Ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα των Ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα σημειώθηκε σαν σήμερα, πριν από 70 χρόνια, στο μαρτυρικό χωριό Δίστομο της Βοιωτίας. Οι Γερμανοί στρατιώτες εκτέλεσαν με φρικαλέο τρόπο 228 κατοίκους, ανάμεσα στους οποίους γυναίκες και παιδιά, διαπράττοντας μία από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων στη σύγχρονη ελληνική ιστορία που έμεινε γνωστή ως η «Σφαγή του Διστόμου».
Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944, μια γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Έπειτα από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε έξι νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 228 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών συγκαταλέγονται 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του δικτύου του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν.
Τον Αύγουστο του 1949, ο Ζάμπελ ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Τιμητικές εκδηλώσεις
Με αφορμή την τραγική επέτειο, διοργανώθηκε το περασμένο Σάββατο ειρηνική πορεία στο Σύνταγμα και στη συνέχεια συμβολική περικύκλωση της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα. Την δράση οργάνωσαν η «Ομάδα Δράσης ΑΚ» από το Αμβούργο και το «Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα».
Σήμερα, οι εκδηλώσεις μνήμης κορυφώθηκαν στο μαρτυρικό χωριό, με το μνημόσυνο των σφαγιασθέντων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και την τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Μαυσωλείο του Διστόμου.
Mε πληροφορίες από sansimera