να μπορέσει ο κόσμος να μας γνωρίσει μέσω της παραδοσιακής κουζίνας των Ρομά. Γιατί ο πολιτισμός, τα ήθη και τα έθιμα είναι το καλύτερο διαβατήριο.
Επομένως εδώ θίγετε το ζήτημα της αποδοχής και της κοινωνικής ενσωμάτωσης;
Οι Ρόμα γενικώς είμαστε από λίγο παρεξηγημένοι έως εντελώς αόρατοι σε μία κοινωνία μέσα στην οποία όμως ζούμε πολλά χρόνια. Θα ήταν πολύ ωραίο να σταματούσε αυτό. Να μπορούσε αυτή η κοινωνία των μη Ρομά πολιτών να μας γνωρίσει και να μας δεχτεί ως μέρος της, εφόσον είμαστε. Να πάψει να λειτουργεί με τόσο αρνητισμό και προκατάληψη. Ρατσιστικές συμπεριφορές, ρομαφοβία, αντιτσιγγανισμός, όπως θέλετε πείτε το, καταλήγουν σε μια ισοπέδωση και ενώ τα ΜΜΕ συχνά φωτίζουν αυτές τις πλευρές, και καταφέρνουν να δείξουν όλα αυτά που γίνονται, άλλες φορές κάνουν κακό. Πρόσφατα απασχόλησαν τα ΜΜΕ οι Ρομά μέσα από τραγικά περιστατικά, όμως δε θα ήθελα να επεκταθώ σε αυτό. Σήμερα είμαστε εδώ για να προβάλουμε ένα ευχάριστο και ελπιδοφόρο μήνυμα. Είμαστε όλοι άνθρωποι. Είμαστε εδώ, με τις γυναίκες μας να απευθύνονται στον κόσμο, με σημαία μας αυτό το εστιατόριο. Οι γυναίκες Ρομά είμαστε εδώ, έτοιμες να γεφυρώσουμε το χάσμα, αποδεχόμενες τη διαφορετικότητα, τη δική μας και των άλλων. Άραγε η κοινωνία είναι έτοιμη να αγκαλιάσει και να αποδεχτεί αυτό που αυτή την ώρα με τόση αγάπη και τόσο κόπο πραγματοποιείται;
Άρα, είναι ένα στοίχημα για εσάς αυτό το εγχείρημα;
Εννοείται! Δε σηκωθήκαμε ένα πρωί και είπαμε: Αχ τι ωραία, ας κάνουμε ένα εστιατόριο για να μαγειρεύουν οι γυναίκες του συλλόγου. Όχι, αυτό για μας είναι μία δράση που στοχεύει να δώσει ένα ειλικρινές παράδειγμα στην κοινωνία. Να δείξει ότι υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν, που δεν είναι αόρατοι μα ορατοί.
Ποια είναι η πρώτη αίσθηση που λαμβάνετε; Υπάρχει θετική ανταπόκριση; Το περιμένει ο κόσμος;
Ακόμα δεν είναι σαφές, αλλά εκεί που στήσαμε τον χώρο μας ήρθαν άνθρωποι, μας ρώτησαν με ενδιαφέρον και περιέργεια τι κάνουμε. Εμείς πλέον συστηνόμαστε με ειλικρίνεια, με το ξεκάθαρο μήνυμά μας, λέγοντας, είμαστε τσιγγάνοι, είμαστε Ρομά, μια κοινωνία πολιτών εδώ κοντά σας και πάμε να δημιουργήσουμε αυτό το εστιατόριο. Στην πορεία θα καταλάβουμε αν αυτό θα πετύχει.
Στη συνείδηση πολλών υπάρχει η σύνδεση της ζωής στους καταυλισμούς με συνθήκες μη υγιεινής. Πιστεύετε θα είναι εύκολο να ξεπεραστούν τέτοιες προκαταλήψεις και να έρθει ο κόσμος να φάει στο εστιατόριό σας;
Θα σας απαντήσω ως εξής, αν ένας μη Ρομά πάει να ανοίξει ένα μαγαζί και προσπαθήσει μία φορά εμείς πρέπει να προσπαθήσουμε δέκα φορές και αυτό θα κάνουμε. Και ο κόσμος αυτό το βλέπει και θα συνεχίσει να το βλέπει και ευελπιστούμε να το εκτιμήσει και να το αγκαλιάσει. Εμάς ο στόχος μας δεν είναι να απευθυνθούμε τόσο σε Ρομά όσο σε μη Ρομά. Γιατί αν θέλαμε να κάνουμε κάτι για τους Ρομά θα το κάναμε μέσα στον καταυλισμό, μέσα στη γειτονιά και θα τελείωνε.
Που βρίσκεστε και τι πιάτα θα μπορεί κανείς να απολαύσει στο εστιατόριό σας;
Τα φαγητά στο μενού μας θα είναι όλα παραδοσιακά. Θα είναι φαγητά της χαράς! Πιάτα που κυρίως τα φτιάχνουμε στις γιορτές μας, στους γάμους μας, για να ευχαριστήσουμε τους καλεσμένους μας δίνοντας τον καλύτερό μας εαυτό. Μία από τις σπεσιαλιτέ μας είναι το ψητό γεμιστό αρνάκι, που το κάνουμε με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Θα μπορεί επίσης ένας πελάτης να απολαύσει λαχανοσαρμάδες, στιφάδο, διάφορα λαδερά φαγητά, το παραδοσιακό πιλάφι καθώς και πίτες και γλυκά! Αυτά τα πιάτα σίγουρα θα υπάρχουν στο αρχικό μενού. Το εστιατόριό μας βρίσκεται στην οδό Καραολή και Δημητρίου των Κυπρίων 28, στην περιοχή του Διοικητηρίου, και επισήμως η λειτουργία του θα ξεκινήσει στο τέλος Μαρτίου.
