Διακεκριμένοι αρχαιολόγοι διαψεύδουν τον Σ. Καργάκο για τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου

Οι θεωρίες για το ποιος είναι θαμμένος στον τύμβο της Αμφίπολης είναι πολλές και διαφέρουν. Σύμφωνα με διακεκριμένους αρχαιολόγους,ιστορικούς και ερευνητές, οι πιθανότητες να έχει ταφεί στον τύμβο Καστά ο Μέγας Αλέξανδρος θεωρούνται μικρές. Αντιθέτως όμως ο Σαράντος Καργάκος από την πρώτη στιγμή εμφανίστηκε πεπεισμένος πως στο σημείο όπου γίνονται οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αμφίπολη, είναι θαμμένος ο Έλληνας στρατηλάτης.

Τι ισχυρίστηκαν διακεκριμένοι αρχαιολόγοι στο zougla.gr 

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, η Ελληνίδα αρχαιολόγος που -ύστερα από δεκατέσσερα χρόνια ερευνών και ανασκαφών στην Αλεξάνδρεια- ανακάλυψε ένα ελληνιστικό άγαλμα νεαρού άνδρα που φέρεται να απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο, σε συνέντευξή της στο zougla.gr, μίλησε μεταξύ άλλων για τη σπουδαιότητα του τύμβου της Αμφίπολης αλλά και για τα σενάρια που ακούγονται τελευταία περί πιθανής ανακάλυψης του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.Στο ερώτημα για το πού μπορεί να βρίσκεται ο τάφος του Έλληνα στρατηλάτη, η διακεκριμένη αρχαιολόγος είναι κάθετη. «Πιστεύω ότι ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου βρίσκεται στην Αίγυπτο. Όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς και οι γραπτές πηγές που έχουμε συμφωνούν ότι ο τάφος του Αλέξανδρου ήταν στην Αλεξάνδρεια, ενώ ήταν επισκέψιμος τον 3ο αιώνα μ.Χ. Δηλαδή για 6 αιώνες μετά τον θάνατό του ήταν στην Αλεξάνδρεια και ήταν επισκέψιμος. Τον έβλεπαν. Είχε λατρεία, είχε ιερατείο. Δεν νομίζω κανείς να το αμφισβητεί αυτό. Από εκεί και πέρα χάνονται τα ίχνη του, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Ο τάφος ήταν στην Αλεξάνδρεια. Ο Αλέξανδρος ετάφη εκεί» τονίζει χαρακτηριστικά.

Η ίδια δεν θεωρεί τόσο πιθανό να βρίσκονται στον τύμβο Καστά η Ρωξάνη και ο γιος του Μ. Αλεξάνδρου, αλλά τονίζει πως είναι πολύ νωρίς ακόμα για υποθέσεις. Όπως αναφέρει: «Ουδείς μπορεί να είναι βέβαιος για κάτι. Πιο πιθανό, θα πίστευα ότι μέσα στον τάφο βρίσκεται ο ίδιος ο Κάσσανδρος, γιατί ήταν φιλόδοξος,μεγαλομανής και μισούσε την οικογένεια του Αλέξανδρου. Θα ήθελε, λοιπόν, να δείξει ότι είναι σπουδαιότερος βασιλιάς ακόμα και από τον Αλέξανδρο. Έτσι, έφτιαξε έναν σπουδαίο τάφο, τόσο μεγαλοπρεπή, για να δείξει ακριβώς αυτό. Ότι αυτός ήταν ακόμα πιο σπουδαίος βασιλιάς. Αυτό το θεωρώ μια πιθανότητα. Αλλά υποθέσεις κάνουμε. Άλλωστε, στη Βεργίνα ο τάφος του πρίγκιπα (Αλέξανδρος 4ος) υπάρχει. Είναι ένα παιδί θαμμένο εκεί. Και το μοναδικό παιδί εκείνη την εποχή είναι ο Αλέξανδρος ο 4ος».

Ο πρόεδρος της «Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών», Νικόλαος Μέρτζος, σε συνέντευξή του στο zougla.gr, αναφέρθηκε στη σημαντικότητα των ανασκαφών στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Όπως πιστεύει ο ίδιος με βάση τα ιστορικά στοιχεία που διαθέτει «το μνημείο πιθανόν είναι ο τάφος ενός επιφανούς Μακεδόνος αλλά χρειάζεται υπομονή και ψυχραιμία μέχρι την ολοκλήρωση των ανασκαφών».

