Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός
Νέα διάσταση παίρνει η υπόθεση του πολυδάπανου έργου των «χρυσών» σηράγγων στην περιοχή «Λιανοκλάδι-Δομοκός», για την κατασκευή του οποίου η ΕΡΓΟΣΕ (θυγατρική του ΟΣΕ) συνεβλήθη με την εταιρεία ΑΚΤΩΡ.
Μόλις μία ημέρα μετά την αποκάλυψη της zougla.gr σχετικά με το πόρισμα-κόλαφος που συνέταξε μικτό κλιμάκιο επιθεωρητών, οι οποίοι διενήργησαν ελέγχους στο έργο κατόπιν εντολής του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, κ. Λέανδρου Ρακιντζή, η ΕΡΓΟΣΕ «αφυπνίστηκε» και με έγγραφό της ζητεί την επιστροφή 10,9 εκατ. ευρώ από τον ανάδοχο του έργου.
Στην προκειμένη περίπτωση, τα αντανακλαστικά που επέδειξε η εταιρεία του Δημοσίου ήταν ταχύτατα. Στις 25 Οκτωβρίου του 2012, η zougla.gr έφερε το θέμα στο προσκήνιο, δημοσιεύοντας το πόρισμα-καταπέλτη, στο οποίο καταγράφονται όλες οι οικονομικές «κακοτεχνίες» με τα… ημιτελή τούνελ και τις υπερπιστοποιήσεις εκατομμυρίων ευρώ που «στοιχειώνουν» το έργο.
Παράλληλα, αποκάλυψε και τις δικαστικές εξελίξεις της υπόθεσης και κυρίως την κλήση των εμπλεκομένων της από τις εισαγγελικές Αρχές και συγκεκριμένα τον κ. Αριστείδη Κορέα.
Μια ημέρα μετά τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης -και συγκεκριμένα στις 26 Οκτωβρίου του 2012- η Διεύθυνση Έργων ΙΙ της ΕΡΓΟΣΕ, με κατεπείγον έγγραφο που απεστάλη στη Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υποθέσεων και το οποίο κοινοποιείται στις αρμόδιες διευθύνσεις αλλά και στην ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ζητεί από την ανάδοχο εταιρεία να επιστρέψει το ποσό των 10.917.573 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται ο Φ.Π.Α..
Η κινητοποίηση, λοιπόν, ήταν άμεση, ωστόσο τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα όπως και οι λόγοι για τους οποίους συγκεκριμένα στελέχη της εταιρείας του Δημοσίου με τις πράξεις, τις παραλείψεις ή την… αμέλειά τους συμμετείχαν σε αυτό το οικονομικό πάρτι, το οποίο αποκαλύφθηκε κατόπιν της παρέμβασης του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
Δείτε το έγγραφο
Τι ανέφερε το πόρισμα
Υπενθυμίζεται ότι από τον έλεγχο των επιθεωρητών προκύπτει ιδιαίτερα υψηλή ζημία, καθώς αποδείχθηκε ότι διανοίχθηκαν τούνελ, τα οποία παραμένουν ημιτελή και «αχρηστευμένα», πραγματοποιήθηκαν υπερπιστοποιήσεις και εκταμιεύσεις εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΡΓΟΣΕ στην ΑΚΤΩΡ για εργασίες που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν γίνει, αλλά και αποζημιώσεις που έλαβε η ανάδοχος εταιρεία, παρά το γεγονός ότι δεν τις δικαιούνταν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόρισμα-κόλαφος έχει ήδη παραδοθεί στις εισαγγελικές Αρχές, στο πλαίσιο ποινικής προκαταρκτικής έρευνας που διεξάγει ο κ. Αριστείδης Κορέας, ο οποίος έχει ήδη καλέσει τους εμπλεκομένους να καταθέσουν με την ιδιότητα του υπόπτου. Το πόρισμα έχει αποσταλεί, επίσης, και στον υπουργό Ανάπτυξης, κ. Κωστή Χατζηδάκη. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα αδικήματα που ερευνώνται είναι της απιστίας και της ψευδούς βεβαιώσεως.
