Οι δικαστές που θα καθυστερούν αδικαιολόγητα τις αποφάσεις τους θα αποχωρούν από το δικαστικό σώμα

Με έξοδο από το δικαστικό σώμα, απειλούνται οι δικαστές που καθυστερούν αδικαιολόγητα να εκδώσουν τις αποφάσεις τις οποίες έχουν χρεωθεί, για περισσότερους από έξι μήνες. Αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων, ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ΚΟΔΚΔΛ) που παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο με στόχο, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, την εξάλειψη των υφιστάμενων δυσλειτουργιών και καθυστερήσεων. Με το εν λόγω Σχέδιο Νόμου, επιχειρείται η αναμόρφωση των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απονομή της Δικαιοσύνης. 

Σε αυτό το πλαίσιο, η αργοπορία χωρίς δικαιολογία, στην έκδοση αποφάσεων πέραν του εξαμήνου θα σημαίνει για τους δικαστικούς λειτουργούς:

α. στέρηση μισθού 

β. κώλυμα προαγωγής και 

γ. λόγο οριστικής παύσης

Ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών είναι αποτέλεσμα του έργου της νομοπαρασκευαστικής που είχε συγκροτηθεί στις αρχές του 2017 με τη συμμετοχή όλων των δικαστικών ενώσεων και με την ενσωμάτωση των παρατηρήσεων των Ολομελειών των Ανωτάτων Δικαστηρίων. Θα γίνει πάντως και επιπλέον επεξεργασία του, μετά  από Διαβούλευση με τις Δικαστικές Ενώσεις.

Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, με το σχέδιο νόμου εισάγονται σημαντικές καινοτομίες ως προς την οργάνωση και λειτουργία των Δικαστηρίων και ρυθμίσεις για την ταχύτερη ενσωμάτωση των πολιτικών για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη ενώ αναμορφώνεται το σύστημα των επιθεωρήσεων των δικαστών.

Άλλες βασικές αλλαγές που φέρνει ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών είναι οι εξής:

*ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

• Διευρύνονται τα πρόσωπα που δικαιούνται να συγκαλέσουν την Ολομέλεια των δικαστηρίων (προστίθενται οι δικαστικοί υπάλληλοι). 
• Δυνατότητα σύγκλησης Ολομελειών για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με κρίσιμα νομικά ζητήματα.
• Αν για λόγους ανωτέρας βίας δεν είναι δυνατή η ομαλή λειτουργία περισσοτέρων δικαστηρίων ή εισαγγελιών της αυτής περιφέρειας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, μετά από αίτημα του δικαστή που διευθύνει το πολιτικό Εφετείο της περιφέρειας, μπορεί να αποφασίσει την αναστολή μέρους ή του συνόλου των εργασιών όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών της περιφέρειας μέχρι να εκλείψουν οι λόγοι αυτοί. Το ίδιο μπορεί να κάνει και για το σύνολο των δικαστηρίων της χώρας μετά από αίτημα ενός εκ των Προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων. Δυνατότητα να αναστείλει μερικώς ή πλήρως τη λειτουργία του δικαστηρίου για λόγους ανωτέρας βίας έχει και ο διευθύνων το δικαστήριο.  
• Περιορισμός των αναχρονιστικών κωλυμάτων εντοπιότητας βάσει των τελευταίων διαθέσιμων δημογραφικών δεδομένων.
• Ρύθμιση των οργανωτικών και λειτουργικών ζητημάτων των ειρηνοδικείων μετά την έναρξη λειτουργίας της κατεύθυνσης ειρηνοδικών στην ΕΣΔΙ και την κατάργηση των πταισματοδικείων.

*ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

• Τα Δικαστήρια διαθέτουν στο κοινό σε ηλεκτρονική μορφή δια μέσου της οικείας ιστοσελίδας τους τις δικαστικές αποφάσεις, τις οποίες δημοσιεύουν και οι οποίες έχουν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία ανωνυμοποίησης. 
• Τμήματα Πληροφορικής των Δικαστηρίων για την τεχνική υποστήριξη, συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) που στελεχώνονται από εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο υποστηρίζει την λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων της Δικαιοσύνης αδιαλείπτως. 
• Επιτροπές Πληροφοριακών Συστημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου 
• Αρχείο του Δικαστηρίου και σε ηλεκτρονική μορφή.

*ΠΡΟΑΓΩΓΕΣ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΦΕΤΩΝ

• μόνο εφόσον οι υπό προαγωγή δικαστικοί λειτουργοί έχουν ολοκληρώσει την παρακολούθηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων επιμόρφωσης της παρ. 2 του άρθρου 40 του ν. 4871/2021. 
• κατ’ απόλυτη εκλογή
• δεν προάγεται ο δικαστικός λειτουργός που έχει αδικαιολόγητη καθυστέρηση 

*ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

• Ο πρόεδρος και τα μέλη του Συμβουλίου Επιθεώρησης και οι επιθεωρητές αρεοπαγίτες και σύμβουλοι επικρατείας ορίζονται για διετή θητεία με κλήρωση: στην κληρωτίδα τοποθετούνται τα ονόματα των αρεοπαγιτών και συμβούλων, τους οποίους η ίδια Ολομέλεια ορίζει σε αριθμό διπλάσιο του απαιτουμένου για το σύνολο των μελών του Συμβουλίου Επιθεώρησης και των επιθεωρητών από αυτούς που έχουν διετή υπηρεσία. 
• Πριν την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, τα μέλη των Συμβουλίων Επιθεώρησης και οι Επιθεωρητές παρακολουθούν υποχρεωτικά έκτακτα προγράμματα επιμόρφωσης που διοργανώνονται από την ΕΣΔΙ. 
• Στην έδρα του μεγαλύτερου από τα εφετεία κάθε περιφέρειας, ιδρύεται Γραφείο Γραμματείας Επιθεώρησης, στο οποίο παρέχουν τις υπηρεσίες τους, με αποκλειστική απασχόληση, ένας ή περισσότεροι γραμματείς από το προσωπικό των δικαστηρίων της έδρας του εφετείου. Αρμοδιότητα του γραφείου είναι να επικουρεί τον επιθεωρητή στο έργο του και ιδίως να συλλέγει τα απαιτούμενα για την διενέργεια της επιθεώρησης των δικαστηρίων και δικαστικών λειτουργών στατιστικά στοιχεία και να συγκεντρώνει τις απαιτούμενες πληροφορίες σχετικά με την πορεία των αποφάσεων των επιθεωρουμένων.

*ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

• τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες. Στην επιθεώρηση ελέγχονται α) τα κριτήρια με βάση τα οποία συγκροτούνται τα τμήματα του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας, και κατανέμονται οι υποθέσεις και τα λοιπά καθήκοντα, β) η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση των υποθέσεων και, ιδίως, ως προς τους μέσους χρόνους των διαδικασιών ανά φάση (προσδιορισμό, εκδίκαση, έκδοση απόφασης) και κατηγορία, γ) η τακτική και ομαλή διεξαγωγή συνεδριάσεων, δ) η χρήση των νέων τεχνολογιών και ε) η καταλληλότητα, ασφάλεια και την καθαριότητα των κτιρίων. 
• τους διευθύνοντες τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες με βάση τα ίδια ως άνω κριτήρια.
• τους προέδρους και προεδρεύοντες τμημάτων και δικαστικών σχηματισμών. Στην επιθεώρηση ελέγχεται α) η ικανότητά τους στην απονομή της δικαιοσύνης, β) η διεύθυνση της διαδικασίας, γ) λειτουργία του τμήματος ή του δικαστικού σχηματισμού που προΐστανται, δ) η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων και βουλευμάτων του τμήματός / σχηματισμού τους  και  ε) ο  χρόνος δημοσίευσης των σχεδίων που τους παραδίδονται.
• όλους τους δικαστικούς λειτουργούς μέχρι και το βαθμό του Προέδρου Εφετών. Στην επιθεώρηση α) ελέγχεται ι) η επεξεργασία κάθε υπόθεσης σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά της, ιι) οι δοθείσες με την απόφαση απαντήσεις και ιιι) η ταχύτητα διεκπεραίωσης κάθε  υπόθεσης, β) διεξάγεται λεπτομερώς κάθε χρήσιμη έρευνα, χωρίς περιορίζεται ο επιθεωρητής στα υποδεικνυόμενα από τους επιθεωρούμενους δικαστικούς λειτουργούς αποφάσεις και στοιχεία, γ) μελετώνται τα σχετικά με την εργασία των επιθεωρούμενων στατιστικά στοιχεία, δ) ζητείται η γνώμη του διευθύνοντος του δικαστηρίου, ε) λαμβάνονται υπόψη οι γραπτές εκθέσεις των προέδρων των τμημάτων που υπηρετούν οι επιθεωρούμενοι, στ) παρακολουθούνται οι συνεδριάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι επιθεωρούμενοι, ζ) διαπιστώνεται η συμμετοχή των επιθεωρούμενων στα υποχρεωτικά επιμορφωτικά σεμινάρια της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και η) και υπάρχει προσωπική επικοινωνία με τους επιθεωρουμένους.

*ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

• Οι ολομέλειες των ανώτατων δικαστηρίων, προκειμένου να διασφαλίσουν το ενιαίο μέτρο και την αποτελεσματικότητα της επιθεώρησης καταρτίζουν κατά την έναρξη κάθε δικαστικού έτους ενιαίο πλαίσιο οδηγιών, πρακτικών και κατευθύνσεων προς το Συμβούλιο Επιθεώρησης και τους επιθεωρητές για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους καθώς και ένα ενιαίο έντυπο επιθεώρησης
• Στους κανονισμούς των δικαστηρίων περιλαμβάνονται υποχρεωτικά ρυθμίσεις προς το σκοπό της ισομερούς κατανομής υποθέσεων στους δικαστές σύμφωνα με τις οποίες ο πρόεδρος που διενεργεί τη χρέωση των υποθέσεων τις κατατάσσει, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους, από το ένα (την λιγότερο απαιτητική) έως το πέντε (την πιο απαιτητική). 
• Στην επιθεώρηση ελέγχονται: α) το ήθος, το σθένος και ο χαρακτήρας, β) η επιστημονική κατάρτιση, γ) η προσαρμοστικότητα σε νέα καθήκοντα και αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των νέων τεχνολογιών, δ) η κρίση και η αντίληψη, ε) η επιμέλεια και η εργατικότητα, στ) η υπηρεσιακή απόδοση ήτοι η ποιότητα, η ποσότητα και η ταχύτητα διεκπεραίωσης υποθέσεων σε σχέση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους, ζ) η ικανότητα στην απονομή της δικαιοσύνης και στη διεύθυνση της διαδικασίας, η) η αναίρεση ή εξαφάνιση των αποφάσεων που συνέταξαν οι επιθεωρούμενοι, κατά παραδοχή του αντίστοιχου ένδικου μέσου, θ) η ικανότητα συνεργασίας, ι) η συμπεριφορά του δικαστικού λειτουργού στο δικαστήριο και ιδιαίτερα στο ακροατήριο καθώς και η κοινωνική του παράσταση, ια) η επιβάρυνση από τυχόν πρόσθετα καθήκοντα και η ανταπόκριση σε αυτά.

Το Συμβούλιο Επιθεώρησης συγκεντρώνει τις εκθέσεις του κάθε επιθεωρητή, ελέγχει την πληρότητά τους και διατυπώνει σε ιδιαίτερη έκθεσή του ενδεχόμενες παρατηρήσεις του σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής της επιθεώρησης από αυτόν.