Συγκεκριμένα είπε: «Νομίζω ότι είναι αυτονόητα πάρα πολύ σημαντικές οι ανασκαφές και η ίδια η αποκάλυψη με ένα τεράστιο μνημείο το οποίο θα περιέχει έναν τάφο επιφανούς Μακεδόνος .Δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος για πολλούς λόγους .Ο Έλληνας στρατηλάτης κατά πάσα πιθανότητα είναι θαμμένος στην Αλεξάνδρεια. Εικάζεται ότι μπορεί να βρίσκεται εκεί θαμμένη η Ρωξάνη. Είναι μια εικασία αλλά μου φαίνεται πάρα πολύ περίεργο. Οι δύο Σφίγγες φύλακες πάντως παραπέμπουν στην Ανατολή. Η Ρωξάνη όπως ήταν γνωστό ήταν πριγκίπισσα της «Βακτηριανής». Από κει και πέρα δεν μπορεί να πει κανείς τίποτε. Θα πρέπει να περιμένουμε και να έχουμε ψυχραιμία».

Ο Βασίλειος Πετράκος, αρχαιολόγος, ακαδημαϊκός και γενικός γραμματέας της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας», σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα, δήλωσε: «Οι τάφοι έχουν τα μυστικά τους. Μπορεί να βρεθεί ο τάφος συλημένος και να μην εντοπίσουμε τίποτα, μπορεί όμως να είναι και πλουσιότατος. Το να κάνουμε προφητείες είναι αδύνατον. Περιμένω να ανοιχτεί ο τάφος».

Έχοντας εργαστεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, αρχικά ως επιμελητής αρχαιοτήτων και αργότερα ως έφορος και συγκεκριμένα στη Σπάρτη, στους Δελφούς, στην Αττική, στην Πάτρα, στη Χαλκίδα, στα νησιά του Αιγαίου και στο Τμήμα Γλυπτών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ο κ. Πετράκος υποστηρίζει: «Στην αρχαιολογία μπορούν να βγουν θησαυροί αλλά και μηδενικά. Αν είναι η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος ο Δ’, θα το δούμε. Πάντως, όσον αφορά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είναι γνωστό ότι βρίσκεται στην Αίγυπτο. Αυτήν τη στιγμή δεν έχουμε καμία απολύτως ένδειξη για το τι κρύβεται μέσα στον τάφο».

Από τη μεριά της, η αρχαιολόγος Xάιδω Κουκούλη Χρυσανθάκη, η οποία έχει διατελέσει για 25 χρόνια διευθύντρια Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και του Μουσείου της Καβάλας, αλλά και συνεργάτιδα του αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη δηλώνει:

«Έχω γράψει διάφορα άρθρα για την Αμφίπολη που έχουν σχέση κυρίως με τις επιγραφές. Η ανακάλυψη αυτού του ταφικού μνημείου είναι ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, από το οποίο περιμένουμε πολλά. Φαίνεται σπουδαίο από τα πρώτα δείγματα. Είναι ένα μοναδικό εύρημα και περιμένουμε τη συνέχεια. Τα σενάρια είναι φυσικό να φουντώνουν, διότι στη Μακεδονία πλανάται η σκιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των ατόμων που έχουν σχέση με αυτόν. Αποκλείω με βάση τις γνώσεις που έχω αποκτήσει και με βάση τις πληροφορίες που έχουμε να είναι ο τάφος του Έλληνα στρατηλάτη. Οι αρχαιολογικές πηγές δεν στηρίζουν μια τέτοια άποψη. Επίσης, είναι πολύ απίθανο να βρίσκεται εκεί ο τάφος της Ρωξάνης».

Επίσης, από την ομάδα του αείμνηστου Δημήτρη Λαζαρίδη, η αρχαιολόγος Κατερίνα Ρωμιοπούλου, τη  σε δηλώσεις της στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα, τάχθηκε με την άποψη της αρχαιολόγου του ΑΠΘ Στέλλας Δρούγου ότι «στον τάφο της Αμφίπολης δεν βρίσκεται ο Μέγας Αλέξανδρος».

«Περιμένουμε την ολοκλήρωση της ανασκαφής για να καταλήξουμε στα πρώτα ασφαλή συμπεράσματα. Η επιθυμία μας θα ήταν να είναι ο τάφος ενός πολύ σημαντικού προσώπου. Βέβαια, ιστορικά είναι απίθανο εκεί να βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως τουλάχιστον τεκμηριώνεται από όλη την αρχαία ελληνική γραμματεία» ανέφερε σε συνέντευξή της η Όλγα Σακαλή, αρχαιολόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Ο Νικόλαος Καλτσάς, αρχαιολόγος και πρώην διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ενισχύει το σενάριο ότι στην Αμφίπολη μπορεί να βρίσκεται ο τάφος της Ρωξάνης, της συζύγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή ενός σπουδαίου Έλληνα στρατηγού.