Από την πλευρά τους, οι ελεγκτές στην κατακλείδα του πορίσματός τους επιρρίπτουν ιδιαίτερα σοβαρές ευθύνες στη διευθύνουσα υπηρεσία (Διεύθυνση Κατασκευών ΕΡΓΑ ΙΙ), στην προϊστάμενη Αρχή (Διοικητικό Συμβούλιο ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε, το τεχνικό συμβούλιο της ΕΡΓΟΣΕ), αλλά και στο Δασαρχείο Λαμίας. Παράλληλα, καλούν την κατασκευαστική εταιρεία να επιστρέψει τα εκατομμύρια ευρώ που έλαβε χωρίς να τα δικαιούται!
«Ό,τι πει ο εργολάβος»
Μια προσεκτική ανάγνωση του πορίσματος που βρίσκεται στη διάθεση της zougla.gr πείθει και τον πλέον αδαή περί κατασκευαστικών εργασιών ότι τα στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ όχι απλώς έκαναν τα «χατίρια» της αναδόχου εταιρείας, αλλά ότι εκταμίευαν υψηλά ποσά, τα οποία δίδονταν σαν «δωράκια» στους εργολάβους του έργου.
Επιτομή της οικονομικής κακοτεχνίας που σημειώθηκε, σύμφωνα με το πόρισμα, είναι το βοηθητικό τούνελ της Μοσχοκαριάς, το οποίο υποτίθεται ότι θα εξυπηρετούσε στην επιτάχυνση των εργασιών. Η συγκεκριμένη σήραγγα παραμένει, σήμερα, ημιτελής και χαρακτηρίζεται ως «βοηθητικό μνημείο κακοδιαχείρισης». Ζημίωσε, δε, το ελληνικό Δημόσιο με 1,5 εκατ. ευρώ.
Η έρευνα αποκάλυψε παράλληλα και σωρεία υπερπιστοποιήσεων, καθώς η θυγατρική του ΟΣΕ κατέβαλε στην ΑΚΤΩΡ εκατομμύρια ευρώ για εργασίες, οι οποίες -μέχρι εκείνη τη στιγμή- δεν είχαν γίνει και με έναν «μαγικό» τρόπο είχαν βεβαιωθεί και μετρηθεί! Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα όσα συνέβησαν με τον 22ο λογαριασμό, συνολικού ποσού 79.332.652 ευρώ. Όπως αναφέρεται στο πόρισμα, πιστοποιήθηκαν και εργασίες που δεν διέθεταν συμβατική νομιμοποίηση για να πιστοποιηθούν, αλλά και άλλες εντελώς ανεκτέλεστες εργασίες, με την ανάδοχο εταιρεία να λαμβάνει 31,5 εκατ. ευρώ για έργα τα οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν πραγματοποιηθεί. Τα έργα εν τέλει και κατόπιν των καταγγελιών που έγιναν εκτελέστηκαν, ωστόσο και πάλι ο ανάδοχος έλαβε 1,5 εκατ. ευρώ επιπλέον!
Παράλληλα, η ΕΡΓΟΣΕ εμφανίζεται να πλήρωσε 2,2 εκατ. ευρώ στην ΑΚΤΩΡ για την ασφαλή διάνοιξη σηράγγων σε ευαίσθητες περιοχές. Το παράδοξο της υπόθεσης; Το συγκεκριμένο ποσό δεν έπρεπε να δοθεί, καθώς από τη σύμβαση προβλεπόταν ότι ο ανάδοχος δεν θα πληρωνόταν, εάν προχωρούσε σε επιπλέον έργα, λόγω των δυσχερειών που αντιμετώπιζε.
Πέραν των προαναφερθέντων, από τον έλεγχο των επιθεωρητών προέκυψε ότι ΕΡΓΟΣΕ και ΑΚΤΩΡ επέλεξαν τις πλέον οικονομικά ασύμφορες μεθόδους προκειμένου να «τρέξουν» το έργο. Με το πρόσχημα της ελαχιστοποίησης του χρόνου διάνοιξης των σηράγγων και την ολοκλήρωση του έργου εντός 48 μηνών, επελέγη η διάνοιξη και δύο βοηθητικών σηράγγων πλευρικής προσβολής, μίας νοτιότερα (της Μοσχοκαριάς) και μίας βορειότερα (του Αγ. Στεφάνου). Τα… σχέδια επί χάρτου θα έτεμναν κάθετα το ζεύγος των κυρίων σηράγγων και θα δημιουργούσαν έτσι τέσσερα πρόσθετα μέτωπα διάνοιξης. Βέβαια, εκείνο της Μοσχοκαριάς δεν «βοήθησε» ποτέ.
