Ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου ανεγέρθη στα μέσα του 5ου αι. από τον έπαρχο του Ιλλυρικού, Λεόντιο, πάνω στον τάφο του Αγίου, ο οποίος μαρτύρησε ως χριστιανός με το στρατιωτικό αξίωμα του ανθυπάτου επί αυτοκράτορος Μαξιμιανού (292-311).
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου υπέστη σημαντικές καταστροφές κατά της διάρκεια επιδρομών από τους Σαρακηνούς (904 μ.Χ) και τους Νορμανδούς (1181 μ.Χ.).Μεγάλη πυρκαγιά μεταξύ των ετών 629 και 639 κατέστρεψε σημαντικό τμήμα αυτού του κτηρίου. Η ευσέβεια του λαού της Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον Επίσκοπο Ιωάννη τον χτίζει εκ νέου, διευρύνοντάς τον. Το 904 ο ναός λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς και αρπάχτηκε σε κομμάτια το ιερό «Κιβώριο». Άλλη διαρπαγή νέου «Κιβωρίου» σημειώνεται από τους Νορμανδούς, 281 χρόνια αργότερα, όταν καταλήφθηκε η πόλη το 1181.
Το 1493 ο ναός μετατρέπεται σε τζαμί από τους Τούρκους. Στο βορειοδυτικό τμήμα του μεταφέρεται το κενοτάφιο του Αγίου και απομονώνεται από το τζαμί. Με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, ο ναός επαναλειτουργεί ως χώρος λατρείας – τιμής του Αγίου Δημητρίου. Η πυρκαγιά της 5ης και 6ης Αυγούστου του 1917, η οποία κατέστρεψε τα 2/3 της συμπρωτεύουσας, μετέτρεψε σε ερείπια και τον ιστορικό ναό. Εργασίες αναστήλωσης τού έδωσαν και πάλι την αρχική του μορφή.
Ο συγκεκριμένος ναός αποτελεί ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα χριστιανικής αρχιτεκτονικής, καθώς θεωρείται πολύ σημαντική «βασιλική». Πρόκειται για τον γνησιότερο τύπο της ελληνιστικής βασιλικής, με ξύλινη αμφικλινή στέγη. Η σημερινή της μορφή είναι του 7ου αι. μ.Χ. Χωροταξικά τοποθετείται στο κέντρο της παλαιάς πόλεως, βορειοανατολικά της αρχαίας αγοράς. Έχει διαστάσεις κάτοψης 43,58 μ. (μήκος) και 33 μ. (πλάτος).
Πηγή: seleo.gr