Όπως επεσήμανε στο zougla.gr: «Η ανασκαφή είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα και το εύρημα πολύ σημαντικό. Είναι κάτι το οποίο δεν έχουμε συναντήσει έως τώρα. Ένας τάφος μ’ ένα πρωτοφανές στοιχείο. Δύο Σφίγγες να φυλάσσουν την είσοδο του τάφου. Το τι περιμένει κανείς να βρει δεν είμαστε σε θέση να το πούμε, αν δεν ανοίξει ο τάφος. Είναι πάρα πολύ απίθανο ο τάφος του Αλέξανδρου να έχει μεταφερθεί από την Αίγυπτο κάπου αλλού. Δεν βάζω όμως και το χέρι μου στη φωτιά. Τα πιο πιθανά σενάρια για μένα είναι να είναι ο τάφος της Ρωξάνης ή ενός μεγάλου στρατηγού της εποχής εκείνης».

Από το 2010 διευθύντρια της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ (Νομοί Ημαθίας και Πέλλας) και από το 2011 και της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, η Αγγελική Κοτταρίδη σε δηλώσεις της στο zougla.gr είναι πολύ επιφυλακτική για τα όσα ακούγονται τελευταία.

Η κα Κοτταρίδη, η οποία μεταξύ άλλων διευθύνει τέσσερα μουσεία (Αιγών, Πέλλας, Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Βέροιας), υποστήριξε: «Το ποιος είναι στην Αμφίπολη θα το ξέρουμε όταν μπούμε στον τάφο κι αν το μάθουμε, διότι ο τάφος μπορεί να είναι συλημένος. Τα σενάρια δεν είναι επιστημονικά από τη στιγμή που δεν έχουμε δεδομένα και στοιχεία. Ο Αλέξανδρος ο Δ΄ βρίσκεται στις Αιγές. Το έχω γράψει, υπάρχουν στοιχεία και δεν το έχει αμφισβητήσει και κανείς. Επίσης, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι στον τύμβο της Αμφίπολης βρίσκεται ο τάφος της Ρωξάνης. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν βρίσκεται εκεί ο τάφος κάποιου μεγάλου στρατηγού. Δεν έχω δεδομένα. Ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου, σύμφωνα με όλες τις πηγές, είναι στην Αλεξάνδρεια».

Η αρχαιολόγος Πέπη Λαζαρίδου, κόρη του πρωτεργάτη των ανασκαφών της Αμφίπολης, Δημήτρη Λαζαρίδη, μίλησε στο zougla.gr για το έργο του πατέρα της αλλά και τη σημασία του τύμβου στην Αμφίπολη. Ο Δημήτρης Λαζαρίδης ήταν ο αρχαιολόγος που από το 1955 μέχρι και τον θάνατό του, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, αφιέρωσε τη ζωή του στην ανεύρεση των αρχαιολογικών θησαυρών της περιοχής. Σύμφωνα με την κόρη του, η οποία συνέχισε το έργο του, τα στοιχεία δείχνουν ότι στον τύμβο πρέπει να έχει ταφεί άνδρας. «Η κατασκευή αυτής της τεράστιας τούμπας δείχνει και μόνο ότι υπάρχει ένα πολυδάπανο έργο, το οποίο, αν το παρατηρήσει κανείς που γνωρίζει, καταλαβαίνει ότι όλο αυτό προοριζόταν για να φαίνεται από πολύ μακριά. Σαν ένα τοπόσημο, σαν ένα ταφικό ηρώων, σαν ένα δείγμα ανδρείας για γεγονότα, για πολέμους για μάχες, είτε έγιναν εκεί είτε έγιναν αλλού» υποστηρίζει. 

Ως ένα «πολύ σημαντικό» εύρημα χαρακτηρίζει η γνωστή αρχαιολόγος Λιάνα Σουβαλτζή την ανασκαφή στην αρχαία Αμφίπολη, μιλώντας στο zougla.gr. Όσον αφορά στο αν εκεί βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δηλώνει καταφατικά πως «σύμφωνα με τις ιστορικές ενδείξεις, αποκλείεται να είναι εκεί, διότι ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου έχει ανακαλυφθεί και βρίσκεται στην Αίγυπτο». Η αρχαιολόγος δηλώνει στο zougla.gr πως στον τάφο της Αμφίπολης «δεν μπορεί να βρίσκεται ούτε η Ρωξάνη, γυναίκα του Μ. Αλεξάνδρου, αλλά ούτε και ο γιος του, ο Αλέξανδρος ο 4ος».

«Μπορεί να ανήκει σε κάποιον σπουδαίο Μακεδόνα βασιλιά, διότι μετά τον Αλέξανδρο υπήρξαν πολλοί που ανέβηκαν στον θρόνο της Μακεδονίας. Μπορεί να είναι ένας χώρος όπου έχουν ταφεί ήρωες» τονίζει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Η αλήθεια για τον Μ. Αλέξανδρο βρίσκεται εκεί… στην Αίγυπτο».