Το μυστικό, όμως, κρύβεται αλλού. Με τον συγκεκριμένο προγραμματισμό, τα τέσσερα αρχικά μέτωπα αυξήθηκαν σε 12. Το χειρότερο; Σύμφωνα με τους ελεγκτές, υπήρχαν εννέα εναλλακτικά και πιο οικονομικά προγράμματα, τα οποία ωστόσο -περιέργως- δεν προτιμήθηκαν.
Κώφευαν οι υπηρεσίες στις καταγγελίες των συμβούλων
Το σκάνδαλο των «χρυσών» σηράγγων δεν θα είχε αποκαλυφθεί, εάν τα μελετητικά γραφεία που είχαν αναλάβει την επίβλεψη του έργου (Μάλιου Α.Ε.-Intecsa-Inarsa S.Α.) δεν προσέφευγαν με καταγγελίες-φωτιά, στις 21 Μαρτίου του 2011, στον τότε υπουργό Υποδομών κ. Ρέππα αλλά και στον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, κ. Λέανδρο Ρακιντζή.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ούτε η φυσική ούτε η πολιτική ηγεσία της ΕΡΓΟΣΕ είχε ενδιαφερθεί για τις αναφορές που κατέγραφαν σημεία και τέρατα.
Το έργο της μεγάλης σήραγγας του όρους Όθρυς ανετέθη στην ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ τον Απρίλιο του 2007 με την υπ’ αριθ. 407/07 σύμβαση. Είχε προϋπολογισμό 324 εκατ. ευρώ και, με την έκπτωση 35%, η δαπάνη κατασκευής προσδιορίσθηκε στα 210 εκατ. ευρώ. Στη σύμβαση ορίστηκε η 24η Απριλίου του 2011 ως προθεσμία περαίωσης του έργου και η 21η Αυγούστου του 2012 ως η οριακή προθεσμία.
Έως ότου φθάσουμε στον Μάρτιο του 2011, οπότε και ο σύμβουλος του έργου υποβάλλει πολυσέλιδη αναφορά-φωτιά στον τότε υπουργό Μεταφορών αλλά και στο Δ.Σ. και τη Διεύθυνση Μελετών Προτύπων και Κανονισμών της ΕΡΓΟΣΕ, με την οποία ανέφερε ότι διαπίστωσε, ως προς τα υπόγεια έργα σηράγγων, πληθώρα αντισυμβατικών ενεργειών και παραλείψεων τόσο εκ μέρους της ΑΚΤΩΡ όσο και από την πλευρά των αρμοδίων υπηρεσιών επίβλεψης και εποπτείας της ΕΡΓΟΣΕ, οι ατασθαλίες «σκεπάζονταν» από μια ιδιότυπη ομερτά.
Είναι ενδεικτικό ότι έως ότου κινηθεί το υπουργείο και ανατεθεί η υπόθεση τόσο στις εισαγγελικές Αρχές όσο και στον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, δεν είχε κουνηθεί… φύλλο.
Μέχρι τότε, βέβαια, τα γραφεία των συμβούλων είχαν επανειλημμένως καταγγείλει υπερπιστοποιήσεις (δηλαδή πιστοποιήσεις εργασιών που δεν είχαν γίνει) ύψους 20 εκατ. ευρώ, προπιστοποιήσεις (δηλαδή πιστοποιήσεις εργασιών που είχαν γίνει χωρίς να είναι συμβατικά ώριμες να πιστοποιηθούν) ύψους 17 εκατ. ευρώ, παραβίαση Αποκλειστικών Τμηματικών Προθεσμιών από τρεις έως 20 μήνες, παραβίαση κανόνων σύνταξης του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος και πολλά ακόμη.