Το σενάριο στην Αμφίπολη να βρίσκεται ο τάφος της γυναίκας και του γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου ενισχύει από τη μεριά του και ο Μιχάλης Τιβέριος, ακαδημαϊκός, καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

«Αναμένουμε να ολοκληρωθεί η ανασκαφή, αλλά πρόκειται για κάτι πολύ σημαντικό. Σίγουρα δεν είναι ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου» αναφέρει στο zougla.gr. Ερωτηθείς για τον τάφο του Έλληνα στρατηλάτη στην Αίγυπτο, υποστηρίζει πως «ο Μ. Αλέξανδρος ήταν θαμμένος στην Αλεξάνδρεια». Όσον αφορά στην ανακάλυψη της κας Σουβαλτζή τονίζει: «Αυτό αφήστε το…».

O πρώην λέκτορας στο Κέντρο Ελληνιστικών Σπουδών στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και νυν μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού στη Σχολή Κλασικής Αρχαιολογίας της Οξφόρδης, Κυριάκος Σαββόπουλος, σε συνέντευξή του στο zougla.gr, ισχυρίζεται πως «όσοι προσπάθησαν να βρουν τον τάφο εκτός Αλεξάνδρειας έχουν αποτύχει σε σημείο γελοιοποίησης». Eπίσης, προσθέτει: «Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου σάς λέω με ακρίβεια ότι ήταν στην Αίγυπτο». Ερωτηθείς για τη σπουδαία ανακάλυψη του τάφου της Αμφίπολης, διατείνεται πως «αποκλείεται να είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επίσης, έχει ακουστεί ότι θα μπορούσε να είναι ο τάφος της Ρωξάνης αλλά και του γιου του Μ. Αλεξάνδρου. Αν συμβεί αυτό, θα αποτελούσε μεγάλη ιστορική έκπληξη. Είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μνημείο, ωστόσο ακόμα δεν το είδαμε και το βαφτίσαμε».

«Ο Αλέξανδρος ο Μέγας θάφτηκε στην Αλεξάνδρεια. Ό,τι άλλο ακούγεται είναι ένα φιάσκο» υποστηρίζει ο γνωστός αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης. Ο αρχαιολόγος από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος κατάφερε να βάλει στον παγκόσμιο χάρτη την Αρχαία Μεσσήνη, έδωσε τη δική του εξήγηση για τα ευρήματα που μπορούν να έρθουν στο φως από τις ανασκαφές στην Αμφίπολη Σερρών, αλλά και για το ποιος μπορεί να είναι θαμμένος στον συγκεκριμένο τύμβο.

Ο κ. Θέμελης από το 1987 είναι διευθυντής των ανασκαφών για την αναστύλωση της Αρχαίας Μεσσήνης, για την οποία έχει συγγράψει μέχρι τώρα τρία βιβλία και αρκετά επιστημονικά άρθρα. Οι ανασκαφές στην περιοχή έχουν επιβεβαιώσει τις περιγραφές του αρχαίου Έλληνα περιηγητή Παυσανία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «πρόκειται για τον μεγαλύτερο τύμβο που έχει βρεθεί ποτέ στην Ελλάδα. Το εύρημα είναι εντυπωσιακό. Επισκέφθηκα πριν από μήνες το σημείο των ανασκαφών και έχω άποψη για το τι μπορεί να υπάρχει εκεί. Πιστεύω πως είναι ο τάφος ενός μεγάλου στρατηγού που έχει σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο, ένας μακεδονικός τάφος ενός εταίρου του μεγάλου στρατηγού. Αποκλείω ότι εκεί βρίσκονται η Ρωξάνη και ο γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Διακεκριμένος ιστορικός-ερευνητής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας, ο Χάρης Τζάλας σε συνέντευξη που παραχώρησε στο zougla.gr αναφέρει: «Τα σενάρια για το πού τελικά μπορεί να βρίσκεται ο τάφος του Έλληνα στρατηλάτη είναι πολλά, αλλά η αλήθεια, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που διαθέτουμε μέχρι στιγμής, βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου».

Ο κ. Τζάλας τα τελευταία 17 χρόνια διευθύνει τις αρχαιολογικές υποβρύχιες έρευνες στην Αλεξάνδρεια, ενώ είναι και συγγραφέας του βιβλίου «Αλεξανδρινοί αντικατοπτρισμοί». Σύμφωνα με τον ίδιο, ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου δεν βρίσκεται στην Αμφίπολη, ενώ θεωρεί ιστορικά απίθανο να είναι εκεί ο τάφος της Ρωξάνης και του Αλέξανδρου του Δ’. «Ο συγκεκριμένος τάφος φαίνεται συλημένος αρχικά. Μην περιμένετε μεγάλες ανακοινώσεις. Ίσως κάποιος τρανός βασιλιάς της εποχής ή στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου να βρίσκεται εκεί» τονίζει χαρακτηριστικά.

Επιμέλεια:Xρήστος Μαζάνης